مژده محمدی
پیمانه و آسیه ( مستعار) یکی در آستانه رفتن به دانشگاهی در ایتالیا است و دیگری این روزها منتظر است که پاسخ پذیرش خود را از چند دانشگاه امریکایی و اروپایی که درخواست فرستاده، بگیرد. هردو دختری از سرزمین هرات هستند که می‌خواهند در عمل بگویند، دختران قوی‌تر از محدودیت‌های طالبان هستند.
این گزارش، روایت تلاش دو دختری است که ۱۸ ماه قبل و پس از بسته شدن دانشگاه‌ها بر روی دختران توسط طالبان تصمیم گرفتند از طریق آموزش زبان انگلیسی، راهی برای ادامه تحصیل در بیرون از افغانستان پیدا کنند.
پیمانه ۲۱ ساله سال سوم پزشکی در دانشگاه هرات بود که طالبان دروازه‌های دانشگاه را در افغانستان بستند. مهنوش در مدت نه چندان زیاد انگلیسی را تا سطح عالی فرا گرفت. او در ماه اکتبر سال گذشته میلادی در اولین آزمون تافل موفق شد ۱۰۷ نمره بگیرد. درجه‌ای عالی که راه او را برای پذیرش در دانشگاه‌های مهم بین‌المللی هموارتر می‌کند.
آزمون تافل (TOFEL) یکی از آزمون‌های سنجش سطح زبان انگیسی است. در این آزمون چهار مهارت خواندن، شنیدن، نوشتن و گفتار فرد ارزیابی می‌شود و داشتن مدرک آن برای افرادی که قصد تحصیل در دانشگاه‌های بین‌المللی را دارند، مهم است.
در حالی که صدای پیمانه از پشت تلفن روشن و خوشحال به نظر می‌رسد می‌گوید: «لحظه‌ای که نمره تافل من اعلان شد، یک خوشحالی غیر قابل وصفی را داشتم، چون هم زحمات چندین ماه من به ثمر رسیده بود و هم باعث خرسندی من و تمام اعضای فامیل‌ام شد.»
پیمانه ر یک خانواده‌ی پنج‌نفری در ولسوالی انجیل- هرات زندگی می‌کند. پیمانه می‌گوید، پس از این که درجه خوبی در آزمون تافل گرفت، موفق شد پذیرش دو دانشگاه را در ایتالیا بگیرد: «هدف‌ام این بود که در یکی از دانشگاه‌های اروپایی طب تحصیل کنم و به دانشگاه‌های از آلمان، فرانسه و ایتالیا درخواست دادم که خوشبختانه درخواست من را دو دانشگاه در ایتالیا پذیرفت و در حال‌حاضر مصروف طی مراحل ورود به دانشگاه هستم.»
طالبان از زمان روی کار آمدن، دست به وضع محدودیت‌های فراوان علیه زنان زده است. به گفته‌ی منتقدان، طالبان به دنبال یک چیز هستند؛ کوتاه کردن دست زنان از فضای عمومی و بردن آن‌ها در انزوا.
پیمانه معتقد است در شرایط فعلی که دختران از حق آموزش و تحصیل محروم شده‌اند، تحصیل در خارج از کشور به‌عنوان راه جایگزین برای ادامه تحصیل و پیشرفت دختران است که دختران با داشتن مدرک زبان می‌توانند قبولی در یکی از دانشگاه‌های امریکایی و اروپایی را بدست آورند.
او که از هفت‌ماه بدین سو در یکی از مراکز آموزشی زبان در شهر هرات مصروف تدریس است می‌گوید، دختران زیادی تمایل به فراگیری زبان انگلیسی دارند و او روزانه در کنار تدریس، در زمینه هدف‌گذاری برای آزمون تافل و سایر آزمون‌های استاندرد این زبان با دانش‌آموزان این مرکز آموزشی همکاری دارد.
پیمانه می‌گوید: «در طول روز تمرکز من علاوه بر تدریس زبان انگلیسی، این است که دختران را در زمینه ذهنیت‌دهی و هدف‌گذاری برای آینده تحصیلی‌شان مشوره بدهم تا دختران با روحیه و انگیزه‌ی بهتر، برای آینده بهتر تلاش کنند.»
پیمانه از پدر خود به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی زندگیاش نام می‌برد. پیمانه از تمامی پدرها در افغانستان می‌خواهد که در روزگار سیاه طالبانی، پشت و پناه دختران خود باشند.
پیمانه در سال ۱۳۹۸ و با فراغت از لیسه‌ی گوهرشاد بیگم در مرکز شهر هرات و سپری نمودن امتحان کانکور، وارد دانشکده پزشکی دانشگاه هرات شد، اما با فرمان ممنوعیت از حق تحصیل از سوی گروه طالبان خانه‌نشین شد.
او دو و نیم سال زندگی زیر حاکمیت گروه طالبان را «سخت‌ترین روزهای زندگیاش» توصیف کرده می‌گوید: «از بزرگ‌ترین چالش‌های دختر بودن در افغانستان، نداشتن امنیت روحی و جانی است من وقتی از خانه به مقصد مرکز آموزشی خارج می‌شوم از لحاظ جانی و روحی احساس امنیت نمی‌کنم.»
با این‌حال پیمانه از تمامی دختران در افغانستان می‌خواهد تا روحیه خود را حفظ کنند و برای آینده خود برنامه ریزی کنند.
او می‌گوید: «در جامعه‌ی به‌شدت سنتی افغانستان، موانع زیادی سد راه ما بوده/ است و حتا ما [ دختران] به سختی یک قدم به سمت جلو بر می‌داریم. با این‌حال هم ما تلاش داریم تا روحیه خود را از دست نداده و هرچند قدم کوچک ولی موثر به جلو برداریم تا دختران نسل بعدی تلخی‌هایی را که به‌دلیل دختر بودن کشیده‌ایم، نکشند.»
آسیه با خانواده شش نفری‌اش در شهر هرات زندگی می‌کند. او هم دانشجوی سال سوم دانشکده پزشکی دانشگاه هرات بود که از حق تحصیل محروم شد.
او در اواخر ماه میزان سال گذشته در شرایطی امتحان تافل را سپری کرد که در آن روزها شهر هرات شاهد وقوع زمین‌لرزه‌های پی‌در پی بود.
آسیه در صحبت‌هایش می‌گوید: «در آن روزها هرات شاهد زمین‌لرزه‌های پی‌در پی بود و من خودم را از لحاظ روحی و جسمی در امنیت حس نمی‌کردم و در جریان امتحان‌ام زلزله رخ داد؛ من به‌دلیل این‌که استرس گرفتم کنترل پروسه امتحان را برای ثانیه‌های از دست دادم و بعد کنترل اوضاع را در دست خود گرفتم و اخذ ۹۰ نمره این امتحان را موفقانه سپری کردم.»
در حال‌حاضر آسیه روزانه در حدود نه ساعت دانش‌آموزان صنوف ابتدایی تا عالی را به‌گونه‌ی حضوری و آنلاین آموزش می‌دهد. او به چند دانشگاه درخواست بورسیه داده و منتظر پاسخ است.
او می‌گوید: «در حال‌حاضر هدف اصلی من، بلند بردن ظرفیت‌های خود براساس شرایط دانشگاه‌ها است، اما با تحولات اخیر که در سطح جهان رخ داده، روز به‌روز شرایط کشورها برای پذیرش مهاجر کم‌تر می‌شود. من نگران‌ام که کشورها میزان بورسیه‌ها به دانش‌جویان خارجی را کم کنند و من نتوانم به تحصیل خود ادامه بدهم.»
او از سایر دختران می‌خواهد تا در شرایط «سخت» کنونی، ناامید نشوند و از حداقل امکانات و شرایط از کلاس‌های آنلاین استفاده کنند تا ظرفیت و تحصیلات خود را بالا ببرند.
بیش از ۱۰۲۲ روز از بسته بودن دروازه‌های مکتب بروی دختران می‌گذرد و در این مدت، گروه طالبان علاوه نه‌تنها دروازه‌های مکاتب را بروی دختران باز نکرده‌اند بلکه بیش از هجده‌ماه قبل، وزارت تحصیلات عالی گروه طالبان با ارسال مکتوب متحدالمال به تمام دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، رفتن دختران به مراکز تحصیلی را تا اطلاع «ثانوی» ممنوع اعلام کرد.
تاکنون گروه طالبان به صورت مشخص اعلام نکرده‌اند که چه زمانی مکاتب و دانشگاه‌های را به‌روی دختران باز می‌کنند و نیروهای امر به معروف این گروه هرازگاهی با هجوم به مراکز آموزشی مانع آموزش دختران می‌شوند.
نیروهای امر به معروف گروه طالبان در تاریخ ۲۳ عقرب سال گذشته با هجوم به مراکز زبان انگلیسی درهرات، دانش‌آموزان این مراکز را از صنف‌های‌شان بیرون کشیده و دروازه‌های این مراکز را مهر و لاک کردند ولی بعد از یک‌روز دروازه این مراکز باز شد.
