الهه رسا و زیبا بلخی
زرغونه نوری ۲۳ ساله، برای ایستادن به سکوی قهرمانی، هرات را ترک کرد و هزاران کیلومتر دورتر از زادگاهش، با شرکت در مسابقات آزاد آسیایی موسوم به«جی دو» مدال برنز مسابقات را بر گردن آویخت. این مهاجر اهل افغانستان ساکن پاکستان در چهارم نوامبر ۲۰۲۳ در وزن منفی ۴۹ کیلوگرام، در ابتدا دو حریف‌اش از پاکستان را شکست داد و در رویارویی بر یک ورزشکار اندونیزیایی مغلوب شد.
مسابقات آزاد آسیایی«جی دو» از تاریخ سه الی پنج نوامبر و با حضور ۳۱۵ تکواندوکار زن و مرد از ۲۳ کشور آسیایی در پاکستان برگزار شد.
تیم ملی تکواندوی افغانستان با کسب دو مدال طلا، دو نقره و یک مدال برنز موفق به کسب قهرمانی پنجمین دوره‌ی رقابت‌های آزاد آسیایی تکواندو شد.
در این مسابقات محسن رضایی و علی‌اکبر امیری برای افغانستان مدال طلا، امید سهاک و حکمت‌الله زین مدال نقره و زرغونه نوری مدال برنز را کسب کردند.
همزمان، یک دختر ورزشکار ۲۰ ساله‌ی دیگر از افغانستان، در مسابقات«ورلد کامبت گیمز» در رشته‌ی«ساواته» در وزن ۵۲ کیلوگرام توانست مقام سوم را کسب کند و به مدال برنز برسد.
شفیقه محمدی در مسابقات«ورلد کامبت گیمز» به نمایندگی از افغانستان، در وزن ۵۲ کیلوگرام شرکت کرد و توانست با شکست دادن حریف رومانیایی خود مقام سوم را کسب کند.
مسابقات«ورلد کامبت گیمز» که به آن مسابقات المپیک رشته‌های رزمی نیز گفته می‌شود، بزرگ‌ترین رویداد مسابقات رزمی جهانی است که هر چهارسال بعد یک‌بار برگذار می‌شود.
هردوی این وزرشکاران دختر در حالی بر روی سکوهای پیروزی ایستاده‌اند که می‌گویند، با دستان خالی به این مسابقات رفته‌اند و حتا از داشتن مربی و ورزشگاه برای تمرین محروم بوده‌اند.
تقدیم مدال به زنان قربانی در زلزله هرات
زرغونه نوری، عضو تیم ملی تکواندوی افغانستان در صحبت با خبرنگار رسانه‌ی رخشانه گفت، مدالش را به زنان آسیب‌دیده از رویداد مخوف زمین‌لرزه در هرات اهدا می‌کند : «مدال طلا نیست؛ اما برای من بیشتر از مدال طلا ارزش دارد، زیرا که برای به‌دست‌آوردن آن بیش‌ترین وقت، توان و انرژی خود را گذاشتم تا به عنوان نماینده‌ی افغانستان پرچم سه‌رنگ افغانستان را بر روی سکوی قهرمانی بلند نگه‌دارم.»
کسب مدال برنز در مسابقات آزاد آسیا و مدال طلا در مسابقات جهانی کوریای جنوبی از افتخارات دوران حرفه‌ای این بانوی مدال‌آور است.
عکس: ارسالی به رسانه‌ی رخشانه
زرغونه نوری ۲۳ ساله، فارغ‌التحصیل از رشته‌ی تربیت بدنی و علوم ورزشی از دانشگاه هرات و عضو تیم ملی تکواندوی افغانستان است.
زرغونه دانش‌آموز صنف نهم بود که تصمیم گرفت ورزشکار شود. تصمیمی که با مخالفت سخت خانواده مواجه شد. او می‌گوید، آن زمان خانواده برایش گفته بوده‌اند که در جامعه‌ی به شدت سنتی و محافظه‌کار هرات هیچ‌گاهی نمی‌تواند در این کار موفق شود: «در ابتدا خانواده از من سوال می‌کردند که چرا ورزشکار شدی و اگر به تحصیل خود ادامه می‌دادی آیندهای بهتر از این می‌داشتی؛ اما من پاسخی به این سوال نداشتم تا این‌که به مسابقات مدال کسب کردم و مخالفت خانواده به حمایت از من مبدل شد.»
زرغونه ۱۳ سال تجربه‌ی حرفه‌ای در بخش تکواندو دارد و در سال ۲۰۱۹ به عضویت تیم ملی تکواندوی افغانستان درآمده است.
او چهار ماه قبل افغانستان را ترک کرده و فعلا در شهر لاهور پاکستان زندگی می‌برد. در حال حاضر هدف اصلی زرغونه کسب قهرمانی در المپیک ۲۰۲۴ پاریس است.
زرغونه می‌گوید، با امکانات کم و با تمرین در کلپ ورزشی کودکان به این مسابقات آزاد آسیایی شرکت کرده است: «برای تمرینات باید با مربی‌ای که حداقل کمربند سیاه تکواندو دارد، تمرین کنم؛ اما اکنون چنین زمینه‌ای برای من مساعد نیست و من با کودکان در باشگاهی در شهر لاهور تمرین می‌کنم.»
زرغونه در ادامه می‌گوید، برای شرکت در مسابقات آزاد آسیایی پیشنهاد عضویت در گروه مهاجر افغان در پاکستان و باشگاه‌های ورزشی در پاکستان را داشته؛ اما با وجود چالش‌های سد راهش، توانسته به‌عنوان عضو تیم ملی تکواندوی افغانستان مدال این مسابقات را کسب کند.
او با انتقاد از عمل‌کرد فدراسیون تکواندو می‌گوید، هرچند یک‌ماه قبل از شروع مسابقات خودش را ثبت‌نام نموده؛ اما با ممانعت فدراسیون تکواندو اسمش از لیست اشتراک کنند‌گان مسابقات حذف شده بود.
زرغونه می‌گوید: «قبل از شروع مسابقات، لحظات استرس‌زایی را سپری کردم و شب قبل از مسابقات هیچ خواب نشدم، چون روز قبل از مسابقات و بعد از وزن‌کشی برایم خبر رسید که به‌دلیل نداشتن حق شرکت در مسابقات از جانب افغانستان اسم من از لیست اشتراک‌کننده‌ها حذف شده، سپس من در صحبت با داوران کوریایی توانستم که اجازه‌ی بازی را دریافت کنم.»
هرچند زرغونه عضو تیم ملی تکواندو است و برای حضور در مسابقات حق درخواست مربی از فدراسیون تکواندو را داشته؛ اما در تماس با این فدراسیون، به درخواست‌های او پاسخ داده نشده و این مدال‌آور با همراهی مربی پاکستانی در مسابقات حضور یافته است.
او می‌گوید: «مربی به زبان اردو مسلط بود و حتا با زبان انگلیسی نمی‌توانست تکلم کند. او در طول دوران بازی هیچ کمکی برای من انجام نداد که ضربات را چگونه بزنم و از کدام حرکات امتناع کنم. من تنها از داشته‌های خود در تقابل با حریف‌ها استفاده می‌کردم.»
در طی یک دهه‌ی اخیر تکواندو در افغانستان رشد چشم‌گیری یافته و دختران تکواندوکار با حضور در مسابقات بر سکوی قهرمانی می‌ایستادند؛ اما برگشت دوباره‌ی طالبان به قدرت سیاسی افغانستان، پس از دو دهه جنگ حضور زنان در عرصه‌ی تکواندو را ضرب در صفر کرده است.
منابع به رسانه‌ی رخشانه می‌گویند که شماری از دختران تکواندوکار کشور را ترک کرده‌اند و دختران دیگر نیز از ترس طالبان جرات حضور در باشگاه‌ها و تمرین تکواندو را ندارند.
زرغونه با انتقاد از عدم حضور زنان ورزشکار در ترکیب گروه‌های ورزشی در مسابقات می‌گوید، زنان و دختران ورزشکار در دوره‌ی طالبان با وضعیت روحی و روانی بدی در حصار خانه‌ها حبس شده‌اند.
او می‌گوید: «این که نگذاری یک زن اهدافش را دنبال کند و به‌دور از فعالیت‌های ورزشی و فقط برای تبعیت از فرمان‌های یک گروه خاص در خانه با بی‌سرنوشتی زندگی کند، بدترین ظلم را در حق وی انجام داده‌اید. من شماری از دختران را می‌شناسم که به‌دلیل نداشتن آیندهای روشن در عرصه‌ی تکواندو و به دور از اهداف ورزشی، به خواست فامیل‌شان تن داده و مجبور به پذیرش ازدواج خلاف میل شان شده‌اند.»
زرغونه نوری، عضو تیم ملی تکواندوی افغانستان از جامعه‌ی جهانی و کمیته‌ی بین‌المللی المپیک می‌خواهد تا برای حضور زنان ورزشکار در المپیک ۲۰۲۴ پاریس زمینه‌سازی کنند تا نماینده‌هایی از بانوان نیز در گروه اعزامی به این مسابقات حضور داشته باشند.
مبارزه برای همه‌ی زنان افغانستان
«بعد از سپری کردن مشکلاتی که داشتم، دسترسی یافتن به مدال در بزرگ‌ترین مسابقات جهانی افتخار بزرگی برایم بود و در آن لحظه به یاد اوضاع افغانستان افتادم که هم‌نسل‌هایم و خواهرانم در افغانستان حق تحصیل و ورزش را ندارند. همین بود که انگیزه‌ام برای مبارزه بیشتر شد.»
این گفته‌های شفیقه محمدی است. خوشحالی از این پیروزی‌اش را از طرز صحبت‌اش می‌توان حس کرد. او می‌گوید، لحظه‌ای که مدال برنز را بر گردنش آویخت و بیرق سه‌رنگ افغانستان را بر شانه‌هایش انداخت، لحظه‌ی فراموش ناشدنی و خوش‌آیندی برایش بود: «بسیار زیاد خوشحال هستم و نمی‌توانم این حس خود را در قالب کلمات بیان کنم.»
شفیقه محمدی از ولسوالی جاغوری ولایت غزنی است. او از کودکی علاقه‌ی زیادی به ورزش داشت و در سال ۱۳۹۷ ورزش را در یکی از باشگاه‌های کابل فراگرفت؛ او یک سال بعد توانست عضویت تیم«ساواته» افغانستان را به دست آورد.
ام‌سال که این مسابقه به تاریخ ۲۰ الی ۳۰ اکتوبر در شهر ریاض پایتخت کشور عربستان در ۱۶رشته‌ی ورزشی میان تمام کشورهای جهان برگذار شده بود، افغانستان توانست در رشته‌ی ساواته در وزن ۵۲ کیلوگرام مدال برنز را به دست آورد.
به گفته‌ی شفیقه، او توانست از میان ۱۶ورزشکار از کشورهای مختلف جهان که در رشته‌ی ساواته در وزن ۵۲ کیلوگرام اشتراک کرده بودند، مقام سوم را کسب کرده و مدال برنز را به گردن بیاویزد.
شفیقه در ادامه می‌گوید که ورزشکار بلغاریایی مقام اول و ورزشکار فرانسوی مقاوم دوم را در رشته‌ی ساواته‌ی این مسابقه در وزن ۵۲ کیلوگرام کسب کرده‌اند.
در بازی‌های رزمی جهان سه تن به نمایندگی از افغانستان در رشته‌ی«ساواته» اشتراک کرده بودند که سعادت آیین و مینا محب‌زاده در وزن ۶۰ کیلوگرام مغلوب حریفان شان شده و به مدال نرسیدند.
شفیقه در مسابقات ملی زیادی اشتراک کرده بود؛ اما هنگامی‌که طالبان در افغانستان به قدرت رسیدند، همه‌ی امید و انگیزه‌اش را برای رسیدن به پیروزی و موفقیت از دست داده بود؛ او برای رسیدن به اهدافش راه دیگری را جستجو نمود و در نهایت برای او هیچ راهی به جز ترک کشور باقی نماند.
او گفت: «قبل از طالبان امید و انگیزه زیاد داشتم و از زمانی‌که ورزش را آغاز کردم، هدفم قهرمانی جهان بود؛ اما زمانی‌که طالبان افغانستان را گرفتند، دیگر هیچ امید و انگیزهای نداشتم و در نهایت مجبور به ترک افغانستان شدم.»
شفیقه شش ماه قبل به دلیل وضعیت دشوار افغانستان برای زنان به خصوص برای زنان ورزشکار، راه مهاجرت را در پیش گرفت و به کشور ایران مهاجر شد.
او تصمیم گرفت تا در ایران به تحصیلات‌اش ادامه دهد و حالا دانشجوی دانشکده‌ی گرافیک در یکی از دانشگاه‌های ایران است.
شفیقه نیز مانند زرغونه بدون داشتن مربی و امکانات در ایران به تمرینات‌اش ادامه داد تا بتواند روزی به نمایندگی از افغانستان به مدال برسد، آروزیی که به‌دلیل تلاش‌های پیگیرش به آن دست یافت.
او می‌گوید: «از جامعه‌ی سنتی افغانستان همه‌ی ما آگاهی داریم. از مشکلات و دشواری‌ها در جامعه و اجتماع گرفته تا مشکلاتی که در باشگاه داشتم و هیچ اسپانسر و حمایت‌کننده نداشتم. با تلاش و پشت‌کار خودم توانستم به تمریناتم ادامه دهم.»
او در ادامه افزود: «مخصوصا از زمان حضور طالبان که حتا اجازه‌ی تمرین و رفتن به باشگاه را نداشتم و در خانه به تمریناتم ادامه می‌دادم، در نهایت مجبور به ترک افغانستان شدم. ۶ ماه می‌شود که در دیار مهاجرت در کشور ایران آمدم و به مشکلاتم افزوده شد؛ اما دور از خانواده و با تحمل همه‌ی مشکلات مهاجرت، به تحصیل و کار و تمرین ادامه دادم.»
شفیقه می‌گوید، او در مسابقات ملی که در گذشته از سوی فدراسیون ملی ساواته‌ی افغانستان برگذار شده، در کارنامه‌ی خود هیچ باختی ندارد و همواره مقاوم اول را در وزن ۵۲ کیلوگرام کسب کرده است؛ اما به دلیل مشکلات اقتصادی و از این‌که هیچ حمایت‌کننده‌ی مالی نداشته، او تا اکنون نتوانسته بود که در هیچ مسابقه‌ی جهانی شرکت کند.
شفیقه می‌گوید، پدرش یک مغازه‌ی کوچک خوارکه‌فروشی در کابل دارد و با آن تنها می‌تواند مصارف روزمره‌ی خانواده‌اش را تامین کند.
شفیقه گفته: «تجربه‌ی تلخم از تربیت بدنی و کمیته‌ی المپیک افغانستان این بود که در مسابقات بیرون‌مرزی زیاد انتخاب می‌شدم؛ اما تربیت بدنی و کمیته‌ی المپیک اسپانسر نمی‌شد و همواره از ما می‌خواستند تا مصارف مسابقات را خود ما پرداخت کنیم و این موضوع باعث شد که من نتوانم در مسابقات بیرون‌مرزی اشتراک کنم… تلخ‌ترین تجربه‌ام همین بود، تمرینات فشرده و آمادگی برای مسابقات می‌گرفتم؛ اما زمانی‌که به‌خاطر موضوع اقتصادی نمی‌توانستم در مسابقات اشتراک کنم، تلخ‌ترین روزها را تجربه می‌کردم.»
فدراسیون ساواته‌ی افغانستان او را در مسابقات«ورلد کامبت گیمز» حمایت کرده و او توانست در نخستین بازی جهانی خود به پیروزی برسد.
بزرگ‌ترین آرزوی شفیقه کسب قهرمانی جهانی و افتخارات بیشتر برای افغانستان است تا از این طریق بتواند انگیزهای برای زنان و دختران محروم از تحصیل و ورزش در افغانستان باشد: «من نه تنها نگران ورزش بانوان هستم، بلکه حیات بانوان در افغانستان را در معرض خطر می‌بینم. امیدوارم سلطه‌ی حاکم بر افغانستان دست از افراطیت برداشته و بانوان از حقوق مسلم شان برخوردار شوند و اجازه‌ی تحصیل و رزش داشته باشند.»
