دانشگاه، قبرستان مردگان متحرک

ستاره دریا

افغانستان زیر سایه‌ی حکومت طالبان، تبدیل به سرزمین اشباح شده که آزادی، برابری، آبادی، لبخند، شادی و اختیارات نحوه‌ی زندگی شخصی مردم در برابر نوک تفنگ سر خم کرده و سکوت را پیشه کرده است. از این میان، دانشگا، که مکان کسب دانش و تحقیق است، تبدیل به مکان تقلید و تحمیل شده و به وسیله گروه بنیادگرای طالب که فاقد هرگونه علم و دانش است، رهبری می‌شود. در این بین، دختران دانشجو مکلف و مجبور است که لباس دراز بپوشند و با صورت‌های پوشیده به دانشگاه بیایند؛ رنگ سیاه برای لباس دختران حتمی و اجباری است چون به گفته طالبان، دختران قبلا لباس کافران را می‌پوشیدند و از این به بعد حق پوشیدن لباس کافران را ندارند و باید لباس اسلامی با رنگ سیاه بر تن کنند.

با سقوط حکومت جمهوری به دست طالبان، تمامی دفاتر، ادارات دولتی و خصوصی و مراکز آموزشی بسته شد. پس از چندین ماه مسدود بودن مراکز آموزشی و دانشگاه‌های دولتی، دوباره دروازه دانشگاه‌ها به روی دانشجویان باز گردیده است. اما امسال دانشگاه رنگ‌وبوی سابق خود را ندارد که دانشجویان با شوق و انگیزه‌ی کافی به سمت دانشگاه‌ها می‌رفتند. دانشگاه زیر سایه‌ی امارت طالبان تبدیل به شهر مردگان شده است که فقط مجسمه‌هایی را به دوش خود این طرف و آن طرف حمل می‌کند؛ صلاحیت، اختیارات و خواسته‌های‌شان به وسیله تفنگ، جبر، تحمیل و ظلم تعین گردیده و به اجرا گذاشته می‌شود. دانشگاه مکانی است که دانشجویان برای کسب علم و دانش، تحقیق و بلند بردن سطح توانایی خود به آن‌جا می‌رود اما فضای دانشگاه را سراسر وحشت گرفته و تقلید جای تحقیق؛ ظلم و جبر جای آزادی و ارزش‌های دختران را گرفته است.

با باز شدن دروازه دانشگاه‌ها، دختران با محدودیت‌های سختی روبه‌رو شده‌اند. دانشجویان دختر برای این‌که از دانشگاه و تحصیل محروم نشوند، مجبورند به خواسته‌ها و محدودیت‌هایی که طالبان وضع کرده‌اند، سر خم کنند. در صورت قبول نکردن قوانین طالبان، احتمال می‌رود که طالبان برای همیشه دروازه دانشگاه‌ها را به روی دانشجویان دختر ببندند و حق تحصیل را از دختران بگیرند. از طرف دیگر، طالبان گفته‌اند در صورت قبول نکردن محدودیت‌ها و عدم قبول قوانین آن‌ها که از عمق اندیشه‌های کهنه و بنیادگرای طالبان بیرون آمده، اخطار داده‌اند و تهدید به بسته شدن دانشگاه کرده‌اند.

قوانین طالبان برای دانشجویان دختر در دانشگاه‌ها

۱) دختران حق ندارند لباس روشن و مورد علاقه‌ی خود را بپوشند. آن‌ها مجبورند سر تا به پا لباس دراز با رنگ سیاه بپوشند و صورت‌های خود را بپوشانند.

۲) دختران حق ندارند از موبایل‌های هوشمند و دوربین‌دار استفاده کنند. نماینده طالبان که در دانشگاه سخنرانی کرد، گفت که موبایل ساخت کافران است و دختران با موبایل به راه منحرف کشانده می‌شوند. چون از طریق موبایل دختران عکس می‌گیرند و در شبکه‌های اجتماعی نشر می‌کنند. از دیدگاه طالبان این عمل باعث گناه می‌شود و برای جلوگیری از گناه، دختران را از استفاده موبایل هوشمند منع کرده‌اند.

۳) دختران حق ندارند در صحن دانشگاه گشت‌وگذار کنند. دختران باید مستقیم از خانه به داخل صنف بروند و در صورت نداشتن درس، مستقیم سمت خانه‌های خود بروند. بحث کردن و گرد هم جمع شدن در صحن دانشگاه ممنوع است.

۴) خندیدن، لبخند زدن، خوشحال بودن و در آغوش کشیدن دوستان در فضای دانشگاه ممنوع است. به گفته طالبان، در آغوش گرفتن همدیگر، کار کافران و غربی‌ها است و دانشجویان حق ندارند هیچ شخصی را به آغوش بکشند و لبخند بزنند.

 من به‌عنوان یک دانشجو که «آزادی، آگاهی، برابری و آبادی» برایم یک اصل است، زندگی کردن در حکومت طالبان با اجبار و تحمیل برایم خیلی سخت است. تمام دختران در افغانستان مثل من بر سر دو راهی قرار دارند. انتخاب هر دو گزینه برای دختران سخت است. دانشجویان یا باید لباس اجباری بپوشند و به محدودیت و قوانین غیرعلمی طالبان عمل کنند تا دروازه‌های دانشگاه به روی آن‌ها بسته نشوند و از تحصیل باز نمانند یا این‌که در قرن ۲۱ و دنیای تکنولوژی محدودیت‌های طالبان را قبول نکنند و از تمام وسایل و تکنولوژی که با زندگی ما عجین شده است استفاده کنند. چون زندگی در دنیای تکنولوژی امکان‌ناپذیر است، بدون تکنولوژی اما در این صورت در گوشه‌های خانه رانده می‌شوند. یک تعداد دختران پوشیدن لباس اجباری را بر بسته شدن دروازه‌های دانشگاه ترجیح می‌دهند و آرزو دارند که از تحصیل باز نمانند اما تعداد دیگری از دختران می‌گویند امروز اگر اختیار پوشش خود را نداشته باشیم فردا از خانه بیرون آمده نمی‌توانیم. وقتی ما اختیار پوشش خود را نداشته باشیم و گشت‌وگذار ما هم با محدودیت مواجه باشد فردا حق کار کردن را هم از ما می‌گیرند. دانشجویان دختر در برابر قوانین که طالبان برای‌شان وضع کرده، اعتراض کردند و گفتند که ما می‌توانیم لباس درازتر بپوشیم اما رنگ سیاه را قبول نداریم. همه دختران در دانشگاه در رابطه به رنگ سیاه اعتراض کردند که رنگ سیاه تاریکی است و افسردگی به بار می‌آورد و ما روشنی را می‌خواهیم. اما نماینده طالبان در دانشگاه همچنان اصرار کرد که حکم از بالا است و ما نسبت به خواست شما هیچ گونه پاسخ نداریم. دختران نگران آینده و ادامه تحصیل خود هستند که در صورت قبول نکردن قوانین طالبان، از درس و تحصیل باز نمانند.

خواست دختران و زنان از جامعه جهانی

جهان می‌داند که طالبان در حکومت دو دهه قبل خود تمام زنان و دختران را به گوشه خانه راندند و از صحنه‌های عمومی به صحن خصوصی کشاندند. در حکومت قبلی طالبان، زنان تبدیل به ماشین زاد و ولد شده بودند که از هیچ گونه حقوق انسانی و شهروندی خود برخوردار نبودند، حتی برای درمان و رفتن به بیرون مجبور بودند که یک محرم با خود ببرند، اما متأسفانه امروز دوباره طالبان بالای زنان و دختران افغانستان حاکم شده‌اند و ادعا دارند که طالبان دو دهه قبل نیستند و رفتار و افکار آن‌ها در مورد زنان تغییر کرده‌اند؛ اما طالبان هیچ گونه تغییری نکرده‌اند و همان گروه بنیادگرای دو دهه قبل هستند که زنان را وادار به پوشش اجباری کرده و در زندگی شخصی شهروندان دخالت کرده‌اند؛ خانه‌ها و بیک‌های دستی را بررسی و تلاشی می‌کنند. حتی گاهی اوقات موبایل‌های شخصی شهروندان هم مورد برسی قرار گرفته است. خودم هم از جمله کسانی بودم که مجبور شدم کیف دستی خود را که وسایل شخصی‌ام بوده برای افراد طالبان باز کنم تا آن‌ها بررسی کنند.

روزی به طرف دانشگاه می‌رفتم و داخل موتر بودم. افراد طالبان که مسوولیت امر به معروف و نهی از منکر را به عهده دارند و سرا پا لباس سفید به تن داشتند به من اخطار دادند تا صورت خود را بپوشانم و حجاب را مراعات کنم و همچنان به راننده‌ها دستور داده تا دختران بی‌حجاب را به موتر سوار نکنند. حجاب از دیدگاه طالبان پوشاندن بدن از سر تا پا است که حتی چشمان‌شان هم معلوم نشود. طالبان در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها اعلام می‌دارند که ما به زندگی شخصی شهروندان کار نداریم اما وضعیت در درون جامعه به‌گونه‌ی دیگر است. تک قومی، تک جنسیتی، فقدان افراد اکادمیک و مسلکی در دفاتر دولتی و گماشته شدن افراد بی‌سواد در پست‌های دولتی، جامعه را به سمت دیگری سوق داده که این وضعیت خبردهنده یک آینده نامعلوم و تاریک برای اقوام غیرپشتون و زنان می‌باشد.

خواست ما از جامعه جهانی و زنان جهان این است در صورتی‌که حکومت همه‌شمول اعم از زنان و تمام اقوام افغانستان در آن سهم نداشته باشند، حکومت طالبان را به رسمیت نشناسند و بیش از این در حق دختران و زنان این کشور ظلم نکنند. طالبان برای به رسمیت شناخته شدن حکومت خود و خوب جلوه دادن خود در برابر جهان، رسانه‌ها را به‌شدت مورد نظارت قرار داده تا خلاف منفعت آن‌ها موضوعات را نشر نکنند. در دانشگاه هم استفاده از موبایل دوربین‌دار ممنوع و عکس گرفتن از وضعیت درون دانشگاه اجازه نیست. اگر جهان طالبان را با این حکومت تک‌قومی و تک‌جنسیتی‌شان به رسمیت بشناسند، ظلم عظیمی در حق زنان و بقیه شهروندان این جامعه کرده و کینه، تفرقه و جنگ درازمدت را در این کشور بار خواهند آورد.