الیاس احمدی
«به‌عنوان زنی که پیش از سقوط کشور به‌دست طالبان کافه داشتم، اکنون حس ناکامی و تلخ‌کامی دارم؛ چون ما خانم‌ها تازه راه مان را باز کرده بودیم.»
این حرف‌های زرمینه* است که پیش از حاکمیت طالبان، در ولایت ناامن غزنی صاحب یک کافه بود. زرمینه حالا خانه‌نشین شده است. او می‌گوید که به دلیل فعالیت‌های گذشته‌اش بسیاری‌ها در این شهر او را می‌شناسند و از این جهت نگران امنیت خود است.
در این گزارش، به خواست زرمینه، از کافه‌ی او نامی برده نمی‌شود. او حدود چهار سال قبل (سال ۱۳۹۷) کافه‌اش را اساس گذاشت. خیلی زود مکان آرام برای زنان و حلقه وصل فرهنگیان و به‌ویژه زنان در شهر غزنی شد. او فکر نمی‌کرد که روزی، این‌گونه دروازه‌ی کافه‌اش بسته شود.
زرمینه پس از بسته شدن کافه‌اش می‌گوید که از هفت همکار خود که همه زن بودند، اطلاعی ندارد.
گوشه‌ی آرام و حلقه‌ی وصل زنان
حتا پیش از آمدن طالبان، در جامعه‌ی بسته و ناامن ولایت غزنی زنان با محدودیت‌های زیاد اجتماعی و سنتی مواجه بودند. در سال ۱۳۹۷، وقتی که زرمینه با سرمایه‌ی دو صدهزار افغانی کافه‌اش را در مرکز شهر غزنی راه انداخت، هنوز گوشه‌ی آرامی برای زنان در این شهر وجود نداشت.
این کار زرمینه در آغاز با استقبال کسی مواجه نشد. او در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید که هدفش از ساخت این کافه تنها در آمد اقتصادی نبود. او می خواست تا از این راه، با سنت‌های دست‌وپاگیر اجتماعی در ولایت غزنی که گریبان‌گیر زنان بودد، مبارزه کند.
تلاش زرمینه و هفت همکار او که همه زنان بودند، خیلی زود به ثمر نشست. کافه، تبدیل به پاتوق گرم فرهنگیان، فعالان اجتماعی و دانشجویان در شهر غزنی شد.
به گفته‌ی زرمینه، تا پیش از سقوط حکومت افغانستان به دست گروه طالبان، کافه‌اش همه روزه میزبان دانشجویان، استادان دانشگاه و فرهنگیان، به‌ویژه زنان بود.
رووف ۲۴ ساله در شهر غزنی دانشجو و از مشتریان همیشه‌گی کافه بود. او می‌گوید، در هفته‌های نخست یکی دو روز در هفته با دوستانش کافه می‌رفتند، اما بعدها هر روز سری به آن‌جا می‌زد. «آن‌جا همه زیر یک سقف راحت بودند و رفتن به آن‌جا آرامش خاصی به آدم می‌داد.»
روف پس از سقوط دولت پیشین افغانستان از کشور برآمده و می‌گوید، کافه مکان امن برای زنان و فرصت گفت‌وگو در مورد سنت‌های سخت‌گیرانه علیه زنان در ولایت نا امن غزنی بود.
حلقه‌ی ادبی «هیرمند» و برنامه شعرخوانی «خانه خیام» برنامه‌های فرهنگی بود که در این کافه از سوی زنان برگزار می‌شد. روزهای خوبی که حالا برای زرمینه حسرت شده است: «کافه‌داری هر روزش حاوی خاطرات خوش است. خوش‌ترین خاطرات ما از برنامه‌هایی است که در روزهای عید، نوروز، روز معلم و شب یلدا برگزار می‌کردیم.»
شمسیه (اسم مستعار) ۲۴ ساله در کنار کار در کافه، دانشجوی کمپیوتر ساینس بود. او می‌گوید که تا آخرین روزهای سقوط غزنی، بادوستانش کافه را سر پا نگهداشته بود. اما با آمدن طالبان، این کار دیگر ممکن نبود. شمسیه می‌گوید که همه همکارانش از ترس طالبان پنهان شده‌اند.
شمسیه و زرمینه می‌گویند که با ایجاد این کافه، آن‌ها برای شماری از هم نوعانش زمینه کار را فراهم کرده بود. آشپز و مهمان‌داران این کافه همه زنان بودند. به گفته شمسیه، او بخش بزرگی از مشکلات مالی خودش را از همین طریق حل می‌کرده است.
کافه‌ی زرمینه، تنها مکانی در شهر غزنی نیست که زنان در آن حضور می‌یافتند و کار می‌کردند و پس از تسلط طالبان بسته شده است. دروازه‌ی پارک و مارکیت زنانه نیز در این شهر از سوی طالبان قفل انداخته شده است. این پارک ویژه زنان که در ماه سرطان سال جاری افتتاح شده بود، دارای یک رستورانت و هفت فروشگاه بود که همه‌ی فروشنده‌ها و کارمندان این پارک زنان بودند.
پس از سقوط حکومت پیشین، هزاران زن و دختر در سراسر افغانستان شغل‌های‌شان را از دست داده و خانه‌نشین شده‌اند. زرمینه و شمسیه نمونه‌هایی از این زنان‌اند.
به تاریخ ۳ حوت، اداره بازرس امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) اعلام کرده بود که ممنوعیت کار زنان یک میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان زیان وارد می‌کند.
با آمدن طالبان در مورد کار زنان محدودیت وضع شده است. این گروه گفته است که زنان کارمند دولتی منتظر دستورالعمل چگونه‌گی حضور در کار باشند؛ اما برای زنان کارآفرین مثل شمسیه و زرمینه معلوم نیست که طالبان چه تصمیمی می‌گیرند. حالا هردو می‌گویند که امیدی به روزهای خوش کافه و بلندپروازی‌های گذشته ندارند و فعلا اولویت‌شان حفظ جان است: «با آمدن طالبان همه رویا‌های ما نقش‌برآب شدند.»
