«هم‌صنفی با قاتل؛ به خانواده نگفتم در صنف ما طالبان است»

شرین یوسفی

مسکا* هر روزصبح به صنفی حاضر می‌شود که دو نفر از اعضای گروه طالبان با تفنگ‌های بر شانه، قبل از آن‌ها روی نیم‌کت صنف نشسته‌اند. او در یک آموزشگاه خصوصی در کابل که نمی‌خواهد از آن نام ببرد، زبان انگلیسی می‌خواند.

این دو نفر از افراد طالبان با تفنگ‌های بر شانه در مدت سه ماه است که با مسکا در یک صنف زبان می‌آموزند.

مسکا ۱۷ ساله هنوز به خانواده‌اش نگفته است که دو تن از جنگجویان طالبان هم‌صنفی او است: «به خانواده‌ام نگفتم در صنف ما طالبان است، بخاطری که مطئنم اجازه نمی‌دهد که کورس بروم؛ اما ترس دارم چون این‌ها کسانی است که سال‌ها ما را کشتند.»

فشار طالبان بر مراکز آموزشی خصوصی در کابل در حال بیشتر شدن است. مسوولان شماری از این آموزشگاه‌ها به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند، نهادهای شان در سراشیب سقوط قرار گرفته‌اند.

مسوول یک مرکز آموزش زبان انگلسی در غرب کابل می‌گوید، حضور جنگ‌جویان مسلح طالبان در صنف نه برای درس، بلکه برای ایجاد ترس و وحشت است.

محمد امید* مسوول یکی از مراکز آموزشی که به دلیل حفظ امنیت‌ او، رسانه‌ی رخشانه از نشر نام و آدرس آن خودداری کرده، می‌گوید، افراد طالبان بدون پرداخت فیس در صنف‌ها به عنوان دانش‌آموز درس زبان می‌خوانند و با اسلاح وارد صنف‌ می‌شوند: «شاگردها می‌گویند هر لحظه در صنف فکر می‌کنند که انفجار و یا فیر می‌شود. هیچ کس حاضر نمی‌شود در صنفی که افراد طالبان درس بخوانند. چندین بار یادآور شدیم که فیس پرداخت نمی‌کنید، مشکلی نیست فقط سلاح تان را نیاورید؛ اما از زورگپ می‌زنند. اگر این حالت دوام کند مجبور می‌شویم دروازه آموزشگاه را ببندیم.»

طالبان به شدت مخالف آموزش دختران است. به نظر می‌رسد حق با مسوولان و دختران دانش آموز است. حضور افراد مسلح طالبان در یک صنفی که دختران هستند مشکوک به نظر می‌رسد.

لایقه* ۱۶ ساله و هم‌صنفی مسکا می‌گوید، هر روز با ترس و دلهره به صنف حاضر می‌شود: «در صنف ما دو نفر از طالبان درس می‌خوانه. حالت ظاهری‌اش واقعا برایم غیر قابل تحمل است و با اسلاح داخل صنف میایه هر دقیقه فکر می‌کنم صنف انفحار می‌کنه.» سطح تحصیلات این دو اعضای گروه طالبان که با تفنگ‌های شان به صنف آموزشی حاضر می‌شوند، مشخص نیست. اما برخی از دانش‌آموزان و مسوولان آموزشگاه‌، به این باور هستند که آنان از افراد استخباراتی طالبان هستند.

تا کنون دستکم چند انفجار مرگبار آموزشگاه‌های خصوصی و یک مکتب دخترانه را در غرب کابل هدف قرار داده‌اند. رویدادهای که طالبان مسوولیت آن را نپذیرفته‌اند. اما افکار عمومی این رویدادها را کار طالبان یا دستکم مقصر آن طالبان را دانسته‌اند.

به قول دانش‌آموزان، حضور جنگجویان مسلح طالبان در صنف برای دانش‌آموزان تداعی کننده مرگ و «هم‌صنفی مقتول با قاتل» است.

مانع تراشی طالبان برای ادامه کار مراکز آموزشی خصوصی بسیاری از این نهادها را در سراشیب سقوط قرار داده است.

شماری از مدیرمسوولان آموزشگاه‌های خصوصی در کابل در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گویند، طالبان به آن‌ها دستور داده‌اند که تمامی دانش‌آموزان دختر با پوشش حجاب سیاه اجازه دارند تا به صنف‌ها حاضر شوند. در صورت تخطی از این دستور طالبان به آنان هشدار داده‌اند که مراکز شان را بسته خواهند کرد.

نادر محمدی*، مدیرمسوول یک آموزشگاه خصوصی در غرب کابل می‌گوید، یک ماه قبل اداره‌ امر به معروف طالبان به آن‌ها گفته است که دانش‌آموزان دختر باید حجاب سیاه داشته باشند.

به گفته او، اکثر دانش‌آموزان این آموزشگاه بین سنین ۷ تا ۱۶ ساله هستند: «پوشیدن حجاب سیاه برای اکثر دختران کوچک سخت است که ما این را خوب درک می‌کنیم. نبود کار و اقتصاد ضعیف خانواده از یک‌سو و از طرف دیگر، محدودیت‌های طالبان باعث شده که تعداد شاگردهای ما نسبت به سال‌های پیش ۸۰ فیصد کم شده»

زهرای ۱۴ ساله دانش‌آموز صنف هفتم است. او می‌گوید، با پوشیدن حجاب سیاه مشکل دارد: «وقتی حجاب می‌پوشم تمام حواسم در جمع کردن حجاب متمرکز میشه و نمی‌توانم درست راه بروم. حس نفس تنگی و سنگینی به من دست می‌دهد.»

دختران دانش‌آموز در این گزارش می‌گویند، آموزشگاه‌های خصوصی حکم فرصت بدیل را به خاطر محرومیت از آموزش درمکتب برای شان داشته است.

به گفته زهرا، طالبان می‌خواهند پای دختران از آموزشگاه‌های خصوصی هم بگیرند: «طالبان کم کم ما دختران ره به بهانه حجاب کاملا از درس دور می‌کنه و نمی‌خواهند ما درس بخوانیم.»

یک مدیر مسوول آموزشگاه خصوصی در کابل که نخواست نامش در این گزارش ذکر شود می‌گوید، آموزشگاه‌اش نزدیک به دو ماه است از طرف افراد وزارت امر به المعروف طالبان مسدود شده است: «افراد امر به المعروف طالبان یکباره به کورس آمدند و از صنف‌ها نظارت کردند زمانی که متوجه شدند چند تن از شاگرد‌های دختر حجاب سیاه نپوشیده با بد رفتاری گفتند چرا با این پوشش داخل اجازه دادید؟ در حالی که ما قبلا یادآور شده بودیم. حالا در جنجال این استم که دوباره بتوانم جواز فعالیت بگیرم.»

سمیه۱۴ساله از دانش‌آموزان این مرکز می‌گوید، طالبان برای دومین‌بار او را از حق آموزش محروم کرده است: «نزدیک خانه ما کورس دیگر نیست. دیگر کورس‌ها هم دور است و هم فیس‌اش قیمت است که خانواده من توان پرداخت را ندارد.»

بسته شدن مکتب‌های دخترانه از اولین اقدام طالبان پس از تسلط بر افغانستان است. با گذشت قریب به یک سال، هنوز دختران بالاتر از صنف شش اجازه ندارند که مکتب بروند.

فاطمه هر روز حجاب سیاه پوشیده و به یک آموزشگاه خصوصی در غرب کابل می‌آید. او می‌گوید، می‌خواهد بهانه به دست طالبان ندهد. اما هرباری که محتسبان طالبان داخل صنف می‌شوند، او فکر می‌کند که شاید آخرین روز درس خواندنش باشد: «هیچ‌گاه تصور نمی‌کردم در سن۱۵سالگی مجبور شوم حجاب سیاه بپوشم. طالبان هر روز به کورس میایه فکر می‌کنم شاید دیگر اجازه آمدن به کورس را هم ندهد چون هیچ امیدی نیست‌.»

یادداشت: نام‌های با علامت «*» مستعار انتخاب شده است.