طالبان در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی بر حاصلات زراعتی و باغداری مردم عشر وضع کرده‌اند. منابع به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند، افراد طالبان بدون در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی مردم به اجبار از مردم عشر می‌گیرند.
به گفته‌ی این منابع، طالبان فهرستی از قبل تهیه شده را به قریه‌داران تحویل می‌دهند و مبلغ مشخصی را در خواست می‌کنند.
از قول مردم، خشک‌سالی از یک‌سو، عشر طالبان از طرف دیگر کمر مردم را می‌شکند.
این درحالی است که بنا به ادعای مردم، طالبان از مناطق همجوار که هزاره نیستند تنها پنج درصد از حاصلات زراعتی و باغداری شان را تحت نام عشر می‌گیرند.
ترفند جدید برای جمع‌آوری عشر
طالبان برای جمع‌آوری عشر از حاصلات زراعتی و باغداری مردم در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی ترفند جدیدی به کار بسته‌اند. به این صورت که به همه دکانداران بازار حوتقول- انگوری گفته‌اند که فهرست کامل کسانی که حاصلات زراعتی شان برای فروش به بازار می‌آورند را در اختیار طالبان بگذارند.
یک دکاندار به شرط حفظ هویت‌اش گفت که اگر این کار را انجام ندهند، دکانداران حق خرید حاصلات زراغتی و باغ مردم را ندارند.
او افزود: «یک ماه قبل، چند تن از افراد طالبان به تمام دکانداران اخطار داده‌اند که باید موقع خرید محصولات زراعتی باشندگان جاغوری، نام، نام پدر، قریه، شماره تلفن و مقدار جنس را که از مشتریان شان می‌خرند، یادداشت گرفته و در اختیار طالبان قرار دهند.»
طالبان از روی همین فهرست، بعدا از طریق قریه‌داران مبلغ مورد نظرشان را بدون کم و کاست از مردم می‌خواهند.
یکی از قریه‌داران که از حدود یک هزار و ۵۰۰ خانواده در حوتقول نمایندگی می‌کند، بدون ذکر نامش به رسانه‌ی رخشانه گفته که طالبان تا کنون فهرست ۲۴ نفر را به او تحویل داده است تا عشر حاصلات زراعتی و باغداری خود را بپردازند.
رسانه‌ی رخشانه این فهرست را رویت کرده است. در آن مشخصات حدود ۲۴ نفر آمده است که باید در یک حساب دو صد و ۸۴ هزار افغانی و در حساب دیگر، ۲۹۰ هزار کلدار پاکستانی تنها از حاصلات باغداری خود را به طالبان عشر دهند.
این قریه‌داری 65 ساله با اظهار نارضایتی می‌گوید، تا کنون تنها دو نفر مبلغ ۳۰ هزار افغانی را با هزار «جان کندن» به عنوان عشر تحویل طالبان داده است.
او گفت: «عذر کدم که ما دَ منطقه خود فقیر داریم، بیوه داریم و بی‌سرپرست داریم. از ۳۰ هزار نصف شه بگیره. همان قسم که از اوغانا{ پشتون‌ها} رَ می‌گیرند نشد. آخر همو ۱۰ فیصد رَ گرفتند.»
مردم مدعی اند که طالبان از حاصلات زراعتی و باغداری پشتون‌های همسایه جاغوری تنها پنج درصد زیر نام عشر می‌گیرند. کاری که از نظر مردم دلیل جز تبعیض آشکار قومی ندارد.
قریه‌داران به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند که این روزها طالبان روند جمع‌آوری عشر را در منطقه نوارمرزی در جنوب ولسوالی جاغوری، با جدیدت تمام دنبال می‌کنند.
سفره خالی مردم
دستکم ۵۰ درصد هزینه‌ی زندگی سالانه ساکنان ولسوالی جاغوری از طریق زراعت و باغداری تامین می‌شود. اما امسال خشک‌سالی شدید دامن مردم را گرفته است. در بیشتر نقاط چاه‌های آب خشکیده و مردم به سختی آب آشامیدنی خود را تامین می‌کنند.
برخی از باشندگان این ولسوالی می‌گویند، در چنین شرایط وضع عشر بر حاصلات زراعتی مردم کمر شکن است. بسیاری از ساکنان ولسوالی جاغوری گفته که مجبوراند حاصلات ناچیز شان را میان اعضای خانواده‌ی شان که نان کافی برای خوردن ندارند و حکومت طالبان تقسیم کنند.
چمن‌علی یکی از ساکنان حوتقول جاغوری می‌گوید، امسال تمام حاصلات باغ زرد‌آلوی او ۲۳ هزار و ۱۰۰ کلدار پاکستانی شده است. در حال که او دستکم ۲۰۰ هزار افغانی را مصرف حفر چاه کرده تا باغ خود را از خشک شدن نجات دهد.
او گفته است که مجبور شده ده درصد در آمدش را به طالبان بدهد. چمن‌علی گفته است که چندین خانه در همسایگی‌اش سه وعده نان برای خوردن ندارند.
سازمان ملل هشدار داده است که افغانستان در سایه طالبان با بحران شدید غذایی مواجه است. برنامه توسعه ملل متحد پیش بینی کرده است که اگر بحران جاری برطرف نشود، ممکن است حدود ۹۷ درصد از جمعیت افغانستان زیر خط فقر بروند.
یکی از قریه‌داران در ولسوالی جاغوری گفته است که مولوی مهاجر، مسوول جمع‌آوری عشر در ولسوالی جاغوری است. او گفته است که به خاطر اعتراض مردم نسبت به دادن عشر، مولوی مهاجر به والی طالبان در غزنی گزارش داده: «این‌ها بغاوت می‌کنند. آخر حرف ما هم قبول نشد. برای ما گفتند امر امیرالمومنین است که باید عشر بدون استثنا جمع شود.»
این قریه‌دار به رسانه‌ی رخشانه گفته است: «به‌عنوان مثال چندین خانواده در قریه ملا شیرجان همین‌گونه است که متکی به کمک‌ها، زکات و کمک هستند.»
علی رضا باشنده قریه «گرگ» حوتقول که ۷۵ سال عمر دارد نیز می‌گوید که با مصرف ۲۰۰ هزار افغانی، چاهی را در داخل حویلی‌اش حفر کرده که آب آن، به‌سختی کفاف مقدار کمی زراعت و نیازهای خانواده‌ای او را می‌کند.
او با اظهار نارضایتی از عشرطلبی طالبان از طریق جبر می‌گوید: «از همی چاه، فقط یک اینچ آب که فقط کفاف فامیلم می‌شوه، ولسلام! حکومت فعلی میگه تو عشر بته. از کجایش مه عشر بتم؟»
علی‌رضا با اشاره‌ای دست، خرابه‌های دیوار یک خانه را نشان می‌دهد که به‌گفته‌ی او، بیوه‌زنی همراه با کودکانش در آن زندگی می‌کند. علی‌رضا که خود درآمدی ندارد و به سختی زندگی می‌گذراند، گاه‌گاهی تلاش می‌کند تا به آن بیوه‌زن نیز کمک کند. اکنون که طالبان، خود را شریک دسترخوان خالی و حاصلات ناچیز مردم کرده‌اند، معلوم نیست، کمکی چندانی به بیوه‌زنان و فقرا میسر شود یا نه.
عشر طالبانی و شریعت حنفی
عُشر یک واژه عربی و به معنای یک‌دهم حصه‌ی یک مال است. اما عشر در مدهب جعفری وجود ندارد. ساکنان ولسوالی جاغور همه جعفری مذهب هستند. از نظر شرعی مکلف به دادن عشر نیستند.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، شورای علمای شیعه‌ی افغانستان از طالبان خواسته بود با توجه به «فقر» مردم و «حکم فقهی شیعه» در رابطه به مصرف زکات، از اخذ عشر و زکات از اهل تشیع صرف نظر کند.
اما طالبان وقعی به این در خواست نگذاشته اند. در بسیاری از مناطق طالبان با زور از مردم عشر می‌گیرند.
یک عالم دین در جاغوری به این نظر است که طالبان در جمع‌آوری عشر از مردم جاغوری، حتا شریعت امام ابو حنیفه را زیرپا کرده‌اند.
او نمی خواهد نامش در گزارش ذکر شود می‌گوید، بر طبق احکام جمع‌آوری عشر در شریعت حنفی، عشر (یک دهم) تنها از حاصلات زراعتی‌ای که دهقان برای منبع آبی آن هزینه نکرده باشد، وضع می‌گردد: «مثلا زراعتش از آب چشمه و یا آب باران به بار نشسته باشد، اما طالبان حتا از حاصلاتی که آب آن از چاه‌ها توسط سولرهای آفتابی و یا مصرف تیل، تامین می‌شود، نیز عشر می‌گیرند.»
به گفته‌ای چندین باشنده‌ی حوتقولِ ولسوالی جاغوری، طالبان به آن‌ها گفته‌اند که از حاصلاتی که توسط مصرف تیل و یا در اولین سال حفر چاه و نصب سولرهای آفتابی بدست می‌آید، ۵ فیصد عشر گرفته می‌شود. اما در عمل طالبان به این وعده شان پای‌بند نماند‌اند.
این عالم دین با نشان دادن فهرستی ۲۵۰ خانواده بی‌سرپرست در ولسوالی جاغوری که تنها در دفتر او ثبت است می‌گوید: «این تعداد خانواده‌ها ۵۹۰ کودک زندگی می‌کنند. از میان این تعداد، حدود ۳۵۰ کودک بی‌سرپرست تنها در حوتقولِ ولسوالی جاغوری زندگی می‌کنند.»
این عالم دین گفته است در جلسه‌های نمایندگان ولسوالی جاغوری با مسوولان طالبان، به آن‌ها یادآوری کرده که با جمع‌آوری عشر مطابق شریعت مذهب حنفی، طالبان باید طبق این شریعت راه‌های مواصلاتی ولسوالی جاغوری را ترمیم کرده و به یتیم‌ها و بی‌بضاعت‌ها از پول عشر کمک کنند؛ اما به گفته‌ی او، طالبان تا کنون از پول عشر، حتا یک کیلومتر راه را در جاغوری ترمیم نکرده و یک یتیم را در حتا در کمترین حد، کمک نکرده اند.
او معتقد است که این کار طالبان سیاسی و ظلم آشکار قومی- مذهبی است: «این مردم از یک‌سوe معاش ملای مسجد می‌پردازند، از سوی دیگه عشر طالبان را می‌پردازند، طالبان به‌بهانه‌های دیگر هم از مردم تا کنون پول گرفته‌اند، علاوه بر این‌ها، مردم مطابق مذهب خود شان، خمس و زکات شان را می‌پردازند؛ این همه فشار اقتصادی در وضعیتی که فقر بی‌داد می‌کند، باعث مهاجرت دسته‌جمعی مردم از سرزمین اجدادی شان خواهد شد.»
