دیده‌بان حقوق بشر با نشر گزارش جهانی سال ۲۰۲۳ خود اعلام کرده است که سرکوب افراد از سوی گروه طالبان در افغانستان افزایش یافته، گرسنگی بیشتر شده و حقوق زنان به شدت محدود شده است.
رخشانه: دیده‌بان حقوق بشر نسخه‌ی سی و سوم گزارش جهانی سال ۲۰۲۳ خود را در ۷۱۲ صفحه امروز(پنجشنبه، ۲۱جدی) منتشر کرده است که در آن وضعیت حقوق بشری را در نزدیک به ۱۰۰ کشور جهان بررسی کرده است.
در گزارش این سازمان در بخش افغانستان، در مورد محدودیت شدید حقوق زنان، وضعیت آزادی بیان، قتل‌های فراقانونی، ناپدید و شکنجه‌شدن افراد از سوی طالبان، بحران‌های اقتصادی و انسانی و حملات داعش، جزییات داده شده است.
دیده‌بان حقوق بشر گفته است که طالبان از زمان به‌قدرت رسیدن در افغانستان، به‌طور گسترده قوانین و سیاست‌های خود را به زنان و دختران تحمیل کرده‌اند و حقوق اولیه‌ی آنان را سلب و اعتراضات مسالمت‌آمیز را سرکوب کرده‌اند.
فرشته عباسی، پژوهشگر بخش افغانستان دیده‌بان حقوق بشر گفته است که طالبان بیشتر از رسیدگی به بحران اقتصادی و انسانی افغانستان، به آزار و اذیت زنان و زندانی‌کردن خبرنگاران علاقه‌مند هستند.
ترا حسن، سرپرست اجرایی دیده‌بان حقوق بشر نیز در این گزارش گفته است: «در جهانی که قدرت در آن جابجا شده است، دیگر نمی‌توان برای دفاع از حقوق بشر به گروه کوچکی از دولت‌های عمدتآ جهان‌شمول تکیه کرد.»
در گزارش آمده است که نیروهای طالبان در سال ۲۰۲۲ خبرنگاران و افرادی را که از طالبان در شبکه‌های اجتماعی انتقاد می‌کردند، بازداشت کرده‌اند.
این گزارش در مورد بحران اقتصادی نیز گفته است که با کاهش شدید کمک‌های دونرها و بحران نقدینگی، میلیون‌ها کودک با سوءتغذیه‌ی حاد دچاره شده و بیش از ۹۰ درصد جمعیت افغانستان در طول سال دچار ناامنی غذایی بوده‌اند و به طور ویژه زنان، به دلیل وضع محدودیت‌های طالبان و ممانعت از کار، آزادی رفت‌و‌آمد، از این بحران به شدت متضرر شده‌اند.
در بخشی از گزارش آمده است: «طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت، فھرست طولانی و رو به رشد قوانین و سیاست‌ھایی را تحمیل کرده‌اند که به طور گسترده زنان و دختران را از استفاده‌ی حقوق اساسی شان، از جمله؛ حق بیان، گشت‌‌وگذار، کار و تحصیل باز می دارد که تقریبا بر تمام حقوق و ساحات زندگی آن‌ھا مانند؛ حق زندگی، معیشت، سرپناه، مراقبت‌های صحی، غذا و آب تاثیر می‌گذارد.»
دیده‌بان حقوق بشر گفته است که رھبری طالبان که تماما از مردان تشکیل شده، به زنان اجازه ی شرکت در حکومت در ھیچ‌یک از سطوح، به شمول پست‌ھای ارشد خدمات ملکی، از جمله؛ قضاوت را نداده است.
این نهاد گفته است که طالبان قوانینی را اعلام و مکررا به اجرا گذاشته‌اند که مانع مسافرت زنان و یا ترک خانه می‌شود.
در بخش دیگری از این گزارش در مورد حملات گروه داعش مشخصا اشاره شده و آمده است که شاخه‌ی خراسان گروه داعش مسوولیت بمب‌گذاری و حملات مسلحانه‌ی متعدد را علیه هزاره‌ها در سال ۲۰۲۲ به عهده گرفته که در آن بیش از ۷۰۰ نفر کشته و زخمی شدند.
در گزارش آمده است که ناکامی طالبان در تامین امنیت جمعیت‌ھای در معرض خطر و ارایه‌ی کمک‌های صحی و دیگر کمک‌ها به بازماندگان و خانواده‌های متضرر، آسیب‌های ناشی از حملات را تشدید کرده است.
دیده‌بان حقوق بشر گفته است که این حملات فراتر از ویرانی فوری، صدمات طولانی‌مدت شدیدی را به دنبال داشته و بازماندگان خانواده‌های قربانیان را از وجود نان‌آور خانواده‌های شان محروم کرده است.
در بخش آزادی بیان و رسانه‌ها نیز گفته شده است که طالبان سانسور و خشونت گسترده‌یی را علیه رسانه‌های افغانستان در کابل و ولایات اعمال کرده‌اند که در اثر آن صدها رسانه بسته شده و حدود ۸۰ درصد از زنان خبرنگار از سراسر افغانستان پس از حاکمیت طالبان، وظایف شان را از دست داده و یا این حرفه را ترک کرده‌اند.
همچنین در این گزارش آمده است که اداره‌ی استخبارات طالبان دست به تهدید، ارعاب و خشونت علیه کارمندان رسانه‌ها زده و مسوول قتل‌های هدفمند خبرنگاران بوده‌اند.
