محدثه براتی
هرات پس از سقوط به دست طالبان در یک شوک عظیم فرو رفت. آن‌هایی که چشم به مقاومت و نیروهای امنیتی دوخته بودند، به یک باره امیدشان رنگ باخت. حالا کوچه پس کوچه‌های هرات در تسخیر گروه طالبان است.
در چند روز گذشته بسیاری از مردم به کوچه‌ها ریختند تا ترس ناشی از حضور طالبان را از خود دور کنند. برخی‌ها حتا با جنگ‌جویان این گروه سلفی و عکس‌های یادگاری گرفتند.
هرات اکنون در آرامش عجیبی فرو رفته و صدای تیر اندازیی به گوش نمی‌رسد.
تعداد زنان در خیابان ها بسیار اندک است ولی تا حالا مانند گذشته با هیچ زنی به‌خاطر خروج از خانه بدون محرم برخوردی نشده است.
با همه این‌ها تنها حضور ده‌ها فرد مسلح با چهره‌های عجیب و سلاح‌های فراوان برای سلب آرامش یک شهر کافی است و مردم ترس و دلهره دارند تا مبادا بر اساس قوانین نانوشته طالبان یکباره مورد مجازات قرار بگیرند.
فعالیت زنان و مردان در هاله‌یی از ابهام قرار دارد، طالبان با نشر مداوم اعلامیه‌ها از همان نخستین لحظات سقوط این شهر به‌دست این گروه سعی دارند، این ابهامات را از بین ببرند. مثلا در مورد صرافی‌ها، دانشگاه‌ها و شفاخانه‌ها از سوی طالبان اعلامیه‌هایی نشر شد و در مورد فعالیت آن‌ها اجازه داده شد؛ اما هنوز تکلیف کار زنان در بیرون از خانه دقیقا مشخص نیست.
این ناآگاهی سبب شده تا شایعاتی چون دیگر زنان محکوم به خانه هستند؛ بیش از پیش در فضای مجازی دست به دست شود و آینده‌ی تاریک و مبهمی را برای زنان به تصویر بکشد.
زنان و ترس از بین رفتن یکباره‌ی دست‌آوردها
حمیرا حبیب، کارمند دفتر نی در حوزه‌ی غرب می گوید : «هیچ اظهار نظری در مورد فعالیت زنان نشده و این یعنی زنان در ابهام به سر می‌برند. نگرانی برای همه هست نشود که زحمات دو دهه اخیر ضرب صفر شود و کار خبرنگاران زن متوقف شود. آینده مشخص نیست و این بیشتر ترسناک است».
او می‌گوید هر چند طالبان وعده‌ی همکاری با تمام بخش‌های جامعه را می‌دهد و نشان می‌دهد که چقدر با مردم همکاراند و تغییر کرده‌اند؛ اما هنوز ردپای بیست ساله‌ی این گروه در چهره و فعالیت‌های‌شان نمایان است.
تا کنون هیچ زنی در ادارات و فعالیت‌های قبلی خود حاضر نشده است و این بدان خاطر است که طالبان حدود فعالیت زنان را نیز مشخص نکرده‌اند.
فریبا طاهری، فعال حقوق زن می‌گوید: «این سکوت مرا می‌ترساند. مبادا همه چیز برگردد به نقطه‌ی صفر».
فریبا می‌گوید زنان در تمام این سال‌ها تلاش کردند و پا به پای مردان زحمت‌های زیادی کشیدند تا توانستند نیم بند حقوقی را به‌دست آورند .
او از حکومت، سازمان ملل و سایر نهادها توقع دارد که جفا در حق زنان روا مدارند و دست‌آوردهای ۲۰ سال گذشته را نابود نسازند.
فریبا می‌افزاید:«خانواده‌ها تلاش کردند در طول این سال‌ها دخترشان به یک درجه‌یی از تحصیل برسند، برای دخترشان زحمت کشیدن تا آینده‌ی خوبی برای فرزند خود بسازد حالا این تلاش‌ها نباید یک شبه نابود شود و تمام آرزوها دود شود به هوا برود».
شیما وفا، خبرنگار در حوزه‌ی غرب می‌گوید تاکنون زمانی کمی از سقوط کامل هرات می‌گذرد.
به باور او صحبت در مورد فعالیت زنان در روزهای نخست حاکمیت طالبان دشوار است زیرا آن‌ها نیز چون مردم هنوز در شوک قرار دارند و ممکن است تصمیم‌گیری را از سطوح بالاتری آغاز کنند تا مسئله‌ی زنان.
او می‌گوید هر چند طی روزهای گذشته ذبیح الله مجاهد بارها به خبرنگاران و فعالان و نهادهای رسانه‌یی گفته‌اند که به این طیف کاری ندارند و بارها طی اعلامیه‌هایی از رسانه‌ها خواسته‌اند؛ چون سابق به فعالیت‌شان ادامه دهند؛ اما نشرات شان را زیر نظر امارت اسلامی تعیین کنند.
شیما در پاسخ به این پرسش که روزهای آینده را چگونه ارزیابی می‌کند؟ می‌گوید رفتار طالبان اکنون با مردم خوب است و این یعنی آن‌ها نسبتا با جنگ‌جویان ۲۰ سال قبل تفاوت دارند. اما من انتظار دارم این هماهنگی گفتار و رفتار تا پایان همچنان باقی بماند.
او می‌گوید: «نه می‌توانم صد در صد امیدوار باشم به حرف‌های این گروه و نه صد در صد نا امید که ممکن است چه بر سر زنان روزنامه نگار آید. فکر می‌کنم زمان همه چیز را مشخص خواهد ساخت».
از عصر پنج شنبه تاکنون تمام رسانه‌های تصویری و صوتی در هرات از نشر باز مانده اند. هنوز تکلیف رسانه‌ها مشخص نیست. ظرف روز گذشته طالبان به درب شماری از رسانه‌ها رفته و تلاش کردند با مسئولان آن صحبت کنند.
نهادهای خبرنگاری در حوزه‌ی غرب می‌گویند با ذبیح الله مجاهد صحبت و با شماری از مسئولان این بخش نشستی داشته‌اند و گویا نشست‌های‌شان نتایج امیدوار کننده‌یی به همراه داشته است.
هنوز از جزییات این نشست اطلاعات دقیقی نشر نشده است.
تعیین روسای جدید ادارات دولتی در هرات
نصب پرچم‌های سفید امارات اسلامی به‌جای پرچم جمهوری افغانستان و تعیین افراد مورد تایید این گروه در راس ادارات از دیگر فعالیت‌هایی است که ظرف ۲۴ ساعت گذشته انجام شده است.
طالبان در بخش‌های گمرک، فرماندهی پلیس، ایست‌های سیار بازرسی ایجاد کردند و افراد با نفوذ‌شان را به این پست‌ها گماشتند.
گفته شده که تاکنون در شمار زیادی از ادارات این گروه افرادش را به‌عنوان رئيس گماشته و تنها یازده اداره دیگر باقی مانده تا روسای آن تعیین شود.
ایجاد ایست‌های بازرسی که مردم از سوی طالبان بازرسی بدنی می‌شوند در بسیاری از نقاط شهر هرات از دیگر فعالیت‌های است که طالبان ظرف ۲۴ ساعت گذشته انجام داده‌اند.
رضا حمیدی، تا پیش از سقوط هرات در یکی از اداره‌های دولتی فعالیت می‌کرد.
او می‌گوید:« ترسناک‌تر از طالبی که شهر را فتح می‌کند طالبی است که به مردم کاری ندارد».
او بر این باور است که هر چند تاکنون طالبان با همه‌ی مردم با ملایمت برخورد می‌کند اما همه دارند با این حس زندگی می‌کنند که ممکن است این آرامش قبل از طوفان باشد.
طالبان از زمان سقوط‌شان اعلامیه‌هایی را به نشر رسانده‌اند و در آن شماره‌هایی را در اختیار مردم قرار داده که در صورت مشکلی به کمیسیون سمع شکایات در تماس شوند تا به مشکل‌شان رسیدگی شود.
اعمال حدود در روز نخست حاکمیت
بارها طالبان و گروه‌های مخالف از اعمال حدود اسلامی در مناطق تحت تصرف‌شان سخن گفته‌اند.
این در حالی است که در نخستین روز حضور طالبان در هرات این گروه دو تن را به اتهام دزدی بازداشت کردند.
این گروه صورت‌های دزدان را سیاه کرده و در حالی که طنابی در گردن‌شان انداختند در چندین چوک شهر هرات گرداندند.
این کار طالبان با تشویق شمار زیادی از باشندگان هرات قرار گرفت و آن‌ها تلاش کردند با گرفتند عکس‌های سلفی ذوق‌شان را نسبت محاکمه‌ی آنان نسبت به دزدان نشان دهند.
رمضان بشر دوست، پس از این فعالیت طالبان در هرات در صفحه‌ی فیسبوکش نوشت که: «این کارشان درست است اما دیگر کارهای شان را ببینیم اگر عدالت کردند آن وقت تمام مردم هم با این‌ها خواهد بود. کسی که به‌خاطر یک موبایل یک جوان را می‌کشد باید او همین‌طوری شود».
طالبان اداره‌های اطلاعات و فرهنگ و ارشاد، حج و اوقاف را برای اخذ امان‌نامه تعیین کردند و توزیع آن از ابتدای صبح جمعه آغاز کردند.
این گروه طی اعلامیه‌های متعدد در فضای مجازی اعلام کردند که همه مردم علی‌رغم این‌که فردی هزار فرد از افراد این گروه را کشته باشند، بخشیده می‌شود.
هم‌زمان بعد از ظهر جمعه نماز جمعه در مسجد جامع بزرگ هرات با امامت قاضی القضات طالبان ادا شد و ده‌ها تن از باشندگان هرات با حضور در این نماز استقبال کردند.
در این خطیبه قاضی طالبان در مورد نحوه‌ی حکومت‌داری این گروه و چگونگی ایجاد بخش‌های مورد نیاز و تعیین افراد در ادارات صحبت کرد.
