خدمات اداری طالبان در کابل؛ از ۸ ساعت کاری تنها دو ساعت به زنان اختصاص دارد

سیما یوسفی

شماری از زنان در کابل می‌گویند، برای طی مراحل کارهای اداری در اداره‌های دولتی طالبان با دردسرهای زیادی مواجه هستند. زنانی‌که در این گزارش با آن‌ها صحبت شده، مدعی هستند که در بسیاری از اداره‌های طالبان، با کارشکنی مواجه شده و حتا لت‌وکوب شده‌اند.

زنان ادعا دارند که طالبان برای مراجعه‌ی زنان و مردان ساعات کاری جداگانه‌یی را وضع کرده‌اند. براساس گفته‌های زنانی‌که اخیرا برای انجام کار اداری به نهادهای طالبان مراجعه کرده‌اند، طالبان تنها دو ساعت از هشت ساعت کاری را به زنان اختصاص داده‌اند.

 به گفته‌ی این زنان، وضع تفکیک جنسیتی در مراجعه به نهادهای دولتی طالبان و اختصاص ساعات کاری کم، باعث دردسر و سرگردانی‌های فراوان برای شان شده است.

بصیره ۲۶ ساله به رسانه‌ی رخشانه گفته است، سه هفته پیش برای اصلاح سن در شناس‌نامه‌اش به ریاست احصائیه و ثبت احوال نفوس در جنگلک کابل رفته و برای گرفتن امضای رییس اداره‌ی احصائیه‌ی طالبان، دو هفته منتظر مانده است.

بصیره که فرزند شیرخوار دارد، گفته است که دو هفته سرگردانی و سختی کشیده است: «از ساعت هفت صبح در هوای برفی از دارالامان به جنگلک می‌رفتم که نوبت بگیرم؛ اما نوبت نمی‌رسید چون فقط از ساعت یازده تا دوازده عریضه‌های زنان را می‌گرفت که در یک روز، از ده تا زن زیاد کارش پیش نمی‌رفت. دیگرا مجبور باز فردایش می‌رفتیم.»

بصیره گفته است، در این مدت ناگزیر شده از همسایه‌اش کمک بخواهد تا از فرزندش نگهداری کند: «طالبا زنان را هیچ انسان حساب نمی‌کنند، اصلا به مشکل و خواست شان توجه ندارند.»

زنان زیادی چون بصیره، در امر پیش‌برد کارهای شان به چنین چالش‌هایی مواجه شده‌اند.

یکی دیگر از این زنان، منیژه‌ی‌ ۳۲ ساله است. او دو سال قبل از شوهرش جدا شده است. منیژه که در آن زمان به شکل عرفی طلاق گرفته بود، در پی گرفتن طلاق‌خط رسمی است. منیژه گفته است، دست‌کم در مدت ۱۰ روز رفت‌و‌آمد به اداره‌ی مربوطه، نتوانسته است از دادگاه خانوادگی طالبان این سند را به دست آورد: «اداره‌های دولتی طالبا به بهانه‌های مختلف زنان را سرگردان می‌کنند. یک روز طالبا به‌خاطری که لباسم کوتاه بود، پس روانم کرد. یک روز هم گفت چرا با خودت محرم نداری، حالا هم یک روز به‌خاطر امضای رییس، یک روز به‌خاطر یک گپ دیگه کارم را پیش نمی‌برند.»

زهرا ۳۲، یکی دیگر از مراجعه‌کنندگان به دادگاه خانوادگی  طالبان است. شوهر زهرا در کشور اتریش زندگی می‌کند. او یک ماه قبل برای گرفتن «زوجیت‌‌خط» به این دادگاه مراجعه کرده است.  زهرا چشم‌دید خود را از رفتار طالبان چنین روایت کرده است: «باید چهار شاهد می‌بردم. من دو زن با سه شاهد مرد برده بودم، چون قبلا شاهدی دو زن را یک مرد حساب می‌کردند؛ اما اداره‌ی طالبان کلا شهادت زن را قبول نکرد. آن‌ها به رویم خندیدند و گفتند ما زنان را در اداره‌ی کار قبول نداریم که شما شاهد آوردید. بروید فردا شاهد مرد بیارید.»

شماری از زنان همچنان از رفتار زشت و برخورد نادرست ماموران دولتی طالبان، در حین انجام کارهای اداری شان، در اداره‌های دولتی طالبان شکایت دارند. این زنان می‌گویند، طالبان به بهانه‌ی نداشتن حجاب، نداشتن محرم و بی‌نظمی، زنان را توهین و در مواردی هم آن‌ها را شلاق زده‌اند.

فایزه ۴۱ ساله مادر سه فرزند است. او گفته است، شوهرش در خارج از کشور است و باید خودش برای فرزندانش کارت تولد بگیرد.

فایزه می‌گوید، یکی از کارمندان اداره‌ی ثبت‌ احوال نفوس طالبان یک هفته پیش با برخورد خشونت‌آمیز، به او گفته است که چرا محرم ندارد: «وقتی به طالب گفتم شوهرم نیست کی را باید بیارم و دلیل آوردم. بریم گفت، زن بی‌حیا.‌ شما زن‌ها باید در خانه باشید. چرا در اداره‌های دولتی می‌آیید. برو از مردان کسی را روان کن. گفت، ما با زنان گپ نمی‌زنیم.»

پرستو، یکی دیگر از زنان در کابل می‌گوید، یک ماه قبل به ریاست احصائیه مراجعه کرده است و یکی از افراد طالبان در این ریاست به بهانه‌ی نداشتن حجاب، نخست او را مورد توهین قرار داده و بعد او را شلاق زده است.

 پرستو به رسانه‌ی رخشانه گفته است، به‌خاطر پوشیدن کت زمستانی با برخورد طالبان مواجه شده است، زیرا نمی‌توانسته که بر روی آن چادربرقع یا حجاب سیاه عربی بپوشد: «نمیشه در زمستان با کت زمستانی چادری بپوشیم. در صف ایستاد بودم. به‌خاطر حل مشکل سال تولدم که در تذکره اشتباه شده بود. طالب آمد با صدای بلند بریم گفت، مسلمان نیستی چه پوشیدی؟»

پرستو با التماس و گفتن این جمله که«دیگه تکرار نمیشه» از این مخمصه خودش را نجات داده است؛ اما تنها نیم ساعت بعد، دوباره مامور شلاق به‌دست طالبان برگشته است: «بیش‌تر زن‌ها را به بهانه‌ی بی‌نظمی زیر شلاق گرفت و  در پای مه هم زد که کاملا کبود شده بود.»

در این گزارش با زنانی صحبت شده که عمدتا از مراجعه‌کنندگان اداره‌های ثبت احوال نفوس و دادگاه خانوادگی طالبان بوده‌اند. دو اداره‌ی مهم با مراجعه‌‌کنندگان بسیار؛ اما رسانه‌ی رخشانه نمی‌تواند تایید که کند آیا در تمامی اداره‌های دولتی طالبان برای مراجعه‌کنندگان تفکیک جنسیتی و ساعات جداگانه وضع شده‌ است یا خیر؟

این زنان گفته‌اند، در حالی‌که شمار مراجعه‌کنندگان زن برای طی مراحل اداری کارهایی مانند گرفتن شناس‌نامه، زوجیت‌خط، طلاق‌خط، نکاح‌نامه و وثیقه‌خط بیش‌تر از مردان است؛ اما زمان رسیدگی به پرونده‌های آنان بسیار کم است.

طالبان به محض  قدرت گرفتن دوباره در افغانستان، زنان را از ورود به اداره‌های دولتی منع کردند و وزارت امور زنان را نیز منحل کردند. در حال حاضر، هیچ زنی در اداره‌های دولتی و خدمات عامه‌ی طالبان کار نمی‌کند.