نرگس امینی
با توقف پروژه‌ی مقابله با کوید۱۹ در ولایت بامیان و شیوع سویه جدید این ویروس، مردم بامیان نگران بحرانی شدن اوضاع در عدم عرضه خدمات صحی شده‌اند.
داکترحسین‌علی مستمندیار که قبلا مسوولیت این پروژه را در بامیان به عهده داشت، می‌گوید: «حدود یک‌ماه است که در ولایت بامیان، هیچ خدماتی برای مقابله با این ویروس برای مردم ارایه نمی‌شود. این واقعا فاجعه‌بار است. اگر قبل از فرارسیدن زمستان در این قسمت توجه نشود و برنامه مقابله با ویروس کرونا از سر گرفته نشود، مردم شدیدا تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.»
در شفاخانه‌ی بیست بستر کوید ۱۹ بامیان، بیماران حاد مبتلا به ویروس کرونا همزمان از ولایت‌های غور، دایکندی و پروان نیز تحت درمان قرار می‌گرفتند. داکتر مستمندیار می‌افزاید: «بنا بر نبود تمویل‌کننده، قرار بر این بود که برای مدت بیست روز، فعالیت شفاخانه اختصاصی مقابله با ویروس کرونا در بامیان متوقف شود و بعد از این مدت، سازمان صحی جهان تمویل این پروژه را به دوش بگیرد. اما اکنون از این وعده خبری نیست.» او تمدید این پروژه را برای مردم بامیان و مناطق مرکزی مهم می‌داند.
به گفته آقای مستمندیار، فعالیت شفاخانه اختصاصی مبارزه با کرونا در ولایت بامیان در اوایل ماه ثور سال ۱۳۹۹ شروع شد و پس از حدود ۱۸ ماه فعالیت، به تاریخ ۹ عقرب، به کار خود پایان داد. آقای مستمندیار می‌گوید که این شفاخانه با قرارداد دوره‌‌های ۶ ماهه همراه با بانک انکشاف آسیایی که بودجه‌ی آن در هردوره مبلغ حدود ۳۷ میلیون افغانی می‌شد، فعالیت داشت. بانک انکشاف آسیایی پس سه دوره‌ی ۶ ماهه (۱۸ ماه) به تاریخ ۳۱ اکتبر (۹ عقرب) امسال حمایت خود را قطع کرد و فعالیت این شفاخانه متوقف شد.
با این‌حال، کارمندان صحی شفاخانه کوید۱۹ با توجه به سه موج ویروس کرونا که مردم آن را با مشکلات زیادی پشت‌سر گذرانده‌اند، از شیوع موج چهارم این اپیدمی ابراز نگرانی می‌کنند. زیرا قبل از این‌که این شفاخانه بسته شود، به تعداد ۱۰ مریض بستر بودند که با بسته شدن شفاخانه، آن‌ها مجبور شدند بدون صحت‌یاب شدن، به خانه‌های‌شان برگردند.
داکتر علی‌آقا الهی که در بخش داخله این شفاخانه ایفای وظیفه می‌کرد، می‌گوید: «این شفاخانه از اوایل شیوع ویروس کرونا تا اکنون خدمات بسیار خوب برای مردم بامیان و ولایت‌های همجوار داشته است؛ ولی متاسفانه با شروع موج چهارم و سویه جدید این ویروس و همچنان نبود پرسنل صحی در این بخش، شرایط برای مردم بامیان فاجعه بار خواهد شد.»
طاهره اعتمادی، پرستار این شفاخانه با اشاره به شرایط بحرانی صحی ناشی از کوید۱۹، می‌گوید: «در روزهای اخیر کار مان در شفاخانه، شاهد یک مورد مرگ ناشی از ابتلا به ویروس کرونا بودیم. با بسته شدن شفاخانه، اکثر مریضان در عدم مراجعه به مراکز صحی، امکان دارد در خانه‌های‌شان از بین بروند.»
این وضعیت، نگرانی فعالین مدنی را نیز برانگیخته است. منصوره واثق، فعال مدنی در ولایت بامیان از بسته شدن شفاخانه اختصاصی مقابله با کرونا در این ولایت، به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «دولت در بخش عرضه خدمات صحی رایگان مکلفیت دارد و باید مردم به‌صورت مساویانه از این امکانات در سطح کشور برخوردار شوند.»
او می‌افزاید: «چرا در وضعیت دشوار کنونی که مردم به خدمات درمانی شدیدا نیاز دارد، فعالیت این شفاخانه متوقف و مردم سرگردان شود؟ طالبان که داد از حکومت‌داری شفاف و خوب می‌زنند باید به این وضع رسیدگی کنند.»
داکتر حبیب فاضل، معاون صحت عامه اداره‌ی طالبان در ولایت بامیان، ضمن تایید شروع دوباره‌ی پروژه کوید۱۹ به رسانه‌ی رخشانه گفت: «تعدادی از همکاران از مرکز به‌خاطر سروی و راه‌اندازی دوباره پروژه مقابله با کوید۱۹، به این ولایت آمده‌اند که انشاءلله پس از بررسی آن‌ها به زودی این برنامه دوباره فعال می‌شود.»
برنامه مقابله با ویروس کرونا در قالب یک شفاخانه اختصاصی با ۱۵۰ پرسنل با امکانات دوایی و لوازم طبی در بخش درمانی و ۴۳ نفر دیگر در بخش واکسین در سطح مرکز و ولسوالی‌های بامیان فعالیت داشت. از مجموع این این پرسنل که در بخش مقابله با کوید۱۹ در بامیان فعالیت داشتند، ۵۰ تن آن‌ها بانوان بودند.
نجیب‌الله احمدی، مسوول بخش «سرویلانس» پروژه کوید۱۹ در بامیان می‌گوید: «از زمان شیوع ویروس کرونا در بامیان به تعداد ۲۸۰۰ مورد ابتلا و ۵۱ مورد دیگر مرگ ناشی از این ویروس، در این ولایت به ثبت رسیده است. بیش از ۴۵ هزار دوز واکسین کوید ۱۹ که از کمپنی‌های استرازینیکا، ساینو فارم و جانسن‌جانسن، در سطح ولایت بامیان تزریق شده است.»
به گفته آقای احمدی، اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا در ولایت بامیان در ماه حمل ۱۳۹۹ به ثبت رسید. به گفته او، کوچک‌ترین فردی که در این ولایت به ویروس کرونا مبتلا شده ۵ سال عمر داشته و کلان‌ترین آن هم ۷۶ ساله بوده است. از مجموع مبتلایان به ویروس کرونان در بامیان، یک سوم آن را زنان تشکیل می‌دهد.
او می‌افزاید: «تعداد بیماران تحت تداوی در شفاخانه اختصاصی کرونا، بستگی به اوج جهش این ویروس داشته است. نظر به اوج این مریضی، روزانه تا حدود ۷۰ بیمار تحت تداوی و نظر داکتر داشتیم که در ختم موج این ویروس حدود ۵ الی ۱۰ بیمار تحت نظر و تداوی می‌رسید.»
کارمندان شفاخانه اختصاصی کرونا و تیم‌های ساحوی پروژه کوید۱۹ در بامیان، به تاریخ ۱۰ عقرب تظاهراتی را به‌خاطر متوقف شدن این پروژه، به راه انداخته بودند. آن‌ها با حرکت نمادین شان از جامعه جهانی و وزارت صحت عامه خواستند تا مردم بامیان را فراموش نکنند و از فاجعه انسانی در این ولایت جلوگیری کنند.
نگرانی‌های مردم از شیوع موج چهارم و سویه جدید ویروس کرونا
ویروس کرونا از دو سال به این‌طرف به چالش جهانی تبدیل شده است. به تازگی سازمان صحی جهان از سویه جدید این ویروس به‌نام «اومیکرون» خبر داده است که نسبت به انواع جهشیافتهی قبلی به مراتب سریع و کشنده‌تر عمل میکند.
داکتر مستمندیار با ابراز نگرانی شدید از شیوع نوع جدید ویروس کرونا گفت: «بحث نگران کننده این است، واکسین‌هایی که برای معافیت در مقابل دو نوع دیگر این ویروس تطبیق می‌شد، برای سویه اومیکرون تاثیری ندارد.»
سیما، یکی از باشنده‌های ولایت بامیان از نبود خدمات در بخش کرونا نگران است. او می‌گوید:«با شروع فصل سرما و سرایت امراض مشابه به این ویروس، هیچ‌گونه مرکز تشخیص وجود ندارد. مردم به هیچ مکان خدمت‌رسانی صحی به این بخش دست‌رسی ندارند. اگر وضعیت همین‌طور ادامه پیداکند، همه تلف خواهند شد.»
او می‌گوید: «در حالی که نوع جدید این ویروس در حال جهش می‌باشد، وقتی مرکز تشخیص نباشد، ما چطور و چگونه بدانیم که به ویروس کرونا مبتلا شده‌ایم؟»
بینظیر، یک تن دیگر از شهروندان بامیان نیز به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «مردم وقتی نانی برای خوردن ندارند، چطور می‌توانند دواهای قیمت را خریداری کنند؟ فقر و بیکاری مردم را مجبور به این کرده که توجهی به صحت‌شان نکنند. در این حالت، خدمات صحی رایگان برای مردم توقف و شفاخانه بسته شده است.»
او در ادامه می‌گوید: «ما از دولت و جامعه‌ی جهانی تقاضا می‌کنیم که موضوع صحت مردم را در نظر گرفته و بیشتر از این، مردم را به مشکلات مواجه نسازند.»
