زیبا بلخی
دختری در دست‌اش کتاب دارد؛ اما هراسان و با تلسکوپ شکسته‌ای در کنارش، نزدیک دختری در آیینه قرار گرفته که لباس فضانوردی به تن و در حال رفتن به فضا است.
این طرح مقایسه‌ی جهان موازی؛ اما نابرابر دختران افغانستان و دختران جهان است. طرحی که انجمن نجومی«کیهانه» آن را ساخته و با فرستادن آن در شانزده‌همین دور المپیاد بین‌المللی اخترشناسی و اخترفزیک، در میان ۵۲ کشور جهان مقام نخست را از آن خود کرده است.
آمنه کریمیان، بنیان‌گذار انجمن نجومی«کیهانه» می‌گوید، پنج نفر روی این طرح کار کرده‌اند و در این طرح تلاش شده تا وضعیت بد دختران افغانستان در زیر سایه‌ی طالبان روایت شود: «هدف فقط به تصویر کشیدن داستان یک دختر یا یک خانم افغانستانی است که می‌خواهد پیش‌رفت کند. همان قسم که می‌بینید، نوشته است جهان موازی یعنی دختر دانش‌آموز افغانستانی و دختر دیگری که لباس فضانوردی به تن دارد و در حال پیش‌رفت است، ولی دختر ما همواره باید به ترس باشد، وسایل او شکسته می‌شود، کتاب‌های او پاره می‌شود و در شرایط بی‌نهایت بد قرار دارد. شرایطی‌که دختر می‌دود تا کسی او را نگیرد و برایش ضرر نرساند.»
رقابت علمی المپیاد بین‌المللی اخترشناسی و اخترفزیک(IOAA) به مدت ۱۰ روز، از تاریخ ۱۰الی ۲۰ آگست سال جاری میلادی در شهر کراکوف پولند برگزار شد و انجمن نجومی کیهانه با این طرح خود توانست با ۵۲ کشور دیگر به رقابت علمی بپردازد و مقام نخست را در بخش طرح برای افغانستان رقم بزند.
کریمیان می‌گوید، قرار بود ۸ تن به‌شمول شش زن و دو مرد نیز با او به نمایندگی از افغانستان در این رقابت علمی شرکت کنند؛ اما به دلیل صادر نشدن ویزای شان توسط کشور پولند نتوانستند در امتحان المپیاد بین‌المللی اخترشناسی و اخترفزیک شرکت کنند.
آمنه کریمیان به تنهایی از تیم المپیاد افغانستان در این مسابقه نمایندگی کرده است.
آمنه می‌گوید: «اعضای تیم ما به کشور سوم رفتند، ولی متاسفانه ویزه گرفته نتوانستند و بی‌نهایت ناامید شدند. اگر دانش‌آموزان ما می‌توانستند شرکت کنند، شاید مدال‌آور می‌شدند. آن‌ها مثل فرزندان من هستند، فکر کنید یک مادر وقتی فرزند خود را ناامید می‌بیند، چه حسی دارد. واقعا برای من خیلی سخت بود که باوجود تلاش‌های زیاد آن‌ها نتوانستند ویزه بگیرند و این یک رسوایی بزرگ برای کشور پولند است. با کدام ملاحظه از بین ۵۳ کشور فقط به افغانستان ویزه ندادند. حالا چرا در چنین شرایطی به‌جای کمک به افغانستان، این قسم می‌کنند. از نظر من این یک تبعیض آشکار است.»
به گفته‌ی آمنه، او و گروهش سه ماه قبل از جریان برگزاری این المپیاد با خبر شدند و هنگامی‌که خواستند در این مسابقه ثبت نام کنند، تاریخ ثبت نام به پایان رسیده بود؛ اما آن‌ها با تلاش‌های فراوان توانستند در این رقابت علمی ثبت نام کنند و این موفقیت را به دست آورند: «نجوم در افغانستان یک موضوع تازه است. ما اولین اشخاصی هستیم که بعد از ۱۶ سال به المپیاد علمی راه یافتیم. ما ۱۶ سال از کشورهای همسایه‌ی خود عقب بودیم. این‌که افغانستان برنده شده، افتخار بزرگی است و من واقعا خوشحال هستم. کشورهای دیگر با دانش‌آموزان خود برای چندین آمده بودند؛ اما بدون کدام دست‌آورد رفتند. در این رقابت هر کشوری می‌توانست برای کشور خود رای بدهد؛ اما بیشتر کشورها طرح ما را پسندیدند و برای ما رای دادند.»
آمنه از تمام زنان افغانستان می‌خواهد تا تحت هیچ شرایطی دست از تلاش بر ندارد و همواره به مبارزات خود برای رسیدن به موفقیت ادامه دهند.
آمنه کریمیان- عکس: ارسالی به رسانه‌ی رخشانه
لحظه‌ی اعلام نتیجه‌ی این رقابت برای آمنه به خاطره‌ی خوش زند‌گی‌اش تبدیل شده است: «آن لحظه هرگز فراموشم نمی‌شود و لحظه‌ی خوشایندی برایم بود که توانستیم برنده شویم.»
آمنه کریمیان که موفقیت بزرگی را برای افغانستان رقم زده است، فارغ‌التحصیل از دانشکده‌ی انجنیری ساختمانی دانشگاه هرات است. او به دلیل علاقه‌ی فراوانی که به نجوم و ستاره‌شناسی داشت، در سال ۲۰۱۸ با سهیل کریمی انجمن نجومی«کیهانه» را در افغانستان تاسیس کرد.
آن‌ها در این انجمن دختران و پسران نوجوان و جوان را تشویق به آموختن ستاره‌شناسی می‌کنند. در حال حاضر این انجمن ۱۵۰ عضو دارد و هر شب به گونه‌ی آنلاین برای آنان جلسه تشکیل داده و آموزش داده می‌شود.
آمنه کریمیان نخستین زن افغانستانی که بر روی گسترش نجوم در این کشور تمرکز دارد. او پس از سقوط افغانستان به دست طالبان در سال ۲۰۲۱ میلادی، افغانستان را ترک کرد و به کشور آلمان مهاجر شد. آمنه و گروهش در ماه جولای سال ۲۰۲۱ میلادی در برنامه‌ی سازمان اتحادیه‌ی بین‌المللی نجوم(IAU) زیر نام«تلسکوپ برای همه»، در میان ۵۴ کشور و ۲۲۵ گروه نجومی، توانستند جزء برترین‌ها باشند.
این موفقیت باعث شد تا نام او در میان ۱۰۰ زن تاثیرگذار جهان سال ۲۰۲۱ که از سوی بی بی سی اعلام شده بود، قرار بگیرد.
آمنه از کودکی علاقه‌ی فراوان داشت که به فضا سفر کند: «از زمانی‌که دست راست و چپ خود را شناختم، دوست داشتم به فضا سفر کنم، علاقه داشتم بدون این‌که درست بفهمم چی است. آن زمان حتا واژه‌ی نجوم را نمی‌شناختم. دوست داشتم بروم و ببینم آن‌جا چی است و همان وقت بود که مسیر من کلا تغییر کرد. نجوم به افغانستان وجود ندارد. من فعلا یک منجم آماتور هستم؛ اما می‌خواهم دانش من آکادمیک شود.»
نخستین المپیاد جهانی نجوم و اخترفزیک در چیانگ مای تایلند در نوامبر و دسامبر ۲۰۰۷ برگزار شد. این نخستین باری است که افغانستان در این رقابت شرکت کرده است.
تیم افغانستان در حالی در نخستین دور اشتراک خود در این المپیاد به موفقیت قابل توجهی دست یافته است که زنان و دختران در افغانستان در جریان دو سال گذشته با ممنوعیت‌های زیادی مواجه شده و دروازه‌ی مکاتب، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها به روی آنان مسدود و حتا حق کار در نهادهای بین‌المللی داخلی و خارجی از آن‌ها گرفته شده است.
با آنکه محدودیت‌های زیادی سد راه زنان افغانستان در دو سال حاکمیت طالبان شده است؛ اما باز هم زنان و دختران دست‌آوردهای زیادی را برای افغانستان رقم زده‌اند.
پیش از این، ذکیه خدادی دختر پاراتکواندوکار کشور در مسابقات قهرمانی اروپا که در تاریخ هشت تا ۱۴ آگست و با اشتراک بیش از۸۰ کشور جهان در شهر روتردام هالند برگزار شده بود، بعد از شکست دادن سه حریف‌اش گردن‌آویز طلایی مسابقات را بر گردن آویخت و بر سکوی قهرمانی پاراتکواندوی اروپا ایستاد.
