پنجمین دور مسابقات ورزش‌های زمستانی و جای خالی دختران اسکی‌باز در بام بامیان

سمیه ماندگار

سحر* تا قبل از آمدن طالبان، زمستان‌های سرد و برفی بامیان را با تمرین دل‌چسپ ورزش اسکی سپری می‌کرد‌. او ۱۹ ساله است و آرزو داشت روزی در المیپک ورزش‌های زمستانی از افغانستان نمایندگی کند.

سحر در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، دو زمستان می‌شود که از لذت اسکی‌زدن محروم و کارش افسوس خوردن و مرور خاطرات گذشته شده است. امسال نیز جشنواره‌‌ی ورزش‌های زمستانی یک هفته قبل(۷ و ۸ حوت) در بامیان برگزار شد؛ اما جای دختران اسکی‌باز در آن خالی بود.

سحر می‌گوید، امسال وقتی خبر شد که پنجمین جشنواره‌ی ورزش‌های زمستانی در بامیان آغاز می‌گردد، نمی‌دانست گریه کند یا بخندد؛ چون هم دوست داشت بامیان بار دیگر شاهد برگزاری این جشنواره باشد و هم از این‌که ‌نمی‌توانست به دلیل جنسیت‌اش، در این جشنواره شرکت کند، ناخشنود بود.

به گفته‌ی سحر، اسکی با گوشت و خونش عجین شده: «‌اسکی‌زدن را بی‌حد دوست داشتم‌ و خوش‌آیندترین سرگرمی بود که دلم برایش پر می‌زند.»

سحر در زمستان‌های قبل با خواهران و هم‌ تیمی‌هایش به تپه‌ی گنبدگ، چپ‌دره و یا لادوی شهیدان رفته و اسکی‌بازی می‌کرد؛ اما دو سال می‌شود که خانه‌نشین شده است.

ورزش اسکی در بامیان در سال‌های گذشته رونق خوبی پیدا کرده بود و جوانان و نوجوانان زیادی، به‌شمول پسران و دختران به این ورزش روی آورده بودند. در جشنواره‌ی ورزش‌های زمستانی بامیان، حتی ورزش‌کاران دختر و پسر از سایر کشورها نیز اشتراک می‌کردند.

سحر می‌گوید، ۴ سال تجربه‌ی بازی اسکی را دارد و در مسابقات زیادی در داخل بامیان شرکت کرده؛ اما اکثر هم‌تیمی‌هایش با آمدن طالبان از افغانستان خارج و آواره شده‌اند. درد آوارگی هم‌تیمی‌های سحر ممکن است سخت باشد؛ اما به گفته‌ی او بودن در افغانستان نیز حس اسارت در زندان را دارد: «وقتی می‌بینم ورزش نمی‌تانم و اجازه‌ی تمرین ندارم، فکر می‌کنم در قفس هستم، مثل پرنده‌ای که زنده است ولی پرواز نمی‌تانه. تمام اهداف و برنامه‌هایم بر هم خورد، اکنون فقط خانه می‌شینم‌ و به حال خود و خواهرانم افسوس می‌خورم.»

سارا* ۱۱ ساله یکی دیگر از اسکی‌بازان بامیانی است که در رده‌ی ورزش‌کاران زیر ۱۸ سال اسکی می‌کرد. او در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، قبل از آمدن طالبان همراه با پدرش یک‌جا در تپه‌های پربرف مرکز بامیان و گاهاً در«قرغنته‌تو» و«دره‌ی قاضان» اسکی می‌کرد.

سارا می‌گوید، تنها یک سال می‌شد که به این ورزش روی آورده بود: «مه همیشه به پدرم می‌گفتم که مره هم به بازی اسکی ببر ولی پدرم می‌گفت که تو هنوز خرد استی. وقتی کلان‌تر شوی باز تو ره همرای خود می‌برم.»

اصرارهای سارا پدرش را قانع کرد که او را شامل تیم اسکی‌بازان زیر سن کند: «وقتی اسکی می‌کدم،  آرزو داشتم یک روزی در بالاترین سطح اسکی‌بازی برسم و ده کشورهای خارج بیرق کشور خوده بلند کنم.»

سارا وقتی به یاد روزهای خوب گذشته می‌افتد، اشک‌ روی گونه‌هایش جاری می‌شود؛ اما می‌گوید، امیدوار است که این روزها به پایان برسد: «هنوز هم امیدوار استم که یک روزی بازم می‌تانم با چوب اسکی خود ده کوه‌ها بالا شوم و رها از تمام جگرخونی‌ها، برف‌‌سواری کنم.»

اسکی‌بازان بامیانی در میدان‌های بین‌المللی نیز خوش درخشیدند. علی‌شاه فرهنگ و سجاد حسینی دو ورزش‌کار بامیانی بودند که به عنوان اولین اسکی‌بازان تاریخ ورزش کشور، در المپیک زمستانی ۲۰۱۸ کشور کوریای جنوبی در شهر پیونگ چانگ شرکت کردند.

همین‌طور در جشنواره‌های ورزش‌های زمستانی که در بامیان برگزار می‌شد، نیز بیش‌تر اوقات ورزش‌کاران بامیانی صدرنشین مسابقات بودند.

عزیزه* ۱۶ ساله یکی دیگر از ورزش‌کاران بامیانی است که دو سال در بخش اسکی ورزش کرده است. او به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید که بعد از آمدن طالبان، زمینه‌ی اسکی‌بازی از او گرفته شده است. عزیزه می‌گوید، وقتی در گذشته اسکی‌ می‌کرد، اعتماد به نفس‌اش بالا می‌رفت و احساس می‌کرد که افغانستان یکی از کشورهای خوب منطقه در بخش ورزش زنان است.

عزیزه در بیش‌تر از ۱۰ مسابقه‌ی کوچک و بزرگ در داخل بامیان نیز شرکت کرده است و به گفته‌ی خودش، گاهاً توانسته مقام بگیرد. عزیزه هم  امیدش را از دست نداده و آرزو دارد، روزی برسد که دوباره ورزش کند. آزاد و سرخوش در تپه‌های بامیان مانند پرنده‌ی سبک‌بال بر چوب اسکی سوار شده و نمایش بی‌نظیری از مهارت‌هایش را نشان دهد:«هیچ‌وقت نا امید نمیشم، تا ابد این‌طوری نمی‌مانه. یک روزی ما دوباره می‌تانیم اسکی کنیم و خوش باشیم.»

به گفته‌ی ریاست عمومی تربیت بدنی و ورزش طالبان، دور پنجم ورزش‌های زمستانی در بامیان میان ۱۳۵ ورزشکار از کابل، میدان وردک، پروان و بامیان برای سه روز برگزار شده است.

عزیزه نیز وقتی از پدرش شنید که جشنواره‌ی ورزش‌های زمستانی امسال نیز برگزار می‌شود، در دل خوشحال شد؛ اما محرومیت زنان از جشنواره غمگین‌اش کرد: «همین‌طور نشسته بودم که پدرم اطلاعیه‌ی برگزاری جشنواره ره خواند، بی ازو که یادم باشه دخترا محروم است بلند صدا کدم‌، آه چه خوب، مه هم اشتراک می‌کنم، پدرم با نومیدی گفت: ولی دخترا ره منع کده، یک باره دلم یخ شد، با خود فکر کردم چقدر سخت است که این‌طوری محروم مان می‌کنند.»

پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ۲۴ است سال ۱۴۰۰ خورشیدی، حذف زنان از ورزش و مسابقات ورزشی در صدر لیست ممنوعیت‌های شان بود.

*نام‌های مصاحبه‌شوندگان به دلایل امنیتی، به خواست خود شان مستعار انتخاب شده‌اند.