آزاده
با گذشت نزدیک به یک هفته هنوز نمیتواند به درستی حرف بزند. میگوید، دیگر زندگی برایش بیمعنا شده است. بیگم ۴۵ ساله در عزای فرزند جوانش نشسته است. اخیرا طالبان در غرب کابل، پسر بیگم و دو نفر دیگر را «تیرباران» کردهاند.
این رویداد روز چهارشنبه ( ۲۹ قوس) رخ داده است. در این رویداد علیجمعه و علی رضا جانش را از دست داده و فردی سومی که هویتاش معلوم نیست، زخمی شده است: «علیجمعه فرزند دومم بود که دیگر زنده نیست.»
بیگم مادر هشت فرزند است. او میگوید، علیجمعه برای گرفتن آمادگی کانکور از ایران به کابل برگشته بود. تا هنوز دلیل این حادثه روشن نیست و طالبان در این مورد توضیحی ندادهاند. اما خانواده علیجمعه به رسانهی رخشانه گفته است که جنگجویان طالبان آنها را در یک ایستبارزسی به دلیل مشاجره لفظی گلولهباران کردهاند.
از قول پدر علیجمعه، طالبان به یکی از بستگان او گفته است که علیجمعه با دو همراه دیگرش در مقابل «مجاهدین توهین» کرده و بهروی آنها دست بلند کردهاند.
تصاویری که از علیجمعه در شبکههای اجتماعی منتشر شده، نشان میدهد که افراد طالبان به صورت او شلیک کردهاند. به قول مادرش این منطقی به نظر نمیرسد که دلیل این کار طالبان توهین یا مشاجره لفظی بوده باشد. زیرا طالبان میتوانستند آنها را که غیر مسلح بودند، بازداشت کنند.
بیگم گفته است: «هر شب برایم زنگ میزد. برایش بارها گفتم که ایران بیا. دلم گواهی بد میدهد، حرفم را نشنید. از دست این طالبان یک رور آرامش نداشتم. تا آن حکومت قبل بود که شوهرم درخط نبرد با طالبان میجنگید و من در خانه با نگرانی درگیر بودم.»
شوهر بیگم در حکومت پیشین یک درجهدار ارتش بود. او در مقابل طالبان در ولایت هلمند میجنگید. با تسلط طالبان بر هلمند، دگروال محمد مهدییار به خاطر تهدیدهای امنیتی به صورت قاچاقی با خانوادهاش افغانستان را ترک کرد. زیرا نظامیان پیشین به طور گسترده در خطر انتقامجویی طالبان قرار داشتند/ دارند.
براساس گزارش سازمان ملل، طالبان از آگست سال ۲۰۲۱ تا ماه جون ۲۰۲۳ دست به ۸۰۰ مورد قتل، بازداشت و شکنجهی مقامها و نظامیان پیشین زدهاند. این در حالی است که رهبر طالبان پس از حاکمیت این گروه، عفو عمومی اعلام کرده بود.
بیگم به خاطر این که شوهرش نظامی ارتش بود، در زمان که طالبان در گوشه و کنار افغانستان به طور گسترده نظامیان پیشین را هدف قرار میدادند، کشور را ترک کرد. در این سفر ناخواسته علیجمعه نیز مادر و پدرش را همراهی میکرد. اما او در ماه ثور امسال به کابل برگشته و سرگرم آمادگی برای شرکت در امتحان کانکور بود.
علیجمعه برگشته تا به رویای رفتن به دانشگاه برسد، تصمیمی که به مرگاش انجامید و دیدار دوبارهاش رویای ابدی شد برای مادرش بیگم: «خداوند این طالبان ملعون را گم کنند که بر جوانی پسرم و دوستانش رحم نکرد. دیگر زندگی برایم بی معنا شده. ایکاش او را یکبار دیگر از نزدیک میدیدم. در این راهی دور برای آخرین بار. از دستم هیچی نمیآید و سر قبرش رفته نمیتوانم. در این ملک بیگانه گریه کرده دلم را سبک میکنم. راهی ندارم زورم به طالب نمیرسد.»
هنوز صدای علیجعه در گوش گلاندام میپیچد. خواهر و برادری که شب قبل از حادثه با هم حرف زده بودند. گلاندام ۲۲ ساله به رسانهی رخشانه میگوید، در آخرین گفتوگو نیز از علیجعه خواسته بود به ایران برگردد. اما به گفتهی گلاندام، علیجعه مثل همیشه حرف او را پشت گوش انداخته بود: «بسیار علاقمند به دانشکدهی مهندسی بود. او آرزویش مهندس شدن بود. آرزوی که فعلا گروه وحشی طالب باخودش زیر خاک کرد.»
گلاندام میگوید، طالبان برادرش را بیگناه کشته است: «او برای من نه تنها برادر، دوست و رفیق بود. ب امن یکسال تفاوت سنی داشت. همیشه باهم از آرزوهای مشترک مان قصه میکردیم. ایکاش افغانستان بودم من و مادرم از نزدیک برای آخرین بار او را میدیدیم بر سر قبرش میرفتیم.»
از فردا شبی که گلاندام با علیجمعه صحبت کرد تلفن همراه علیجمعه خاموش شده بود. خانوادهاش در آغاز فکر میکرد که او به زادگاهاش در ولسوالی «یکاولنگ» بامیان رفته است. اما در نهایت جنازه علیجمعه از طب عدلی کابل به دست آمد.
این اتفاق در ساحهی ایستگاه « اونچی» در غرب کابل رخ داده است. قبلا نیز جنین قتلهای خود سرانه در غرب کابل به ثبت رسیده که منابع طالبان را مقصیر میدانند. یکی از واپسین نمونههای چنین قتلهایی؛ تیر باران شدن حسن رضا هزاره در چهار راهی «شهدا» در غرب کابل بود.
حسن رضا هزاره، عضو ارتش در حکومت پیشین بود که در دهم فیبروی سال ۲۰۲۳ میلادی توسط طالبان تیرباران شد. در این رویداد، طالبان با شکلیک شش گلوله بر بدن این نظامی پیشین او را از پای در آورده بودند.
محمد مهدییار پدر علیجمعه میگوید، نیروهای طالبان با دانستن اینکه علی جمعه پسر یک نظامی حکومت پیشین است او را همراه با دوستش علیرضا کشته است.
این نظامی پیشین که اکنون در خارج از کشور به سر میبرد، گفته است طالبان تلفن و پول علیجمعه و علیرضا را نیز گرفتهاند: «از طرف مسوولین در حوزه گفته شده که باید تلفن علیجمعه چک شود که چکاره بوده که برای مجاهدین توهین نموده است.»
طالبان به خانوادههای قربانیان هشدار دادهاند که در مراسم تدفین تجمعی صورت نگیرد: «مسوولین طالبان در حوزه سیزدهم برای اقارب علیرضا و علیجمعه تاکید نموده که در مراسم تدفین و ختم آنها تجمع ننماید وگرنه برایشان سنگین تمام میشود.»