زیبا بلخی
«علم‌خیل» یکی از روستاهای دورافتاده ولسوالی بلخ ولایت بلخ است؛ جایی که در سال‌های پسین خط نخست جنگ بوده است. برای اولین‌بار، سه آموزگار رضاکار در این منطقه برای کودکان متاثر از جنگ یک مرکز آموزشی راه‌اندازی کرده است.
نامش محبوب افغان‌مل، ۲۰ ساله و ساکن همین ولسوالی است. او می‌گوید، آن‌ها این مرکز آموزشی را با هزینه‌ی شخصی ساخته است و مواد درسی از سوی یک بنیاد خیریه کمک شده است.
در حال حاضر، بیش از ۲۳۰ دانش‌آموز پسر در این مرکز برای چندساعت سرگرم آموزش هستند که نصاب معارف افغانستان به آن‌ها درس داده می‌شود. همزمان، به این کودکان آموزش ترمیم مبایل هم داده می‌شود.
آقای افغان‌مل در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه در مورد هدف این کار شان گفت: «طی چند سال در منطقه ما بسیار جنگ بود. علم‌خیل خط اول بود. به‌خاطر همین، من تصمیم گرفتم برای جوانان و اطفال منطقه خود کاری بکنم. این‌ها دو سه سال یا چهار سال که از علم بی‌بهره ماندند آن‌ها را باید جبران بکنند و دوباره تعلیم وتربیه بیاموزند.»
بیشترین این کودکان کسانی هستند که به خاطر جنگ ازمکتب محروم شده‌اند. حالا به گونه‌ی رایگان در این مرکز سرگرم آموزش هستند. فغان‌مل می‌گوید، او و دوهمکار دیگرش به گونه رضاکارانه در این مرکز درس می‌دهند.
این مرکز آموزشی چهار ماه پیش (در ماه سرطان) راه اندازی شده و به گفته‌ی آقای افغان‌مل، کودکان از ۱۱ منطقه ولسوالی بلخ به این مرکز می‌آیند: «کوشش می‌کنیم تا این بی‌سوادی و جهل را از بین ببریم.»
کودکان یکی از قربانیان اصلی سال‌ها جنگ در افغانستان اند. آمار تازه وجود ندارد، اما براساس گزارش دوسال پیش سازمان بین‌المللی حمایت از کودکان، دست‌کم ۱۵ درصد کودکان در افغانستان به‌خاطر جنگ از مکتب محروم شده‌اند.
افغان‌مل گفته است، بیشتر کسانی به مرکز آموزشی می‌آیند که به خاطر جنگ از مکتب محروم شده بودند: «از اقشار و اقوام مختلف منطقه در این‌جا درس می‌خوانند. اطفالی هم هستند که هنوز شامل مکاتب نشدند. شاگردان هستند که فامیل‌های شان بی‌بضاعت هستند و یا مهاجرین هستند که از دیگر مناطق آمدند.»
افغان‌مل می‌گوید، در این مرکز بخش سوادآموزی نیز برای کودکان و و نوجوانان دارد که بنابر دلایلی از رفتن به مکتب بازمانده‌اند: «بخش سوادآموزی هم داریم برای کسانی که زمان مکتب خواندن شان گذشته و این ضرورت را احساس می‌کنند که باید با سواد شوند و علم یاد بگیرند.»
آقای افغان‌مل گفته است، به کودکانی که توانایی مالی ندارند، در این مرکز به کمک نهادهای خیریه امکانات آموزشی هم توزیع می‌شود، اما کمبود امکانات هم‌چنان به عنوان یک مشکل جدی مطرح است: «با کمبود چوکی و بعضی مواد درسی روبه‌رو هستیم. چون جایی نداریم شاگرد زیادی جذب نمی‌توانیم.»
در همین حال، شماری از دانش‌آموزان که در این مرکز سرگرم آموزش هستند، از ایجاد این مرکز و از این که از سیاهی جنگ به سفیدی سواد رسیده خوشحال هستند.
محمد فهیم ۱۶ ساله، چندین سال به خاطر جنگ نتوانسته درس بخواند. او در چهارسال گذشته که از نظرسنی برایش سال‌های طلایی به شمار می‌رفت، شب و روزش را با جنگ سپری کرده است. حالا او می‌گوید، ایجاد این مرکز برایش مثل یک فرصت تازه است: «چهارسال می‌شد این‌جا جنگ بود. ما نتوانستیم درس‌های خود را درست بیاموزیم.»
رفیع‌الله از قریه بورکه ولسوالی بلخ به این مرکز آموزشی می‌آید. او دانش‌آموز صنف اول است: «مکتب خوب درس نمی‌دهد. از وقتی که این‌جا آمدیم بسیار خوشحال هستم.» رحمت‌الله ۱۰ ساله از دانش‌آموزان این مرکز هم گفته در حال یادگیری و پیشرفت است: «اول من املا یاد نداشتم. املا یاد گرفتم. درس یاد نداشتم. خط یاد نداشتم، خط یاد گرفتم.»
