منابع در ولایت‌های سمنگان، فاریاب و سرپل به رسانه‌ی رخشانه می‌گویند، با تسلط طالبان بر افغانستان پرورشگاه‌های دولتی در این سه ولایت بسته شده‌اند. با بسته شدن این پرورشگاه‌ها دستکم ۱۶۹ کودک یتیم بی‌سرنوشت و آواره شده‌اند.
منابع گفته‌اند، کودکان به بستگانی تحویل داده شده‌اند که توانایی تامین غذا، لباس و هزینه‌های آموزشی کودکان را ندارند. خانواده‌های هم که رسانه‌ی رخشانه با آن صحبت کرده می‌گویند، برای گشایش دوباره پرورشگاه‌ها لحظه شماری می‌کنند، زیرا توان تامین هزینه‌های کودکان برگشته به خانه را ندارند.
منابع مسوول با تایید بسته شدن این پرورشگاه‌ها، گفته‌اند که در تلاش است برای پرورشگاه‌ها منابع و تمویل کننده مالی پیدا کنند.
نه ماه پیش با بسته شدن پرورشگاه ولایتی درسرپل، فاریاب و سمنگان به دلیل کمبود بودجه، ۶۰ کودک یتیم در سرپل، ۷۹ کودک در سمنگان و ۳۰ کودک دیگر در فاریاب به بستگان شان تحویل داده شده‌اند. همه این کودکان پسر هستند.
در پرورشگاه ولایتی شهر ایبک مرکز ولایت سمنگان ۹۰ کودک یتیم در دوره جمهوریت تحت حمایت ریاست کار امور اجتماعی این ولایت قرار داشت؛ اما در حال حاضر از میان ۹۰ کودک، تنها ۱۱ کودک یتیم در این پرورشگاه به حمایت مالی یکی از بنیادهای خیریه نگهداری می‌شود.
در انتظار برگشت به پرورشگاه
از وقت طالبان برگشته، غلام محمد ۶۳ ساله باشنده شهر ایبک سنگان نه تنها زیر حاکمیت گروهی زنده‌گی می‌کند که دو فرزندش را از او گرفته، بلکه این آمدن سه نواسه‌اش را هم بی‌سرنوشت و آواره کرده است. تا حدود نه ماه قبل سه نواسه غلام محمد در پرورشگاه زنده‌گی می‌کردند.
غلام محمد می‌گوید، اولین فرزندش را که سرباز ارتش بوده در جنگ با طالبان از دست داده و دومین فرزندش هم در یک حمله انتحاری کشته شده است: «دو پسرم یکی عسکر در ارتش ملی و دیگری که در حمله انتحاری که متاسفانه هر دوی آنها شهید شدند و من حالا نمی‌توانم که از فرزندان آنها مراقبت کنم.»
هرچند غلام محمد حمله انتحاری را به طالبان نسبت نمی‌دهد؛ اما تا پیش از تسلط طالبان در افغانستان با هر حمله انتحار انگشتان اتهام به طرف این‌گروه بود. زیرا این نوع حمله از تاکتیک‌های شناخته جنگی طالبان درافغانستان بود.
غلام محمد می‌گوید: «یک پسرم که در حمله انتحاری جان خود را از دست داد. همسرش با مرد دیگر عروسی کرد و سرپرستی پسرش را بر عهده من گذاشت و به همین ترتیب دومین فرزند شهیدم دو پسر از خود به جای گذاشت که من به اندازۀ کافی نمی‌توانم برای غذای آنها پول پیدا کنم.»
خواست غلام محمد از طالبان حالا نه خونخواهی فرزندانش، بلکه بسیار ساده است؛ بازشدن پرورشگاه‌ها و برگشت هر سه نواسه‌اش در جایی که نان برای خوردن داشته باشند.
سید عمر از جزئیات کشته شدن پدرش چیزی زیادی نمی‌داند. او تنها شش سال داشت که پدرش توسط افراد ناشناس کشته شد. او با ازدواج مجدد مادرش با مرد دیگری پایش به پرورشگاه شهر ایبک سمنگان بازشد: «پدرکلانم مرا در پرورشگاه شهر ایبک شامل کرد.»
سید عمر حالا تنها ۱۰ سال دارد و او دو سال در پرورشگاه زنده‌گی کرده بود: «خدمات و امکانات در پرورشگاه خوب بود؛ اما پس از روی‌کار آمدن طالبان پرورشگاه شهر ایبک حتی توانایی فراهم ساختن مواد خوراکی را نداشت به همین دلیل تمامی کودکان یتیم را از پرورشگاه رخصت کردند.»
با آمدن طالبان در افغانستان ورق برای هرکسی از جمله کودکان برگشته است. آخرین بر آوردها از وضعیت کودکان درافغانستان نگران کننده است. سازمان نجات کودکان (safe the children) گفته است ۱۴ میلیون کودک در افغانستان از گرسنگی رنج می‌برند. این سازمان هشدار داده که وضعیت به سرعت در حال بدتر شدن است.
محمد نبی ۱۲ ساله که چهار سال را در پرورشگاه شهر سرپل زنده‌گی کرده به رسانه رخشانه می‌گوید: « من از چندین ماه گذشته با خانواده کاکایم زندگی می‌کنم و در مورد زنده ماندن و اینکه بدون آن امکانات با چه آینده‌ای روبرو خواهم شد به تشویش هستم.»
محمدنبی می‌گوید، کاکایش از چندین ماه به این‌سو بی‌کار است و از مشکلات شدید اقتصادی رنج می‌برد.
برای جاوید احمد ۱۱ ساله هم وضعیت همین است. کودکی که جنگ پدرش را گرفته و او با آینده مه آلود مواجه است: «بعد از اینکه ما را از پرورشگاه بیرون کردند، من مجبور شدم که به خانۀ عمه‌ی خود بروم. نان زیاد نمی‌خورم که سیر کنم و لباس مناسب هم ندارم، خانواده عمه‌ام هم یک خانواده غریب است و چیزی را که پیدا می‌کند، خرچ سیر کردن بچه‌های خودش می‌شود.»
راهکار طالبان چیست؟
مقام‌های محلی طالبان می‌گویند، آنها در حال جمع‌آوری کمک‌های مالی هستند تا بتوانند اطفال را دوباره به پرورشگاه برگردانند. به گفته‌ی محمد مبشر، رییس کار و امور اجتماعی طالبان در ولایت سرپل، در حدود ۶۰ کودک در پرورشگاه دولتی سرپل زنده‌گی می‌کردند که اکنون نزد بستگان شان به سر می‌برند.
اما آقای مبشر می‌گوید، آنها با نهادهای مختلف امدادرسان در حال رایزنی است: «ما با مؤسسۀ حمایۀ اطفال (سیف دی چیلدرن)، یونیسف، و اکتید که یک مؤسسۀ فرانسوی همکاری و انکشاف تخنیکی است، در تماس هستیم تا به ما کمک کنند که این کودکان را دوباره به پروشگاه برگردانیم.»
در همین حال مسوولان پرورشگاه شهر ایبک مرکز ولایت سمنگان تائید می‌کنند که از میان ۹۰ کودک یتیم، ۷۹ تن آنان به بسته‌گان شان تسلیم داده شده است، صرف ۱۱ کودک یتیم، توسط یکی‌از بنیادهای خیریه تحت حمایت مالی قرار دارد.
به نقل قول از یک مسوول پرورشگاه شهر ایبک ولایت سمنگان: «بودجه خاص را برای حمایت‌از کودکان یتیم تخصیص نداده و نبود منابع مالی سبب شده تا کودکان یتیم را به بسته‌گان شان تحویل نماییم.»
در فاریاب نیز پرورشگاهی که بسته شده تا پیش از طالبان میزبان ۳۰ کودک یتیم بود. یک کارمند این پرورشگاه به شرط محفوظ ماندن هویتش می‌گوید، بیشتر کودکان این پرورشگاه فرزندان نیروهای امنیتی پشین افغانستان بودند که در جنگ با طالبان کشته شده‌اند: «اکثریت پرورشگاه‌هایی که کودکان منسوبین فقید امنیتی در آن نگهداری می‌شدند، در چندین ولایت بسته شده اند و آیندۀ این اطفال در وضعیت نامعلومی قرار دارد.»
براساس گزارش یک ماه قبل رسانه‌ی رخشانه، یگانه پرورشگاه دولتی در غور نیز از فعالیت بازمانده و کودکان کارهای شاقه و تگدی‌گری می‌کنند. پرورشگاه مستوره غوری در گذشته از سوی حکومت حمایت مالی می‌شد؛ اما بعد از روی کار آمدن طالبان به‌خاطر نبود بودجه، فعالیتش متوقف شده است. مسوولان این پرورشگاه گفته بودند، کودکانی که از پرورشگاه رخصت داده شده‌اند در وضعیت بد معیشتی قرار دارند و اکثریت شان به تکدی‌گری و کارهای شاقه روی آورده‌اند.
