الیاس احمدی
با وجود وضع محدودیتهای فراوان طالبان علیه دختران و زنان، پنج دختر دوچرخهسوار زیر سقف یکی از سالنهای ورزشی کابل بهگونهی پنهانی تمرین دوچرخهسواری میکنند.
همهی این ورزشکاران، اعضای فدراسیون دوچرخهسواران حکومت پیشین اند. در مکانی جمع شدهاند تا ساعتی تمرین دوچرخهسواری کنند؛ اما فقط سه دوچرخه دارند که به کمک همتیمیهای مرد شان به محل تمرین آورده شده است.
برخی از این دختران مدام به ساعت شان نگاه میکنند و منتظر اند تا نوبت شان برسد. آنها میگویند، نگران هستند که مبادا وقت تمام شود و نتوانند یک دلسیر دوچرخهسواری کنند.
صاحب سالن ورزشی بهآنها فقط یک ساعت وقت داده و تاکید کرده است که حتا قبل از ختم یک ساعت تعیینشده، از دروازهی پشتی، سالن را ترک کنند. دروازهی ورودی اصلی از دو طرف قفل انداخته شده است.
این ورزش حتا پیش از به قدرت رسیدن طالبان نیز در جامعهی سنتی افغانستان پردردسر بود؛ اکنون اما با حاکمیت طالبان، ورزش علنی دوچرخهسواری دختران ناممکن است.
شریفه شکیل* ۳۰ سال دارد. موهای بلندش را زیر کلاه ایمینی دوچرخهسواری جمع میکند و آماده میشود تا تمرین را شروع کند. دور سالن رکاب میزند، سرعت میگیرد. انگار آزاد شده و میخواهد پرواز کند.
خوب که خسته میشود، سرعت دوچرخهاش را کم میکند. وقتی سر صحبت را با او باز میکنم، نفسزنان میگوید: «دختران حتا در دوران جمهوریت مشکلات زیادی را متحمل شدند تا به این ورزش موردعلاقهی خود ادامه دهند. حالا که امارت اسلامی(طالبان) آمده، ما هیچ اجازهی ورزشکردن را نداریم. چون شوق و علاقهی زیاد داریم، ما به شکل پنهانی، گاهی در خانه و گاهی هم مانند امروز در فضاهای بسته تمرین میکنیم.»
شمسیه علیزی* یکی دیگر از این دختران ورزشکار، با شعف تمام، دور تا دور سالن را با دوچرخه چرخ میزند؛اما مدام چشمش به دروازهی قفلزدهی ورودی سالن است.
او علاوه بر اینکه عضویت فدراسیون دوچرخهسواری حکومت پیشین را دارد، حدود ۸ سال بهعنوان نظامی در وزارت داخلهی حکومت پیشین کار کرده است.
شمسیه نگران امنیتش است و زندگی پنهانی دارد. او میگوید: «یکجای نمیشینیم. چند وقت که یکجای زندگی کنیم باز زود مکان خوده تغییر میتیم.»
شمسیه علیزی تا قبل از بستهشدن مراکز آموزشی، در یک مرکز آموزشی، زبان انگلیسی میخواند. او که بارها به خاطر پوشش خود مورد بازجویی افراد طالبان قرار گرفته، گفته است: «نمیدانم تا چه وقت میتوانم دوام بیاورم.»
در این سالن چند تن از همتیمیهای مرد شان نیز آنها را کمک میکنند تا بتوانند بهگونهی پنهانی تمرین کنند.
بریالی* ۳۸ ساله، عضو فدراسیون دوچرخهسواران در حکومت پیشین بوده است. او گفته است: «در وضعیتی رسیدیم که وسایل خانه خوده میفروشیم وگذاره میکنیم.»
شمسالحق حقجو* ۲۵ ساله یکی دیگر از اعضای فدراسیون دوچرخهسواری است که اینروزها دختران همتیمی خود را کمک میکند تا به گونهی پنهانی ورزش دوچرخهسواری کنند.
او گفته است که حدود سه ماه پیش، برای رکابزنی به ولایت نورستان رفته بود؛ اما در ولسوالی «کلهگوش» این ولایت از سوی طالبان به طور موقت بازداشت و وسایلش نیز توقیف شده است.
شمسالحق میافزاید که پس از آن، دیگر هرگز به رکابزنی در شاهراهها بیرون نشده. او اینروزها به کمک بریالی، بهطور پنهانی برای دختران دوچرخهسوار ساعتهای تمرینی آماده میکند.
ترس طالبان و زخم زبان آشنایان
در میان اعضای فدراسیون دوچرخهسواران حکومت پیشین، دخترانی هستند که میگویند شماری از نزدیکان و اعضای خانواده به آنها زخم زبان میزنند.
زهرا احمدی* جوانترین دختر در میان دختران دوچرخهسوار بازمانده در کابل است که هنوز به طور پنهانی ورزش میکند.
زهرای ۱۸ ساله حدود یکسال پیش از سقوط حکومت پیشین به فدارسیون دوچرخهسواری پیوسته بود. زهرا، دوچرخهسواری را در یکی از دور دستترین نقاط ولایت غزنی تمرین کرده بود و پس از آن، برای عضویت به فدراسیون دوچرخهسواری افغانستان دعوت شده بود.
زهرا در هنگام رکابزنی با دوچرخه، به صورتاش لبخند دارد؛ اما وقتی بیشتر صحبت میکند، اندوه عمیقی در چهرهاش پیدا میشود.
ترس از طالبان، بیسرنوشتی، زخم زبان آشنایان و دوستان، امانش را بریده است: «میگن اگه باز هم دوچرخهسواری کنی، ما میتانیم به طالبا خبر بتیم.»
زهرا میگوید، هرگاهی که نگاهش به دوچرخهی خاکگرفته در کنج حیاط میافتد، به شدت احساس ناامیدی میکند. او گفته است: «احساس میکنم رویاهایم زیر قدمهای کسی له شده. هیچ امید نیست. فقط امیدوارم روزی دوباره بتوانم مسابقه بدهم؛ میدانم امکان نداره، در واقع بهنوعی منتظر معجزه هستم.»
زرغونه شاداب* تنها ۲۰ سال دارد. موهای بلندش را نمیتواند زیر کلاه ایمینی جا بدهد. پس از تمرینهای کششی، سوار یکی از دوچرخهها میشود.
او نیز وضعیت مشابهی با زهرا دارد. زرغونه پیش از سقوط حکومت پیشین، علاوه بر داشتن عضویت فدراسیون دوچرخهسواری افغانستان، عضویت رسمی تیم ملی فوتبال دختران را نیز داشت. او که تقریبا تمام روزهایش در زمان حکومت پیشین با ورزش بیگاه میشد، حالا بیشتر اوقات خانهنشین است.
زرغونه میگوید که حتا مادرش گاهی به خاطر گذشتهاش و تهدیداتی که از سوی طالبان متوجه او است، او را سرزنش میکند: «مادرم میگه، هر چیز که شد، از خود بدان، مه که میگفتم ورزش نکن.»
قربانی فساد
این گروه از دوچرخهسواران در صحبت با رسانهی رخشانه مدعی شدهاند که دولت سویس در پی سقوط حکومت پیشین، به دوچرخهسواران افغانستان ویزای بشردوستانه اهدا کرده؛اما فضلاحمد فضلی، رییس این فدراسیون، اقوام، نزدیکان و دوستان خود را بهجای آنها شامل فهرست ویزای بشردوستانهی کشور سویس کرده است.
اسما پکتیانی * ۴۵ سال دارد. او در زمان حکومت داکتر نجیب(قبل از ۱۳۷۱)، به فدراسیون دوچرخهسواری افغانستان پیوسته و در زمان حکومت پیشین نیز، عنوان قهرمانی گرفته است.
اسما در گفتوگو با رسانهی رخشانه مدعی شده است که فضلاحمد فضلی شماری از دوستان و نزدیکان خود و حتا شماری را در قبال گرفتن پول، شامل لیست دریافت ویزا کرده است. او گفته است: «فضلی حتا ۱۵ هزار دالر هم گرفته. خویش و قوم را خو بان، حتا از همکوچهگیهایشه به بهانهی دوچرخهسوار برده. حالی اونجه که رفتن، اصلا نمیتوانند دوچرخه را سوار شوند.»
شمسالله* پایدار یکی دیگر از اعضای فدراسیون دوچرخهسواران افغانستان است که از فضلاحمد فضلی شکایت دارد. آقای پایدار گفته است که او از زمانیکه عبدل صادقی ریاست فدراسیون دوچرخهسواری افغانستان را بر عهده داشت، عضو این فدراسیون بوده و در مسابقات گوناگونی شرکت کرده است.
اما فضلاحمد فضلی حتا عضویت او از فدراسیون را انکار کرده است.
گفتنی است که به تاریخ(۱ جدی) سال گذشته تلویزیون اسآراِف نیز گزارشی را در پیوند به فساد در روند تخلیهی دوچرخهسواران افغانستان، به نشر رسانده است. در این گزارش گفته شده که پس از سقوط حکومت پیشین، اتحادیهی بینالمللی دوچرخهسواران، زمینهی خروج ۱۶۵ دوچرخهسوار را مهیا کرد که از این میان ۳۸ ویزای بشردوستانه از طرف دولت سویس به دوچرخهسواران داده شده بود.
در این گزارش به نقل از دوید لارپاتینت، رییس اتحادیهی بینالمللی دوچرخهسواران، آمده است که این اتحادیه یک هواپیما به افغانستان فرستاده بوده و آن هواپیما گنجایش انتقال همهی دوچرخهسواران را داشته؛ اما به دلیل زیر کنترل نبودن روند در افغانستان و نداشتن اسناد سفر، شماری از ورزشکاران دوچرخهسوار، نتوانستهاند از افغانستان خارج شوند.
اعضای فدراسیون دوچرخهسواران حکومت پیشین که در مورد بازماندن از روند خروج شان با رسانهی رخشانه صحبت کردهاند، تمام شان مدعی اند که در زمان سقوط نظام قبلی، پاسپورت داشتهاند.
در گزارش اسآراِف همچنان در مورد فساد آقای فضلی آمده است که فضلاحمد فضلی رییس فدارسیون دوچرخهسواران افغانستان، بیشتر خانواده، افراد و دوستان نزدیک خود را به جای ورزشکارانی که در خطر بودهاند، شامل لیست تخلیه کرده است.
این موضوع را شماری از ورزشکاران دوچرخهسوار که هنوز در افغانستان بهسر میبرند نیز تایید کرده اند.
پس از تمام این انتقادها علیه آقای فضلی، او تا کنون حاضر نشده است که در این مورد به رسانهها وضاحت بدهد. تلاش رسانهی رخشانه نیز برای صحبت با آقای فضلی بینیتجه بوده است.
*یادداشت: نامهای اعضای دوچرخهسواران در این گزارش مستعار است.