فرار از جنگ؛ شهر هرات در محاصره‌ی بی‌جاشدگان

عاطفه علی‌زاده

جنگ‌های شدید در چند ماه اخیر در ولایت‌های هم‌جوار با ولایت هرات، سیلی از بی‌جا شدگان را به شهر هرات آورد. 

براساس آمارها،  ۷۰درصد این بی‌جا شدگان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. اما درگیری‌ها در حاشیه‌های شهر هرات اولیه‌ترین امکانات زندگی را از بی‌جا شدگان نیز گرفته است. اکنون بیشتر از ده روز می‌شود که در سراسر هرات جنگ شدیدی جریان دارد و دامنه‌ی این درگیری تا نزدیکی شهر هرات نیز رسیده است.

شکریه غفوری با دو کودکش و همسری که از شدت نفس‌تنگی(آسم) توانی برای کار ندارد، حدود یک ماه می‌شود که از ولایت قندهار به هرات پناه آورده‌اند. آن‌ها در یک اتاق کوچک که هیچ‌گونه امکانات رفاهی ندارد، زندگی می‌کنند. شکریه می‌گوید:« سه هفته است که خانه‌ی یک بنده‌ی خدا زندگی می‌کنیم. دیر یا زود او هم ما را از خانه‌اش بیرون می‌کند چون در شهر هرات جنگ است. آن وقت مجبوریم به زیارت خواب شویم».

بر اساس آمار اداره‌ی مهاجرین و عودت کنندگان هرات، ظرف چهار ماه گذشته بیش از ۱۵ هزار تن از ولایت‌های هم‌جوار و ولسوالی‌های هرات به شهر هرات پناه آورده‌اند.

مبین قادری، رئیس اداره مهاجرین و عودت کنندگان هرات، این وضعیت را اضطراری می‌خواند و می‌گوید که تنها در ماه گذشته بر اثر شدت جنگ ها ۷ هزار تن بی‌جا شده‌اند.

فریبا با چند تن از دختران و زنان جوان محله‌شان از قلعه نو ولایت بادغیس به شهر هرات فرار کرده‌اند. او می‌گوید که چهارم عید یک هاوان در وسط حویلی آن‌ها اصابت می‌کند و آن‌ها از ترس جان‌شان همان شب تصمیم می‌گیرند که بدون هیچ توشه‌ی راهی به هرات بیایند. 

جنگ روانی درحال حاضر باعث شده که زنان بسیاری را در شوک فرو ببرد. فریبا می‌گوید :« شنیدیم که طالبان دختران جوان را به نکاح مجاهدین درمی‌آورد. از ترس آبروی‌مان فرار کردیم. دختران جوان‌مان از ترس نمی‌دانستند کجا فرار کنند».

هرات علی‌رغم این‌که اکنون از لحاظ امنیتی در وضعیت مناسبی نیست؛ اما هنوز میزبان ده‌ها بی‌جا شده‌یی است که روزانه با کوله‌باری از ترس و اندوه به این شهر پناه می‌آورند.

شاه‌جان زن جوان دیگری است که با سه کودک از ولایت بادغیس به هرات آمده‌اند. همسر او دچار یک معلولیت است که در چنین شرایطی دست و پا کردن برای یک کار که بتواند مخارج روزانه‌شان را به‌دست بیاورد، طاقت‌فرسا است. شاه جان می‌گوید که کوچک‌ترین فرزندش چهار ماهه است و سوء‌تغذیه شده است.

از چندین هفته به‌این‌سو بی‌جاشدگان ولسوالی‌های کرخ و غوریان ولایت هرات به‌گونه بی‌سابقه در شهر هرات سرازیر شده‌اند. 

عایده، باشنده‌ی ولسوالی کرخ، شب هنگام طالبان بر خانه‌اش راکت زدند و در این حادثه همسرش جان باخت و کودک چند ماهه‌اش دچار سوختگی شدید شد.

او می‌گوید:«شب چهارم عید قربان یک دم راکت آمد. شوهرم جابه‌جا جلو چشمان من و فرزندانم کشته شد و خانه تماما سرما خراب شد».

او توانست پنج فرزندش را سالم از زیر آوار نجات دهد و اکنون حال کودک چند ماهه‌اش نیز خوب است.

عایده می‌گوید پس از مراسم فاتحه‌ی همسرش به شهر  آمده  و حالا در خانه‌ی یکی از خویشاوندانش زندگی می‌کند.‌ او از خانه‌اش حتی نتوانسته شناسنامه‌ی فرزندانش را با خود به شهر بیاورد.  

هم اکنون از ۱۹ولسوالی هرات ۱۷ ولسوالی در دست طالبان است. 

این در حالی‌ست که اشرف غنی، رئیس جمهور کشور در جلسه‌ی اضطراری شورای ملی از طرح امنیتی شش ماهه‌یی سخن گفت که قرار است طی این مدت وضعیت امنیتی کشور بهبود یابد.