مژده محمدی
ذکیه خدادادی ۲۳ ساله، دختر پاراتکواندوکار اهل هرات در مسابقات پارالمپیک پاریس ۲۰۲۴ به‌دنبال تحقق رویاهایش است تا اولین زن افغانستان باشد که به مدال طلای پارالمپیک می‌رسد.
مسابقات پاراالمپیک پاریس ۲۰۲۴، از تاریخ ۶ سنبله الی ۱۸ سنبله در پاریس-فرانسه برگزار خواهد شد که براساس زمانبندی مسابقات، ذکیه خدادادی یک روز بعد از مراسم افتتاحیه، در اولین مسابقه خود به میدان خواهد رفت.
ذکیه در کشور فرانسه پناهنده است. او که همزمان با سختی و تبعیض مضاعف «زن» و «معلول» بودن مبارزه کرده، با کسب مدال طلایی در مسابقات سهمیه المپیک، خودش را یک‌تنه به مسابقات المپیک ۲۰۲۴ رسانده است: «زمانی‌‌که به عقب نگاه می‌کنم و می‌بینم با لیاقت خودم به این مسابقات راه یافته‌ام این برای من قدرت زیادی میدهد و من به خودم افتخار می‌کنم.»
ذکیه در این رقابت‌ها با حریفانی از ایران، ازبیکستان، تایلند، پرو و آفریقا رقابت خواهد کرد.
ذکیه که حدود هفت‌سال است هر روز سرگرم تمرین است، اظهار امیدواری می‌کند که با حضور در مسابقات پارالمپیک پاریس ۲۰۲۴ با بهترین عملکرد در این مسابقات، بهترین نتیجه را بدست آورد: «در این مسیر با سختی زیادی دست و پنجه نرم کردم و با تمرینات فشرده به این مسابقات اعزام شدم. من احساس می‌کنم که برای حضور و کسب موفقیت در مسابقات آماده هستم. من تلاش می‌کنم تا با بهترین عملکرد در این مسابقات، بهترین نتیجه را بدست آورم و هدفی جز کسب مدال طلا در این رقابت‌ها ندارم.»
این ورزشکار زن می‌گوید، با نمایش توانایی‌هایش در این رقابت‌ها می‌خواهد توجه جهان را به وضعیت زنان زیر سایه‌ی طالبان در افغانستان معطوف کند. او می‌گوید: «من در اینجا [مسابقات المپیک پاریس ۲۰۲۴] هستم که صدای زنان کشورم را به گوش جهانیان برسانم و با نمایش قدرت و هنر زنان در بیدار کردن جامعه جهانی بر وضعیت زنان در افغانستان نقش داشته باشم.»
ارزشمند تر از پیروزی
ذکیه خدادادی در تاریخ ۲۶ جولای سال جاری از کسانی بود که مشعل المپیک را حمل کرد. در ویدیوی بیست‌و‌دو ثانیه‌ای که ذکیه در صفحه شخصی‌اش در پلتفورم ایکس به نشر رسانده، نشان میدهد که وی با لبخند و شادی مشعل المپیک را در خیابان‌های پاریس بر دوش دارد. او می‌گوید حمل مشعل المپیک برایش حس غرور و افتخار داده است.
ذکیه می‌گوید، او با حمل مشعل المپیک در خیابان‌های پاریس خواسته تا پیام دختران افغانستان را به جهان برساند.
ذکیه می‌گوید: «من به‌عنوان دختری از افغانستان که در حال حاضر در اروپا پناهنده است، مشعل المپیک را حمل کردم و امیدوار بودم که با حمل مشعل بوسیله یک دختر از افغانستان توجه جهانیان به سمت زنان و دختران افغانستان جلب شود و حداقل این کار زمینه‌ی یک تغییر کوچک بر وضعیت زنان و دختران در کشور بیاورد.»
المپیک پاریس ۲۰۲۴ بتاریخ ۵ الی ۲۱ اسد در شهر پاریس فرانسه برگزار شد. در این رقابت‌ها شش بازیکن افغانستان و پنج ورزشکار دیگر در تیم پناهندگان حضور داشتند که هیچ مدالی از این رقابت‌ها به دست نیاوردند.
اما به باور ذکیه مسابقات المپیک ۲۰۲۴ با سطح فنی بالایی برگزار شده که ورزش‌کاران افغانستان با تلاش در این مسابقات توانسته‌اند نتیجه بگیرند: «بازی های المپیک واقعا خیلی یک آمادگی پروفشنل و فوق العاده می‌خواهد، تیمی که به نمایندگی از افغانستان شرکت کرده بودند آن‌ها به یک نحوی تلاش های خود را انجام داده‌اند که در این مسابقات نتیجه بگیرند، اما سطح مسابقات خیلی بالا بود.»
با سقوط دولت افغانستان به دست گروه طالبان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ و وضع محدودیت‌ها بر ورزش زنان، شماری از ورزش‌کاران زن، کشور را ترک کرده و به کشورهای اروپایی و امریکایی پناهنده شده‌اند.
ذکیه ادامه میدهد، ورزش‌کاران افغانستان در زمان کوتاه و سهم کوچکی از امکانات، اعزام شده‌اند که نباید توقع پیروزی از آن‌ها را داشت: «ما ورزش‌کاران در یک شرایط ناخواسته کشور را ترک کرده‌ایم و بعد از مهاجرت در اینجا تمرینات خود را از صفر آغاز کردیم با آن هم ما [ورزش‌کاران افغانستان] با توجه به فشارها و چالش‌ها به نمایندگی از افغانستان در این مسابقات شرکت کرده‌ایم پس مردم افغانستان نباید از ورزش‌کاران افغانستان همانند یک ورزشکار اروپایی توقع پیروزی داشته باشند.»
در همین‌حال و براساس گفته‌های ذکیه خدادادی، اگر از مقایسه کیفیت زندگی ورزش‌کاران افغانستان با سایر ورزش‌کاران صرف نظر کرده و مقایسه‌ی میان رویاهای ذکیه، کیمیا و منیژه و رویاهای بازیکن‌هایی در اروپا و امریکا بپردازیم، دیده می‌شود که این ورزش‌کاران بیشتر از قهرمانی، برای تغییر در وضعیت مردم افغانستان به‌خصوص زنان تلاش کرده‌اند.
در جریان بازی‌های المپیک پاریس، دو صحنه اعتراضی تاریخ‌ساز از ورزش‌کاران زن افغانستان برای تماشاگران این کشور رقم خورد. اولی اعتراض کیمیا یوسفی بود؛ ورزشکار رشته دوش که خود را «نماینده رویاهای دزدیده‌شده» می‌دانست. او پس از پایان مسابقه، با در دست گرفتن یک برگه‌ی دست‌نویس با شعار «آموزش، ورزش و حقوق ما» بر وضعیت زنان در افغانستان اعتراض کرد.
مورد دیگر از حرکات یاد ماندنی المپیک پاریس برای مردم افغانستان، صحنه‌ی اعتراضی از منیژه تلاش بود. دختری که اولین شانس حضور در المپیک را برای رساندن پیام اعتراضی‌اش در مورد وضعیت زنان در افغانستان از دست داد.
در ویدیویی که از صحنه رقابت مقدماتی از منیژه در مقابل داوران، به‌نشر رسیده، نشان میدهد که او یک شنل آبی رنگ به‌شکل بال‌های پرنده را بروی شانه‌های خود به اهتزاز در می‌آورد. بروی این شنل، پیام نمادین «زنان افغانستان را آزاد کنید» نوشته شده بود. با آنکه منیژه مورد تشویق تماشاچیان و حریف هلندی‌اش قرار گرفت، اما کمیته المپیک کار او را سیاسی قلمداد کرده و از رقابت‌ها رد صلاحیت شد.
فدراسیون جهانی رقص ورزش، نهاد نظارتی مستقر در لوزان اعلام کرد که منیژه تلاش به دلیل «نمایش یک شعار سیاسی روی شنل در نقض قاعده ۵۰ منشور المپیک» رد صلاحیت شده است.
ذکیه خدادادی تاکید می‌کند، جایگاهی که امروز قرار دارد جزئی از اهداف‌اش بوده است، اما با حضور در تشک بازی مسابقات المپیک می‌خواهد به نخستین ورزشکار زن تاریخ افغانستان تبدیل شود که برای کشورش در المپیک صاحب مدال شده است.
کسب مدال طلا در مسابقات سهمیه‌ی المپیک پاریس در هشت مارچ سال جاری، مدال طلا در مسابقات قهرمانی پاراتکواندوی اروپا در سال ۲۰۲۳، مدال برنز در مسابقات جایزه‌ی بزرگ جهانی در سال ۲۰۲۲، مدال نقره در مسابقات بین‌المللی در کشور البانیا و مدال برنز در مسابقات پاراتکواندو در کشور مصر در سال ۱۳۹۵ و به‌دست آوردن لقب زن شجاع در المپیک توکیو از افتخارات دوران حرفه‌‌ای ذکیه خدادادی است.
این دختر اهل افغانستان که سه‌سال بعد از خروج از کشورش خود را در یک‌قدمی رسیدن به آرزوهایش حس می‌کند؛ حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان و وضعیت کنونی زنان را « ناپایدار» توصیف می‌کند و پیام‌اش به دختران افغانستان این است که در برابر سیاست‌های زن‌ستیزانه‌ی طالبان سکوت نکنند.
ذکیه خدادادی می‌گوید: «وقتی خودم را جای یک دختر در داخل افغانستان تصور می‌کنم که حق تحصیل، کار، ورزش و تمامی حقوق و آزادی‌هایش گرفته و در حصار خانه‌اش حبس است. نمی دانم اگر در جایگاه‌‌شان بودم چگونه روحیه خود را حفظ می‌کردم، اما این شرایط پایدار نیست و از خواهرانم می‌خواهم تا هیچ‌گاهی سکوت در برابر طالبان را نپذیرند. ما تلاش داریم تا از هر فرصتی برای غلبه بر چالش‌های سد راه‌مان استفاده کنیم و قدرت یک زن افغانستان را برای جهان نشان دهیم.»
