زیبا بلخی
از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، مکتب‌های دخترانه دست‌کم در چهار ولایت در شمال کشور باز هستند. در ولایت‌های قندز، سرپل، جوزجان و بلخ، دختران از صنف اول تا صنف ۱۲ مکتب رفته اند.
منابع به رسانه‌ی رخشانه می‌گویند، در ولایت‌های بلخ و جوزجان مکتب‌های دخترانه هنوز در تعطیلی تابستانی به‌سر می‌برند، اما در سرپل و قندز نیمه‌ی دوم سال تعلیمی از دو هفته به این طرف شروع شده است.
دخترانی که درچهار ولایت شمالی کشور به مکتب می‌روند خوشحال هستند. آن‌ها آرزو دارند تا مکاتب دخترانه در سراسر افغانستان به روی دختران باز شود.
کرشمه (مستعار) ۱۷ ساله، دانش‌آموزصنف ۱۲ لیسه نسوان خراسان بلخ می‌گوید که لباس نو خریده و منتظر است تا نیمه دوم سال تعلیمی شروع شود. «زیاد خوش هستم. آرزو می‌کنم در ولایت‌های دیگر هم به دختران اجازه بدهند که به مکتب بروند.»
هنوز در بیشتر ولایت‌های افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم اجازه ندارند به مکتب بروند. با شروع سال آموزشی ۱۴۰۱ طالبان به بهانه‌ی تصمیم‌گیری در مورد لباس دانش‌آموزان دختر و آموزگاران زن مطابق با «قوانین شرعی و سنتی افغانستان» اجازه بازگشایی مکتب‌ها را ندادند.
عایشه ۱۳ ساله دانش‌آموز صنف هفتم لیسه فاطمه‌الزهرا در ولایت قندز می‌گوید: «امتحانات چهارونیم‌ماهه از ما گرفته شده و فعلا دوباره مکاتب ما شروع شده است و با یک علاقه‌مندی خاص درس می‌خوانیم.»
برای همه‌ی این دانش‌آموزان دختر مهم است که مکاتب دخترانه در سراسر افغانستان باز شود. این آرزوی عایشه هم است.
ولایت سرپل در شمال کشور یکی دیگر از ولایت‌هایی است که نیمه دوم سال تعلیمی از نزدیک به ۲۰ روز قبل در این ولایت آغاز شده و دختران تا صنف ۱۲ به مکتب می‌روند. شماری از دانش‌آموزان در این ولایت می‌گویند، بدون روبند و ماسک برای آنان اجازه ورود به مکتب داده نمی‌شود.
سعدیه ۱۸ ساله دانش‌آموز صنف ۱۲ در مکتب روزی‌قل خان در ولایت سرپل است. او در صحبت تلفنی با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «فعلا مکاتب ما دوباره شروع شده و ما بسیار به شوق مکتب می‌رویم.»
بنفشه دانش‌آموز صنف ۱۲ در مکتب لیسه خدیجه در ولایت جوزجان است. هرچند او خوشحال است که مکتب می‌رود، اما دلش برای هزاران دختر که یک سال است خانه‌نشین هستند، خون است. «به‌خاطر این که مکاتب در دیگر ولایت‌ها فعال نیست، زیاد جگرخون هستم.»
طالبان آموزگاران را از صحبت با رسانه‌ها در این مورد منع کرده‌اند. یک منبع که نخواست هویتش فاش شود، به رسانه‌ی رخشانه گفت: «هیات ریاست معارف بسیار سخت گرفته و گفته است در صورتی که شما با کدام رسانه صحبت کنید بسیار جنجال‌برانگیز می‌شود.»
روشن نیست که چرا طالبان اجازه بازگشایی مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را نمی‌دهد. به نظر می‌رسد اراده‌ای برای این کار حکومت طالبان وجود ندارد. به تازگی نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان گفته است که بسته ماندن مکتب‌های دخترانه انگیزه‌ی شرعی ندارد.
