تجسس طالبان در تلفن همراه زنان؛ «این بچه کیست برایت پیام داده؟»

شیرین یوسفی

حدود یک هفته است که نازنین وقتی بیرون می‌رود، تلفن هوشمند همراه خود را خانه می‌گذارد. او این تصمیم را پس از آن گرفته که طالبان شش روز پیش در ساحه‌ی «سرپل» درغرب کابل او را بازرسی و به محتویات شخصی تلفن‌اش سرک کشیدند. افراد طالبان به این بهانه که او با نامحرم ارتباط نداشته باشد، گوشی‌اش را تجسس کرده‌ اند.

نازنین ۲۴ ساله می‌گوید: «گفتند پیام‌های واتساپ خوده بیار که به کدام بچه‌ی نامحرم پیام نداده باشی. نمی‌دانستم در آن لحظه خنده کنم یا از خشم زیاد داد بزنم. تقریبا بیست دقیقه گالری، شماره و پیام‌ها را بررسی کردند. خیلی ترسیده بودم. تمام عکس‌های گوشی‌ام را بررسی کردند.»
در روزهای اخیر، نگرانی زنان از تجسس تلفن همراه‌شان توسط افراد طالبان در خیابان‌ها و ایستگاه‌ها بیشتر شده است. شماری از زنان در گفت‌وگو با رسانه رخشانه می‌گویند که گروه طالبان با بی‌حرمتی، تلفن همراه آنان را بررسی کرده و به شماره‌های تماس،عکس‌های شخصی، پیام و محتوای تلفن‌های همراه‌شان سرک می‌کشند. این زنان می‌گویند که طالبان با توسل به زور و تهدید، تلفن‌های آنان را بررسی کرده‌ اند.

خالده‌ی ۳۰ ساله می‌گوید که ۱۰ روز پیش تلفن همراه‌اش در ساحه «وزیراکبر خان»  کابل از سوی طالبان مورد بررسی قرار گرفته است. خالده گفته است که طالبان با دیدن عکس‌ها و ویدیوهای شخصی‌اش او را مورد تحقیر و توهین قرار داده است. «در گالری‌ تلفن، عکس‌های بدون چادر و خانوادگی‌ام بود که این یک چیزی طبیعی است. برایم می‌گه که مسلمان نیستی. در گوشی یک دختر مومن و مسلمان ای قسم عکس‌ها و ویدیو‌ها است. وقتی خواستم از خود دفاع کنم، برایم گفت که چوپ باش فاحشه‌ی بی‌حیا. می‌خواستند تلفنم را به زمین بزنند و بشکنانند. با التماس گفتم که عکس‌ها و ویدیوها را حذف می‌کنم. لطفا به زمین نزنید.»

از نظر این زنان، ‌طالبان با بررسی تلفن همراه آن‌ها می‌خواهند محدودیت‌های تازه را بر گشت‌وگذار زنان ایجاد و امنیت اجتماعی زنان را بیشتر از گذشته مخدوش کنند.

 طبق اعلامیه جهانی حقوق‌بشر، هر انسانی حق دارد که در امر زندگی خصوصی خود استقلال داشته باشد. مخدوش کردن این حق از سوی هیچ شخص یا گروهی جایز نیست.

سیما، یکی از زنان معترض در کابل است. او می‌گوید، دو بار تلفن همراه‌اش از سوی طالبان مورد تجسس قرار گرفته است: بار نخست ۲۰ روز قبل در ساحه «قعله نو» دشت برچی که او مجبور شده تمامی محتوای تلفن همراه‌اش را از ترس طالبان پاک کند. «ما را از موتر پایین کردند و گفتند که گوشی تان را  بدهید. طالبان تا از دو نفر دیگر ره بررسی کردند، مه تمام گالری خود را پاک کردم و اپلکیشن واتساپ را هم حذف کردم. خیلی ترسیده بودم؛ چون تمام عکس‌ها و ویدیوهایی که در تظاهرات‌ها رفته بودم در گوشی‌ام بود. تمام بدنم کرخت شده بود. فکر کردم مشخصا پشت مه آمده و از استخبارات هستند. همه ترسیده بودیم.»

سیمای ۲۵ ساله می‌گوید، برای بار دوم تلفن همراه‌اش سه روز قبل در «پل سوخته» کابل بررسی شده است. او می‌گوید پس از آن کم‌تر جرأت می‌کند که از خانه بیرون شود و آزادانه گشت‌وگذار کند.
پیش از این نیز گاهی افراد طالبان در خیابان‌ها و ایستگاه‌ها سر راه زنان سبز شده و تلفن‌های همراه برخی آنان را مورد بررسی قرار می‌دادند؛ اما اخیرا در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر نیز افراد طالبان تلفن‌های زنان را تجسس می‌کنند. این وضعیت به ترس گسترده در میان زنان دامن زده است.
شهناز (مستعار) یکی دیگر از زنانی است که تلفن همراه‌اش توسط طالبان در کابل بررسی شده است. او خیلی وقت است که از ترس تفتیش طالبان روزانه فاصله‌ی زیادی ر از مسیرهای فرعی پیاده می‌رود. شهناز در یک رسانه در کابل خبرنگار است. او مخفیانه کار می‌کند. او که نمی‌تواند بدون تلفن‌هوشمند کار کند، مجبور است آن را با خود انتقال بدهد.

او می‌گوید که بارها شاهد بررسی تلفن همراه زنان بوده است. «در ایستگاه نقاش برچی دیدم که طالبان گوشی‌ها ره بررسی می‌کنن. زود از موتر پایین شدم و از کوچه‌پس‌کوچه رفتم. یک‌بار متوجه شدم که راه را گم کردم. نمی‌دانستم کجا هستم. تمام راه را گریه کردم که در چه روزگاری زندگی می‌کنیم. به بهانه این که با نامحرم رابطه نداشته باشیم باید این گروه عکس‌ها و ویدیوهای شخصی ما را ببینند. این کار طالبان کاملا غیرمنطقی و غیرانسانی است.»
شماری از زنان در مصاحبه با رسانه‌ رخشانه گفته‌ اند که طالبان هر روز فضای عمومی را برای زنان تنگ‌تر کرده و این گروه می‌خواهد با وضع قوانین سخت‌گیرانه، صدور دستور و فرمان زن‌ستیزانه و ایجاد ترس در اجتماع، زنان را خانه‌نشین کند.

طالبان از روز شروع حاکمیت دوباره خود مرحله به مرحله با صدور ده‌ها فرمان، محدودیت‌هایی بر زندگی زنان وضع کرده‌ اند. اکنون زنان از رفتن به پارک‌ها، حمام‌های عمومی، ورزشگاه‌ها و دیگر مکان‌های عمومی منع شده‌ اند.

قمر ۲۰ ساله در مورد تجربه‌ی تلخ خود از تفتیش طالبان گفته که حدود ۲۰ روز پیش تلفن همراه‌اش در ساحه «کوته سنگی» از سوی طالبان مورد بررسی قرار گرفته است. به گفته‌ی او، طالبان با بررسی پیام‌ها و خواندن پیام‌های او به نامزدش گفته اند که باید ثابت کند که این شخص نامزد او است و رابطه‌ی پنهانی ندارد. «در واقع هم برایم خنده‌دار بود و هم ترسیده بودم. برایم گفت که این بچه کیست که برایت پیام داده؟  گفتم، نامزدم است. از بدبختی هیچ عکس نامزدی ما پیشم نبود. دوباره به نامزدم زنگ زدیم که چند تا عکس از محفل نامزدی ما بفرست تا این که قبول کردند. واقعا این کار طالبان خجالت‌آور است.»

برخی از فعالان حقوق زن این کار طالبان را بی‌حرمتی و توهین به زنان و دختران می‌دانند.

ماه‌پیکر از فعالان حقوق زن در کابل در تماس تلفنی به رسانه‌ رخشانه گفت که این کار طالبان ایجاد ترس و وحشت بیشتر درمیان زنان برای خانه‌نشین کردن آن‌ها است. او افزود: «طالبان با دیدن عکس بی‌حجاب زنان در گوشی‌شان، دیدن پیام‌های آنان می‌خواهند چه را ثابت کنند؟  این که ما حق داریم به هر ساز شهروندان را برقصانیم. این کار طالبان نشان دهنده ضعف وجاهلیت آنان است.»