زندگی در ترس؛ دختران فوتبالیست: به خاطر «فساد» از روند انتقال بازمانده‌ایم

شیرین یوسفی

رسانه‌ی رخشانه به شواهد واسنادی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد، دست‌کم ۵۰ تن از دختران فوتبالیست که واجد شرایط انتقال به بیرون از افغانستان شناخته شده بودند، از روند انتقال بازمانده‌اند.

منابعی که در این گزارش با آن‌ها گفت‌وگو شده، مدعی اند که افرادی از فدراسیون فوتبال افغانستان در روند انتقال، فساد آلود عمل کرده و به جای آن‌ها و با استفاده از اسناد آن‌ها کسانی دیگری را منتقل کرده‌اند.

رسانه‌ی رخشانه برگه ویزایی را که دختران فوتبالیست از آن به عنوان « ویزه لیتر» نام می‌برند رویت کرده است. این سند از سوی دولت کانادا صادر شده که به دختران فوتبالیست اجازه می‌دهد با آن از میدان هوایی کابل بیرون و به کشور کانادا وارد شوند.  

عمدتا دختران فوتبالیستی که از روند انتقال بازمانده‌اند از ولایت‌های غور، بامیان، سرپل، بلخ و تیم ولایتی کابل هستند.

همزمان با سقوط افغانستان به دست طالبان، گروه‌های زیادی به خاطر ترس از طالبان از کشور فرار کردند. دختران فوتبالیست افغانستان یکی از این گروه‌ها بود که تا کنون در چند کشور منتقل شده‌اند.

از قول خالده پوپل، کاپیتان سابق تیم ملی فوتبال زنان افغانستان، تا کنون تیم ملی زنان افغانستان به استرالیا، تیم ۱۷ سال دختران به پرتگال و تیم متخب دختران هرات به بریتانیا منتقل شده‌اند. او به رسانه‌ی رخشانه گفت که دست‌کم ۴ هزار زن فوتبالیست در سراسر افغانستان وجود داشت.

چه کسی متهم است؟

همه دختران که در این گزارش با آن‌ها گفت‌وگو شده از فضل محمد شهاب نام می‌برند. از قول دختران فوتبالیست، آقای شهاب سکرترجنرال فدراسیون فوتبال افغانستان بوده است. دخترانی که در این گزارش با آن‌ها صحبت شده، گفته اند که آقای شهاب در پرونده‌ی انتقال مسوول و نماینده آن‌ها بوده و تقلب کرده است.

 دختران فوتبالیست مدعی اند که کسانی به جای آ‌ن‌ها منتقل شدند، فوتبالیست نبوده‌اند. در مورد تعداد و این‌که چه کسانی به جای دختران فوتبالیست توسط آقای شهاب منتقل شده، جزئیاتی ارایه نشده است.

از قول این دختران، فضل محمد شهاب، در سال  ۱۳۹۷از سوی فیفا به عنوان سکرتر جنرال فدراسیون ملی فوتبال افغانستان معرفی شده بود و در بخش مالی فدراسیون مسوولیت داشت.

طاهره محمدی* مسوول کمیته‌ی فوتبال زنان در یکی از ولایت‌ها می‌گوید، آقای شهاب بعد از سقوط کابل، دختران فوتبالیست را از ولایت‌ها به کابل برای انتقال به کشور کانادا خواسته‌بود.

طاهره ۲۷ ساله دستکم سه سال در چوکات فدراسیون فوتبال افغانستان فوتبال بازی کرده است. به خاطر مصوونیت از ولایتی که طاهره در آن مسوولیت داشته نامی برده نمی‌شود. او که ویزه کشور کانادا را دارد، اکنون در کابل و به گونه پنهانی زندگی می‌کند: «وقتی بیرون میروم برقع می‌پوشم. نزدیک به یک سال است از دنیای ورزش دورم. از این‌که از سوی طالبان شناخته نشوم، با نگرانی و دلهره بیرون می‌روم.»

 از طرف دیگر، این دختران فوتبالیست  مدعی اند که آقای شهاب در قسمت گرفتن گذر نامه‌ها نیز تخطی کرده است. به این صورت که او از طریق فیفا به نام دختران فوتبالیست برای کسانی دیگری پاسپورت گرفته است.

رسانه‌ی رخشانه نمی‌تواند مستقلانه این ادعاها را تایید کند. تماس‌های زیاد ما با آقای شهاب بی‌پاسخ ماند.

اما در پیام واتساپی از آقای شهاب در پاسخ به شکایت از بی‌سرنوشتی یکی از دختران فوتبالیست که در دسترس رسانه‌ی رخشانه قرار گرفته، آمده است: «من مزدور کسی نبودم، نه کدام کار کردیم… من مسوولیت ندارم.»

مهتاب* عضو تیم ملی بانوان افغانستان می‌گوید، از سال ۲۰۱۶ به این‌سو، در تیم ملی بازی کرده است. او می‌گوید، از فدراسیون کارت عضویت دارد.

مهتاب گفت که به خاطر ترس از پیگرد طالبان، ماه یک‌بار محل زندگی‌اش را تغییر می‌دهد: «چهار خواهر هستیم. در بخش‌های مختلف ورزشی در تیم‌های ملی کار کردیم. آقای شهاب به ما گفتند بدون پاسپورت نمی‌توانیم انتقال بدهیم ما مجبور شدیم خانه ما را گرو بدهیم و هر کدام ما به مبلغ هشت صد دالر پاسپورت بگیریم؛ اما آقای شهاب وقتی خودش و دخترهایی را  با خودش انتقال داده بود به آلبانیا رسیدند به ما گفت، دیگر مسوولیت تان را ندارم.»

 مهتاب می‌گوید، او و شماری از دیگردختران فوتبالیست از خالده پوپل، کاپیتان سابق تیم ملی زنان افغانستان نیز در خواست کمک کرده‌اند. اما خالده پوپل در پاسخ به یکی از این دختران گفته است: «باید از کسانی که ادعا دارند حق را به حق‌دار می‌دهند، کمک بخواهی.»

گفته می‌شود که خالده پوپل نقشی فعال در انتقال دختران فوتبالیست به بیرون از افغانستان داشت. او هم که به دلیل فعالیت‌هایش در زمینه فوتبال تهدید به مرگ شد، افغانستان را در سال ۲۰۱۱ ترک کرد و از آن زمان تا حالا در دانمارک زندگی می‌کند.

خالده پوپل در پاسخ به رسانه‌ی رخشانه گفته است: « متاسف هستم که دختر ها هنوز هم مانده اند در افغانستان.»

او گفته است در جریان کارهای آقای شهاب نیست. براساس معلومات کاپیتان سابق تیم ملی زنان افغانستان تنها تیم زیر سن ۱۵ سال دختران در افغانستان مانده است: «از تیم‌های ملی فقط تیم ۱۵ سال مانده چون اول فیفا برای‌شان وعده کرده بود که بیرون می‌کند، بعد نی گفتند. لیست دخترهای ۱۵ سال را من دارم از طریق ترینر شان به دولت فرانسه، آلمان، کانادا، امریکا فرستادیم و در خواست کمک کردیم متاسفانه هیچ نوع جواب نشنیدیم هنوز هم  منتظر هستم.»

او مشخصا در مورد در خواست کمک دختران فوتبالیست از او گفته است، از طریق روابط خود هرکاری می‌کند تا دختران باقی مانده را بیرون کند: «هر چی از دستم بیاید کمک می‌کنم، اما  بیشتر از توان خود نمی‌توانم چون قدرت تصمیم گیری دست من نیست.»

دخترانی که در این گزارش با آن‌ها صحبت شده مدعی هستند که فیفا، فدراسیون بین‌المللی فوتبال، نیز به درخواست کمک دختران، گفته است که مسوولیت آن‌ها به آقای شهاب بر می‌گردد.

مهتاب می‌گوید: «آقای شهاب به فیفا گفته است هیچ دختر ورزشکاری در افغانستان باقی نمانده است. من باردار بودم و به بسیار مشکل توانستم پاسپورت بگیرم، بعدها آقای شهاب از من پول خواست زمانی‌که من گفتم من پول ندارم و نمی‌توانم مقدار۵۰۰ دالر پرداخت کنم دیگر جواب پیام‌هایم را نداد. حتا گریه کردم که جان من در خطر است اما هیچ جواب مثبت نگرفتم.»

عملیات نجات دختران فوتبالیست از افغانستان که تا کنون که در رسانه‌های بین‌المللی روایت شده، دشوار و پیچیده بوده است. آن‌هم به خاطر دشمنی طالبان با ورزش زنان.

سو آنماری جیل، مدیر عامل بنیاد روکیت که به رسیدن ده‌ها دختر فوتبالیست و خانواده‌های آن‌ها به بریتانیا کمک کرده، قبلا به بی بی سی گفته بود: «هفتاد درصد از آن‌ها تهدید به مرگ شده بودند. آنها وحشت زده بودند.» وضعیتی که نشان می‌دهد جان دختران فوتبالیست در افغانستان در خطر است.

صنم* دختر فوتبالیستی از ولایت غور که پنج سال در تیم‌های ولایت‌های هرات و غور بازی کرده، می‌گوید نزدیک به یک سال است در کابل در بلاتکلیفی و سر درگمی به سر می‌برد: «با چالش‌های زیاد با برادرم از هرات به کابل آمدم. تا زمانی که پروازها از داخل کابل بود آقای شهاب امروز و فردا می‌کرد که شما ره انتقال می‌دهیم. وقتی خودش از افغانستان رفت دیگر به سوال‌های ما جواب نداد.»

شمسیه* عضو تیم ملی بامیان هم  می‌گوید، به توصیه  آقای شهاب به قیمت بالایی پاسپورت گرفته است و ماه‌ها است در وضعیت بد امنیتی و مالی به سر می‌برد: «آقای شهاب در اول همیشه به ما می‌گفت منتظر باشید که فیفا شما را انتقال می‌دهد تا زمانی که خودش از افغانستان بیرون شد و دیگر هیچ مسوولیتی به عهده نگرفت.»

*یادداشت:  به دلیل حساسیت‌های امنیتی و درخواست مصاحبه شونده‌گان، نام‌های دختران فوتبالیست تغییر داده شده است.