نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان(یوناما) میگوید که محدودیتهای طالبان بر حقوق زنان نهتنها به حضور و فعالیت آنها در جامعه آسیب رسانده، بلکه تأثیرات عمیقی بر زندگی روزمره و آیندهی آنها بهجا گذاشته است.
رخشانه: یوناما امروز (پنجشنبه، ۱۰ عقرب) گزارش جدید خود در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان را منتشر کرده که افزایش قابلتوجه محدودیتها بر حقوق زنان و دختران در افغانستان تحت حاکمیت طالبان را نشان میدهد.
گزارش گفته است که این نقض حقوق زنان از سه جنبهی اصلی از جمله حق کار و فعالیتهای اقتصادی، حق آموزش و تحصیل و حق آزادی حرکت و بیان بررسی شده است.
گزارش تصریح کرده است، با وجود آنکه به زنان اجازه داده شده در برخی بازارها و نمایشگاهها غرفه داشته باشند؛ اما محدودیتهای جدی بر کار آنها اعمال شده است.
گزارش افزوده که این محدودیتها شامل تبعیض در محل کار و برخورد تحقیرآمیز از سوی مسوولان طالبان با زنان و دختران بوده است.
گزارش بهعنوان نمونه گفته است که در تخار، نمایشگاهی از صنایع دستی زنان بهدلیل رعایتنشدن حجاب مورد نظر طالبان و ارتباط کلامی زنان با فروشندگان مرد در سالون جداگانه، از سوی ادارهی امر به معروف این گروه تعطیل شده است.
به گفتهی یوناما، قوانینی وضع شده که رانندگان وسایل نقلیه را ملزم به عدم سوارکردن زنان بدون همراه مرد میکند. پیش از این، محدودیت شامل سفرهایی با مسافتهای بیشتر از ۷۸ کیلومتر بود؛ اما اکنون هرگونه حرکت زنان بدون همراه مرد، ممنوع شده است.
گزارش در ادامه گفته است که زنان و دختران از تحصیلات عالی و آموزش دوره ابتدایی و لیسه محروم هستند و هیچ تصمیمی برای بازگشت آنان به مراکز آموزشی اتخاذ نشده است.
گزارش افزوده است که دسترسی به آموزشهای غیررسمی نیز برای دختران محدود شده و در برخی ولایات مانند خوست و پکتیا، به ایستگاههای رادیویی دستور داده شده تا پخش برنامههای آموزشی برای دختران بالاتر از کلاس ششم را متوقف کنند.
گزارش این اقدامات را نشانههایی از جلوگیری از دسترسی به حداقل آموزش عنوان کرده است.
گزارش همچنین گفته که طالبان عمدتاً از طریق وزارت امر به معروف، زنانی که به دلیل ضرورتهای شغلی یا خرید به بازارها میروند را نیز کنترل کرده و از آنها میخواهند که همراه مرد داشته باشند.
گزارش بهعنوان نمونه گفته است که در ولایت قندهار نیروهای این گروه از سفر خانوادههایی که با زنان خود به منطقهی تفریحی بند داله میرفتند، جلوگیری کرده و گفتند که تنها مردان اجازهی حضور در این منطقه را دارند.
در ادامهی گزارش آمده است که قانون امر به معروف و نهی از منکر که بهطور رسمی در ۲۱ آگست به تصویب رسید، زنان را ملزم به رعایت حجاب کامل، پوشاندن صورت و بدن در محیطهای عمومی کرده و حتی صدای آنان را به عنوان عورت تلقی کرده است.
گزارش گفته که براساس این قانون، زنان باید در حضور عموم صدای خود را پنهان و از صحبت بلند خودداری کنند.
بر اساس گزارش، این قانون، علاوه بر محدودکردن آزادی بیان زنان، جامعه را ملزم به رعایت مقرراتی شدید میکند.
گزارش همچنین گفته که این قانون بهوضوح حقوق اساسی و انسانی زنان را نادیده میگیرد و آنان را از حق حضور فعال در اجتماع، بیان عقاید و حتا آزادی در روابط انسانی محروم میکنند.
در بخش دیگر از گزارش آمده است که در کنار قوانین محدودکننده بر حقوق زنان، آزادی بیان نیز در معرض تهدید قرار گرفته است.
گزارش گفته که طالبان دستوراتی برای محدودکردن فعالیت رسانهها و پخش زندهی گفتوگوهای سیاسی صادر کرده است که این اقدامات نشان میدهد علاوه بر محدودیت در فعالیتهای روزمرهی زنان، توانایی آنان برای بیان نظرات و شرکت در مباحث عمومی نیز محدود شده است.
در بخش دیگر از گزارش نیز آمده که در حوزهی اجرائی و قضایی، هرگونه انتقاد از قوانین مقامات ادارهی حاکم غیرقابلپذیرش تلقی میشود.
گزارش گفته که وزارت عدلیه اعلام کرده که انتقاد از اسناد قانونی بهمنزلهی انتقاد از شریعت اسلامی است و هر فردی که به مخالفت ادامه دهد، ممکن است به محاکم ارجاع شود و این امر، فضایی برای ابراز نارضایتی یا نقد سیاستهای دولت بر جا نگذاشته است و حتی کارمندان نهادهای قضایی را به رعایت بیچونوچرای این دستورات ملزم کرده است.
گزارش یوناما حاکی از وضعیتی است که در آن زنان و دختران افغانستان با نقض شدید حقوق انسانی خود مواجه هستند، از دسترسی به ابتداییترین آزادیها محروم شدهاند و در جامعه به حاشیه رانده شدهاند.
این نقض حقوق، نهتنها بر زندگی روزمرهی زنان تأثیرگذار است، بلکه به صورت اساسی دسترسی آنان به آموزش، کار، بیان و حرکت آزادانه را تحتالشعاع قرار داده و آیندهی آنان را بهطور جدی تهدید میکند.