مژده محمدی
دقیقا همان روزی که طالبان اجازه ندادند «سمیه اسودی» و دوستان‌اش وارد صحن دانشگاه شوند، او تصمیم گرفت هرگز تسلیم این محدودیت‌های طالبان نشود. سمیه اسودی، دختر دانشجوی اهل هرات، در دانشکده انجنیری دانشگاه هرات درس می‌خواند که با فرمان ممنوعیت از حق تحصیل توسط طالبان، او و دیگر دختران از رفتن به دانشگاه بازماندند.
کابینه طالبان در تاریخ ۲۸ قوس ۱۴۰۱، ادامه تحصیل دختران در دانشگاه را «تا امر ثانی» تعطیل کرد.
سمیه ۲۳ ساله حالا دانشجوی دانشگاه معتبر «استونی بروک» در امریکا است و در رشته کامپیوتر ساینس سرگرم تحصیل است.
به‌گفته‌ی سمیه، زنان و دختران با تلاش و پشت‌کار می‌توانند نمادی از مقاومت در برابر محدودیت‌های گروه طالبان باشند. او باور دارد که راه پیروزی همین است: «زنان و دختران هرگز امید خود را از دست ندهند و برای آینده روشن‌تر تلاش کنند.»
خودش همین کار را کرده است. با محدودیت طالبان هرگز امید و تلاش‌اش را از دست نداد. مخفیانه در یکی از مراکز آموزشی شهر هرات به یادگیری زبان انگلیسی پرداخت و به عنوان آموزگار شروع به‌کار کرد.
به گفته‌ی سمیه، سطح زبان‌اش که خوب شد، همزمان به شش دانشگاه در امریکا درخواست فرستاد. او در میان ماه‌های مارچ تا جولای سال گذشته ایمیل‌های پذیرش بورسیه‌ی تحصیلی در دانشگاه‌های استونی بروک، پیس، آریزونا، ایالت پورت‌لند، اوهایو و ماساچوست بوستون را بدست آورد.
سمیه دانشگاه «استونی بروک» را انتحاب کرد. او در ماه آگست سال گذشته، دقیقا همان ماهی که برای زنان افغانستان سیاه‌روزی تمام عیار به بار آورد سفر تحصیلی‌اش را در این دانشگاه آغاز کرد.
تقریبا دو سال از خروج سمیه از افغانستان می‌گذرد. او قبل از رفتن به امریکا، مدتی در کشور قطر نیز درس خواند.
سمیه در پاسخ به این که چطور تجربه‌ی او می‌تواند دختران را در این راه کمک کند می‌گوید: «هر دانشگاه شرایط پذیرش مختص به خودش را دارد؛ ولی {تنها} با سپری‌کردن امتحان سطح زبان انگلیسی‌نمی‌شود به دانشگاه‌های امریکایی راه پیدا کنیم. برای درخواست بورسیه در دانشگاه، داشتن نمرات بلند در مکتب، نمونه مقالات و فعالیت‌های علمی، هنری و ورزشی متقاضی و توصیه‌نامه‌هایی که از طرف اساتید و مشاوران نوشته می‌شود، معیار است و همه این موارد در کنار هم برای دریافت پذیرش بورسیه در دانشگاه‌های امریکایی مهم است.»
این دانشجوی هراتی، در حالی دوره‌ی لیسانس خود را در رشته‌ی کامپیوتر ساینس در دانشگاه استونی بروک با حمایت مالی دولت قطر و تیم رباتیک سپری می‌کند که در زادگاهش دختران در حالت انزوا و خانه‌نشینی تحمیلی به‌سر می‌برند و از رفتن به مکتب و دانشگاه محروم هستند.
سمیه حالا در امریکا سرگرم تحصیل است، اما قلب‌اش هم‌چنان در افغانستان مانده است. خانواده و دوستان‌اش را به خاطر می‌آورد که چگونه زیر حاکمیت طالبان جور می‌کشند.
طالبان، افغانستان را به تمام معنا برای زنان و دختران تبدیل به جهنم کرده است. یک‌هزار و چهل روز از بسته ماندن مکاتب دخترانه در افغانستان گذشته است. دانشگاه‌ها هم‌چنان به روی دختران و زنان بسته است.
نگرانی از وضعیت زنان در افغانستان، به‌ویژه دختران در حال افزایش است. سازمان‌های بین‌المللی هر روز نگرانی خود را ابراز می‌کنند.
سه روز پیش (چهارشنبه، ۳ اسد) بخش زنان سازمان ملل، سازمان بین‌المللی مهاجرت و یوناما با نشر گزارشی مشترک گفته بودند که حدود ۶۴ درصد از زنان افغانستان هنگام بیرون شدن از خانه، احساس مصوونیت نمی‌کنند.
در همین‌حال، صندوق حمایت از کودکان سازمان‌ملل متحد (یونیسف) در بیانیه‌ای به مناسبت هزارمین روز ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم از سوی گروه طالبان در ۲۴ جوزا گفته بود که دختران افغانستان ۳ میلیارد ساعت فرصت آموزشی را از دست داده‌اند.
سمیه اسودی، دانشجوی افغان در دانشگاه استونی بورک، عضو تیم دختران روباتیک افغانستان هم است. سمیه که در بخش کودنویسی با تیم دختران رباتیک کار می‌کند در چند مسابقه و کنفرانس بین‌المللی با این تیم اشتراک داشته است.
او می‌گوید، از صنف ششم تصمیم گرفت در عرصه رباتیک کار کند، تصمیمی که با استقبال خانواده به‌خصوص والدین‌اش مواجه شد.
طی سال‌های اخیر دوران جمهوریت در افغانستان رباتیک رشد چشم‌گیری یافته و دختران رباتیک هراتی با حضور در مسابقات بر سکوی قهرمانی می‌ایستادند؛ این دختران در سال ۲۰۱۷ مدال نقره «شجاعت» در مسابقات جهانی در واشنگتن دی‌سی ایالات متحده امریکا را کسب کردند و پس از آن هرات، به قطب ربات‌سازی در میان دختران دانش‌آموز مشهور شد.
مجله مشهور فوربز در سال ۲۰۲۱ تیم دختران رباتساز را در فهرست ۳۰ دانشمند و مخترع آسیا قرار داده بود.
اما با برگشت دوباره‌ی طالبان به قدرت سیاسی افغانستان پس از دو دهه جنگ، زنان از رفتن به مکتب و دانشگاه محروم شده‌اند و دو گروه از دختران رباتیک به مکزیک و قطر پناهنده شده‌اند. سمیه می‌گوید به‌دلیل عدم عضویت رسمی در تیم رباتیک دختران، وی در پروسه خروج شامل نشده و از طریق بورسیه تلاش کرده تا افغانستان را ترک کند.
به‌گفته‌ی سمیه، بعد از خارج‌شدن اعضای تیم رباتیک از افغانستان و با راه‌یابی به دانشگاه‌های خارجی، فعالیت در بخش روباتیک دختران کمر‌نگ شده است. او دلیل کمرنگ‌شدن فعالیت این گروه را مصروفیت‌های تحصیلی این اعضا خواند. او ادامه داد که با کاهش حجم دروس، این تیم بار دیگر به فعالیت‌های علمی و تحقیقی خود ادامه خواهند داد.
سمیه باور دارد که زنان و دختران در افغانستان نمادی از قدرت و مقاومت هستند و حتا موانعی به بزرگی طالبان را فتح خواهند کرد: «از زنان و دختران می‌خواهم مسیر انفرادی برای رسیدن به پیشرفت را طی کنند و از هر فرصتی برای ادامه تحصیل‌شان استفاده کنند و نگذارند تا با دوام شرایط موجود، محرومیت از حق آموزش و تحصیل در افغانستان عادی‌سازی شود.»
