دو روز پس از حمله‌ی خونین بر مرکز آموزشی «کاج» در غرب کابل و در منطقه‌ی «هزاره‌نشین»، دانشجویان دختر دانشگاه هرات راهپیمایی اعتراضی، برگزار کردند. اما اعتراض مسالمت‌آمیز آن‌ها از سوی طالبان با خشونت مواجه شدند.
خبرنگار رسانه‌ی رخشانه از هرات گزارش داده‌اند که دختران دانشگاه هرات حرکت‌شان را از مقابل دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه هرات آغاز کردند و کم کم دامنه‌ی این اعتراض وسیع‌تر شد.
«نترسیم نترسیم، ما همه با هم هستیم»، «امنیت و ترقی حق ماست» و «هزاره‌کشی را متوقف کنید» شعار معترضان بودند.
عاصی کریمی* از دانشجویان معترض در صحبت با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، شماری از دانشجویان توانستند که از دروازه دانشگاه بیرون شوند و حرکت اعتراضی‌شان را به بیرون از محوطه‌‌ی دانشگاه ببرند؛ اما خیلی زود نیروهای طالبان دروازه ورودی دانشگاه را بسته و مانع حرکت اعتراضی دختران شدند.
او گفته است: «اعتراض قرار بود ساعت ۹:۰۰ بجه از مقابل ساختمان ریاست دانشگاه هرات آغاز شود، اما طالبان ساعت ۸:۴۰ دقیقه دروازه دانشکده را بسته کردند، تا دانشجویان بیشتری بیرون نشوند.»
عاصی مدعی است که نیروهای طالبان برای دانشجویان دانشکده تعلیم‌وتربیه دانشگاه هرات که در منطقه‌ی «باغ‌آزادی» موقعیت دارد، اجازه بیرون شدن و پیوستن در اعتراض را ندادند.
دختران دانشجو قصد داشتد که با عبور از مقابل دانشکده‌ی تعلیم و تربیه، صف‌های اعتراضی‌شان گسترده‌تر شود.
دختران معترض شعارهای «نترسیم نترسیم، ما همه با هم هستیم»، «امنیت و ترقی حق ماست» و «هزاره‌کشی را متوقف کنید» سر می‌دادند.
عاصی روایت می‌کند که نیروهای طالبان با دانشجویان دختر با خشونت برخورد کرده‌اند، چندین گوشی همراه دانشجویان را شکستانده‌اند، تا مانع ضبط فیلم و عکس از جریان اعتراض شوند.
در ویدیوهایی که از این اعتراض در شبکه‌های اجتماعی به نشر رسیده دیده می‌شود که نیروهای طالبان دست به فیرهای هوایی هم می‌زنند.
سارا یوسفی* ۲۳ ساله گفته است: «طالب جلوی چشمم در قسمت باغ‌آزادی هرات، با یک چوب به پاهای یک دختر زد. طالبان همچنان گوشی‌های دختران را که فیلم‌برداری می‌کردند به زمین می‌زدند و می‌شکستند.»
او می‌افزايد، طالبان از قبل تمام راه‌های و کوچه‌های فرعی را بسته بودند و زمانی که دختران سعی داشتند به دکان‌ها، کتاب‌خانه و حتی خانه‌های مردم بروند تا جان خودشان را نجات دهند، توسط طالبان لت‌وکوب و دست‌گیر می‌شدند: «حتی یک دختر را از خانه‌ی یکی بیرون کرد و طالب با خودش برد.»
سارا می‌گوید، آنان به اعتراض نسل‌کشی هزاره‌ها امروز به خیابان‌ها آمدند و در کنار آن از طالبان خواستار بازگشایی مکاتب شدند؛ اما طالبان در جواب برای آنان گفته: «خوشحال باشید که می‌گذاریم همین‌قدر بیایید و درس بخوانید؛ اما شما بازهم اعتراض می‌کنید.»
سارا در مورد برخوردهای امروز طالبان گفته است: «امروز فکر نمی‌کردم زنده برگردم به خانه. طالبان شاخه‌های درختان را می‌کندند و به جان دختران حمله می‌کردند، همه‌ی دختران بین درخت‌ها پراکنده می‌شدند و حتی با سنگ به جان دختران افتاده بودند.»
کوثر محمدی* دختر ۲۲ ساله، یکی دیگر از دختران معترض است که از سوی طالبان مورد لت‌وکوب قرار گرفته است. او در صحبت با رسانه‌ی رخشانه گفته: «وقتی صدای فیر طالبان زیاد شد خیلی ترسیدم و خواستم فرار کنم؛ اما یک طالب از پشت سر با یک چوب به پشتم زد.»
ملکه نبی‌زاده * ۲۴ ساله و از معترضان امروز می‌گوید، طالبان آنان را تهدید به دست‌گیری و مرگ کردند. ملکه می‌گوید: «طالبان وقتی دوستم ویدئو می‌گرفت گفت، تو اعتراض را شروع می‌کنی تا فردا اگر تو را از دم خونه نبردیم باز می‌بینی.»
او می‌گوید، با وجود هشدارها به اعتراض شان ادامه دادند؛ اما بلاخره از سوی طالبان متفرق شدند. ملکه گفته شاهد بوده که طالبان یکی از دختران معترض را با چوب لت‌وکوب کرده است: «قسمت‌های بازوها و دست‌های دوست ما کبود شده بود.»
در این اعتراضات طالبان دختران و پسران زیادی را لت‌وکوب کردند و با خود بردند. اما آمار دقیقی از میزان بازداشتی‌ها وجود ندارد.
بر بنیاد یک نوار تصویری از جریان اعتراضات، جنگ‌جوی طالب روسری یک دانشجوی دختر را می‌گیرد و با کشیدن آن مانع بیرون شدن‌اش از دانشگاه می‌شود.
بیشتر نیروهای طالبان آموزش نظامی ندیده‌اند و شیوه برخورد با غیرنظامیان را نمی‌دانند.
در یک نوار تصویری دیگر از جریان این اعتراضات دیده می‌شود که طالب دختران دانشجو را تهدید به مرگ می‌کند و اجازه خارج شدن از دانشگاه را نمی‌دهد: «شما را سر می‌بریم؛ اما اجازه بیرون شدن را به شما نمی‌دهیم». از طرف دیگر، افراد طالبان با سلاح، سنگ و چماق مانع اعتراضات دانشجویان شدند.
چندین دختر معترض به رسانه‌ی رخشانه تأیید کرده‌اند که نیروهای لباس شخصی طالبان برای سرکوب اعتراضات در محل حضور داشتند. در نوار صوتی در اختیار رسانه‌ی رخشانه قرار گرفته که نشان می‌دهد که طالبان حتا زنانی که در مسیر دانشگاه هرات در حرکت بوده‌اند، را مورد لت‌وکوب قرار می‌‌دهند.
مهدیه* دانشجو دانشکده ادبیات است. او گفت، هنگام تلاش‌شان برای گرفتن اجازه‌نامه برای برپایی تجمع اعتراضی مسالمت‌آمیز از سوی مسوولان طالبان در دانشگاه هرات، چندین نیروی طالب به سمت‌شان سنگ و چوب پرتاب کردند.
بر اساس روایت یکی از دانشجویان معترض، یک نیروی طالب به معترضان هشدار داده است که دانشگاه را به مسجد تبدیل می‌کنند و دختران را هم خانه‌نشین: «اگر همه باهم باشیم، به اعتراضات خود ادامه می‌دهیم. یک طالب به ما گفت که به خانه بنشنید و خیاطی کنید، اگر اعتراض کنید، دوباره نمی‌توانید دانشگاه بیاید.»
کارنامه‌ی ضدیت طالبان با آموزش زنان سیاه است. در دوران نخست حاکمیت شان در نیمه‌ی دوم دهه ۹۰ میلادی زنان را از آموزش محروم کرده‌اند و این دور نیز دختران کلاس‌های بالاتر از ششم اجازه رفتن به مکتب را ندارند و بیش از یک‌سال می‌شود که این دختران از رفتن به مکتب محروم هستند.
شکل‌گیری اعتراض‌ها از درون دانشگاه‌ها آن‌هم به ابتکار دانشجویان دختر، برای برخی از دانشجویان سرآغاز جنبش‌های دانشجویی برای تغییر و مبارزه با استبداد است.
مریم* ۲۰ ساله از دانشجویان معترض دانشگاه هرات است. او به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، امیدوار است که حرکت دانشجویی امروز شان آغازگر تغییر برای حق‌طلبی و اعاده حقوق زنان در بخش آموزش و کار شود.
زنان و دختران هرات سال گذشته پس از تسلط طالبان در افغانستان برای نخستین‌‌بار دل به دریا زدند و دست به اعتراض زدند. زنان معترض در آن زمان در مقابل ساختمان مقام ولایت هرات دست به اعتراض زده‌بودند و خواسته‌های‌شان را با طالبان مطرح ساختند: «حق‌کار، تحصیل و آزادی.»
پس از این اعتراض بود که زنان در دیگر ولایت‌ها به‌ویژه در شهر کابل به خیابان آمدند که شدیدا توسط طالبان سرکوب شدند.
*یادداشت: اسم‌های تمام مصاحبه شوندگان به درخواست خود شان، مستعار انتخاب شده است.
