لیلا یوسفی
«مجبورم برقع بپوشم از این که پشت دروازه طالبان بیاید و خانواده‌ام را مورد باز پرس قرار بدهند می‌ترسم. مطمئنم اگرطالبان حرف‌اش به خانواده ما کشیده شود دیگر مرا حتا از خانه بیرون شدن هم نمی‌ماند.»
هاجره ۲۴ ساله در یکی از نهادهای خصوصی در شهر کابل کارمند است. او می‌گوید، معنای طرح حجاب اجباری طالبان گروکشی از خانواده‌ها برای محدوود کردن زنان است: «از زمانی که خبر طرح حجاب اجباری را در تلویزیون شنیدم، شوکه شدم و بغض کردم.من شانزده سال تحصیل کردم؛ اما باید هویت‌ام را پشت چادری پنهان کنم و این نهایت شکنجه روحی است برایم.»
روز شنبه براساس دستور ملا هبت الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، به وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه وظیفه سپرده شد تا پوشیدن حجاب را بطور اجباری بر همۀ زنان و دختران افغانستان عملی کند.
این وزارت برای اجباری شدن حجاب طرحی را تهیه کرده، می‌گوید، حجاب بر زنان «مسلمان اصیل و بالغ» واجب و لازم است. در این حکم آمده است که از نظر طالبان مناسب‌ترین پوشش چادری «برقع» است.
براساس این دستورالعمل، در صورت سرپیچی زنان از این تصمیم، خانه زن «بی‌حجاب» نشانی و مرد خانواده توصیه و تنبیه شود. در صورت تکرار ولی زن (مرد خانواده) احضار و برای سه روز زندانی می‌شود. با ادامه بی‌توجهی زن به دستورالعمل حجاب طالبان این‌بارپرونده مرد خانواده روی میز نهادهای عدلی و قضایی طالبان قرار می‌گیرد.
وزارت امر به معروف و نهی از منکر هم‌چنان دستور داده تا زنان بی‌حجاب از وظایف‌شان برکنار گردند و اگر زنان و دختران کارمندان دولتی حجاب مورد نظر طالبان را رعایت نکنند، وظیفه این ماموران تعلیق شود.
انگار کابل دوباره سقوط کرد
شماری از دختران در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه از دستورالعمل طالبان ابراز نگرانی کرده‌اند. از نظر دختران این اقدام طالبان منجر به محدودیت شدید زنان می‌شود و حتا دامن خشونت‌های خانوادگی را نیز در افغانستان بزرگ‌تر می‌کند.
مه‌لقا، دانشجوی، دانشگاه کابل می‌گوید، طالبان می‌خواهند زنان افغانستان را زندانی کنند: «این حکم غیر قابل باور است برایم هنوز نمی‌توانم باور کنم که در قرن بیست یک ما زنان باید برقع بپوشیم. وقتی این حکم را شنیدم فکر کردم یکبار دیگر کابل سقوط کرد. مانند روز اول که طالبان همه جا را گرفت، گریه کردم به حال خودم و همه زنان افغانستان»
مه‌لقا ۲۲ ساله می‌گوید، پوشیدن برقع و پوشاندن صورت برایش دشوار است.
برای جمیله دوباره خاطره اول حکومت طالبان زنده شد: «حیثیت زندان را دارد این که دنیا را از پشت تارهای چادری ببینی. من چهار سال دوره طلایی زندگی‌ام( جوانی‌ام) را با برقع و شکنجه طالبان گذراندم، نتوانستم درس بخوانم. برقع قفس تکه‌ای است برای زنان.»
جمیله که ۴۰سال سن دارد و مادر سه فرزند است می‌گوید، روزگار سیاه طالبانی را که او در دهه‌ی ۹۰ میلادی تجربه کرد، حالا دخترش به همان سر نوشت گرفتار شده است: «دخترم نمیتانه مکتب برود او که هنوز چهارده ساله است باید چادری بپوشه و این تکرار ظلم و شکنجه است.»
شماری از زنان کارمند و دانشجو می‌گویند، کار کردن با برقع غیرمنطقی است.
صدیقه در یکی از رسانه‌های کابل کار می‌کند، او می‌گوید که پوشیدن برقع برایش غیر قابل قبول است: «من نمی‌دانم چادری را جمع کنم یا با لپ‌تاب کار کنم. در این هوای گرم و نفس‌گیر چطور می‌توانم به کار بروم؟ من امروز با وحشت و ترس آمدم به کار اما برای فردا نگرانم که چه بپوشم حتا وقتی شام به خانه برگردم.»
دست رد به سینه‌ی طالبان
مریم احمدی* دختر ۲۴ و خبرنگار در هرات می‌گوید، طرح حجاب اجباری طالبان شوک بزرگی را به او وارد کرده. به باور او طالبان با این‌کار زنان را می‌خواهند از جامعه منزوی کنند.«حتا دیدن برقع حالم را خراب می‌کند، یکی از روزها برای پنج دقیقه مجبور به پوشیدن برقع شدم و تا اکنون حس بد پوشیدن برقع را فراموش نکردم.»
او می‌گوید، شخصا تصمیم دارد که به این خواست طالبان نه بگوید. از نظر او زنان به سینه‌ی طالبان دست رد خواهند زد : «طالبان می‌خواهند چون دهه ۹۰ ما را مجبور به پوشیدن برقع کنند، زنان امروز زنان دیروز نیستند. ما قبل از آمدن این گروه نیز حجاب داشتیم و بعد از این نیز خواهیم داشت اما هرگز در گودال طالبان نخواهیم افتاد. من هیچ تغییری در پوشش ام ایجاد نمی‌کنم، از واکنش طالب هم نمی‌ترسم.»
در همین حال یکی از دانشجویان هنرهای دانشگاه هرات در واکنش به طرح حجاب اجباری طالبان را «جهالت و کوتاه فکری» این گروه می‌داند.
سمانه اکبری* دختر ۲۳ ساله‌ی که دانشجوی هنرهای زیبای دانشگاه هرات است. او می‌گوید، دیروز با همه‌گانی شدن حکم حجاب اجباری طالبان در دانشکد‌ه‌ی شان، همه دانشجویان دختر اعتراض کردند.
او می‌گوید، اگر طالبان بر اعمال حجاب اجباری به خشونت متوسل شود، او ترحیج می‌دهد که دانشگاه نرود تا تسلیم این خواست طالبان شود: «هدف طالبان این است که زنان از خانه بیرون نشوند.»
سمانه از جامعه جهانی می‌خواهد که به این تندروی طالبان پاسخ دهد.
واکنش‌ها به حجاب اجباری طالبان
همزمان با این تصمیم طالبان واکنش‌ها در داخل و خارج از افغانستان زیاد بوده است. سازمان ملل متحد هشدار داده که تصمیم طالبان مبنی بر اجباری کردن حجاب زنان در اماکن عمومی، ممکن است تعامل با جامعه جهانی را برای طالبان دشوارتر بسازد.
این سازمان گفته برای وضاحت در این مورد با سران طالبان دیدار می‌کند و در مورد پیامدهای این تصمیم با جامعه جهانی مشورت خواهد کرد.
سازمان ملل متحد می‌گوید این تصمیم با تضمین‌های متعدد در مورد احترام و حمایت از حقوق بشری همه افغان‌ها در تضاد قرار دارد که طالبان در جریان مذاکرات با جامعه جهانی ارائه کرده‌اند.
ون برانت(Von Brandt) رئیس نمایندگی اتحادیه اروپا در افغانستان نیز از فرمان تازۀ طالبان انتقاد کرده و گفته به جای اینکه طالبان بر مشکلاتی مانند غذا، صحت، آموزش و اقتصاد در افغانستان تمرکز کنند، حجاب زنان برای آنها مهم معلوم می شود.
هیدربار، معاون امور زنان دیده‌بان حقوق‌بشر در این مورد در صفحه توییتر خود نوشته است: «هدف واضح طالبان این است که زنان و دختران را از زنده‌گی عمومی حذف کند و آنها را تحت مالکیت مردان درآورد و استقلال آنها را از بین ببرد.»
یوناما نیز با نشر اعلامیه‌ای گفته اطلاعات این نهاد نشان می‌دهد این یک توصیه نه، بلکه یک دستور العمل رسمی است و اجرایی خواهد شد.
یوناما می‌گوید انتظار داشت نشانه‌هایی مشاهد کند که گویای آمادگی طالبان برای برقراری روابط مثبت با جهان است، اما تعطیلی مکاتب دخترانه به صورت گسترده درسطح بین‌المللی محکوم شد.
از سوی هم این اعلامیه طالبان واکنش های را در شبکه های مجازی نیز به همراه داشته است شمار از کاربران شبکه مجازی این حکم طالبان را بازگشت زنان به نقطه صفر می‌داند و شمار می گویند طالبان به جای قوانین وضع کردن برای زنان باید به فکر اقتصاد شهروندان باشند.
سمیرا بیان در فیسبوکش نوشته است: « ما گرسنه استیم شب نان برای خوردن نداریم چرا باید حجاب من اینقدر مسله بزرگ باشد برای طالبان در حالیکه من نه امنیت دارم نه نان.»
گلبخت نیکزاد دختری دیگر در صفحه فیسبوکش گفته است: « طالبان فقط حق آشپزی کردن و زاییدن را از زنان نگرفته است و گرنه حتا فضا را برای نفس کشیدن ما زنان تنگ کرده است ک جامعه جهانی تماشا می کند.»
چرا طالبان با زنان چنین می‌کنند؟
شمار اززنان فعال حقوق زن و جامعه مدنی در واکنش به این دستور طالبان می‌گویند، هدف این گروه حذف زنان از عرصه‌ی عمومی است و از دین به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کند.
ناجیه محمدی، فعال حقوق زن در کابل حکم حجاب اجباری زنان را به مثابه‌ی حکم زندانی شدن زنان می داند: «طالبان همان جاهل‌های بیست سال قبل است، حتا جاهل‌تر از قبل برگشته که از دانستن هر گونه حقوق بشری و مدنی بیگانه است. این حکم طالبان نه اسلامی است نه انسانی در حقیقت طالبان می خواهد نیم از جامعه را در تاریکی قرار بدهند. برای طالبان کودک همسری، فروش کودک، چندهمسری حلال است؛ اما داشتن هویت برای زن حرام»
داکتر دیبا فرهنمد از فعالان حقوق زن نیز باور دارد که طالبان هیچ گونه باوری به حقوق زنان و حقوق بشر ندارد و به باور او طالبان بدون آگاهی و با استفاده از نام اسلام، می‌خواهند حکومت کنند.
