طالبان در ولایت قندهار تنها مرکز درمان زنان مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر را به مرکز نظامی تبدیل کردهاند. منابع به رسانهی رخشانه گفتهاند که نیمی از ساختمان این مرکز درمانی به پایگاه نظامی طالبان تبدیل شده و کارمندان این بیمارستان به دلیل پرداخت نشدن یازده ماه معاش، وظایف شان را ترک کردهاند.
ولایت قندهار در جنوب افغانستان تنها یک مرکز تداوی ۳۰ بستری برای زنان معتاد داشت.
کارمندان این مرکز به رسانهی رخشانه گفتهاند، زمانی که طالبان شهر قندهار را در دست گرفتند، دستکم ۳۰ زن معتاد در این مرکز زیر درمان قرار داشتند.
از سرنوشت این زنان معتاد اطلاعی در دست نیست. اما خبرنگارانی که هفتهی پیش به مناسبت فرمان عفو زندانیان از سوی رهبر طالبان از زندان زنانهی طالبان در قندهار دیدن کردهاند به رسانهی رخشانه گفته که زنان معتاد نیز در زندان نگهداری میشوند.
براساس اطلاعات رسیده به رسانهی رخشانه، در میان ۳۵۰ زندانی که بر اساس فرمان رهبر طالبان به مناسبت عید قربان از زندان طالبان در قندهار رها شده، ۴ زن معتاد هم شامل بودهاند.
سینه دشتهای پهناور قندهار پایگاه اصلی کشت تریاک در افغانستان است. وقت برداشت محصول تریاک مرد، زن و کودک همه با تریاک سر و کار دارند. اما آمار مشخصی از تعداد زنان و کودکان معتاد در ولایت قندهار در دست نیست.
۱۸ نفر گرفتار اعتیاد دریک خانه
فاطمه عظیمی (مستعار) یکی از داکتران تنها مرکز تداوی زنان معتاد در ولایت قندهار به رسانهی رخشانه گفته است که اعتیاد در ولسوالیهای قندهار خانه به خانه رخنه کرده است: « ۳۱ نفر را در کلینیک تحت تداوی داشتیم. طبق پلان، روزانه ۲۵۰ زن دیگر را در ساحه رفته و تحت تداوی داشتیم، اگر در مورد تعداد مریضان صحبت کنیم، فقط در یک قریه که رفته بودم تنها در یک خانه ۱۸ نفرمریض بودند، تمام فامیل به شمول کودکان معتاد بودند.»
مرکز درمان اعتیاد زنان در شهرقندهار که به محل نظامی طالبان تبدیل شده، ۱۸ نفر کارمند داشت: شامل ۱۴ زن و ۴ مرد.
داکتر فاطمه عظیمی میگوید، امکانات و نیروهای انسانی این مرکز هرچند اندک، اما غنیمت بود. به گفتهی این پزشک، بخش کار این مرکز در کنار بستری کردن زنان معتاد برای درمان، مشوره صحی به مردم در ولسوالیهای ولایت قندهار بوده است.
آمار زنان معتاد در حکومت طالبان روشن نیست. اما براساس آخرین سروی سال گذشته دولت قبلی از شمار زنان معتاد در کشور، این آمار به ۸۵۰ زن میرسید. یعنی زنان بیش از ۴۰ درصد معتادان مواد مخدر را در افغانستان تشکیل میدادند.
فاطمه عظیمی به رسانهی رخشانه گفته است که زنان مبتلا به اعتیاد مواد مخدر درشهر قندهار در وضعیت بدی به سر میبرند: « سرنوشت معتادین معلوم نیست. بهخصوص زنان در وضعیت بدی قرار دارند، در تمام شهر و قریهجات بسیار زندگی بدی دارند. حتی در نزدیک چوک شهدا (چوک مرکزی شهر قندهار) برخی از معتادینی که خیمه زده بودند، شوهر و همسر با فرزندانشان، اطفال کوچک معتاد به مواد مخدر بودند.»
فاطمه عظیمی و همکارانش که شاهد حال بسیاری از خانوادههای معتاد به مواد مخدربوده، میگویند که فرزندان کوچک زنان و مردان نیز به بیماری اعتیاد گرفتارشدهاند.
فاطمه عظیمی گفته است: «من خودم با چشم خود دیدم، طفلی که والدینش معتاد است با اطفال دیگر در کوچه دعوا کردند، کودکان هنگام دعوا به این طفل میگفتند، دیگر با تو بازی نمیکنیم پدر و مادر تو هیرویینی هستند. طفل بیچاره خیلی ناراحت میشد از این صحبتها.»
ستوری نیکزاد (مستعار) پزشک ۴۰ سالهی دیگر این مرکز گفته است به دلیل فقر و مشکلات روانی اعتیاد در ولایت قندهار رو به افزایش است: «تمام پرسونل بارها با رییس صحت عامه رفتیم و صحبت کردیم تا مشکلات حل گردد، اما تا به حال هیچگونه اقدام عملی را شاهد نبودیم. از ماهها به اینسو مریضان ما بیسرنوشت و به حال خودشان رها شدند. این حالت خیلی بد است. ما از جامعه جهانی و از حاکمان فعلی میخواهیم که به این مشکل به زودی رسیدگی کنند.»
مرکزی تداوی زنان معتاد در قندهار که اکنون به محل نظامی طالبان تبدیل شده به گفتهی مسوولان آن در گذشته از سوی دفتر امور بین املللی مواد مخدر و تنفیذ قانون (INL) حمایت مالی میشد.
فاطمه عظیمی میگوید، از زمان برگشت طالبان، کارمندان این مرکز هنوز معاشی دریافت نکردهاند: «پرسونل ما تقریبا یک سال کار کردند حتی یک افغانی معاش برایشان پرداخت نشدهاست. هر کسی باشد، مجبور است تا برای خود و فرزندان خود کاری انجام دهد تا خرج خانوادهی خود را تامین کند.»
عبدالخالق (مستعار) یک تن از مدیران این مرکز میگوید: «پس از تحولات، ما بهصورت منظم خدمات خود را داشتیم، تمام پرسونل به طور منظم به وظیفه میآمدند و حتی برای دیدن بیماران به ساحه و ولسوالی ارغنداب میرفتیم… دو سه بار رسما از طریق مکتوب مشکلات را با وزارت صحت شریک کردیم، چندین بار با رییس صحت عامه صحبت کردیم. بالاخره نه جواب مثبت نه منفی دریافت کردیم، پرسونل یکجا شدند و برای والی طالبان عریضه کردند آن هم معلوم نشد.»
لیلمای (مستعار) پنجاه ساله، صفاکاراین مرکز درمانی که مادر سه دختر و سه پسر است، میگوید که یک سال است معاشی نگرفته است: «به خدا از چند ماه میشه در خانه روغن نداریم. زندگی ما با نان خشک میگذرد. نمیدانم چه کار کنم. چرا پول ما را نمیدهند. بسیار زندگی ما خراب است. فرزندانم نمیدانم چه آیندهای خواهند داشت.»
روز پنجشنبه ( ۱۶ سرطان) مسوولان طالبان هنگام بازدید از زندان این ولایت به خبرنگاران گفته است که از میان یک هزار و ۷۰۰ زندانی در قندهار دستکم ۷۸۰ نفر شان بهشمول زنان، افراد معتاد به مواد مخدر هستند؛ اما مشخص نکردهاند که چه تعدادشان زنان هستند.