تمنا تابان
روستای فقیرنشین و دورافتاده‌ی «قریودال» در نوار مرزی ولایت دایکندی و غور، هنوز در شوک فاجعه‌ی خونین هفته‌ی پیش به سر می‌برد. روز پنجشنبه ۲۲ سنبله افراد مسلح ۱۸ تن از باشندگان این روستا را تیرباران نمودند که در این رویداد ۱۴ نفر جان خود را از دست دادند.
رسانه‌ی رخشانه موفق شده با همسر یکی از این قربانیان تلفنی صحبت کند. او گفته است: «از شام او روزی که این گپ شد ( حادثه اتفاق افتاد) تا حالی تمام قریه پیش چشمایم مثل یک قبرستان معلوم‌میشه، نمی‌فامم ده کجا هستم و چه کار می‌کنم، حیران به دربار خدا ماندیم که چه کار کنیم و کجا شویم.»
همه‌ی نام‌های آمده در این گزارش به دلیل نگرانی امنیتی مستعار آمده است.
حواگل ۴۳ ساله همسرش را در این رویداد از دست داده است. او به رسانه‌ی رخشانه گفته، شوهرش را که تنها نان‌آور او و فرزندان‌اش بوده از دست داده و معلوم نیست که چه بر سر زندگی آنها می‌آید: «او ظالمای خدا ناترس با بی‌رحمی تمام شوهرم و ۱۳ جوان دیگه از قریه ما ره تیرباران کرده است، معلوم نیست به چه جرمی، مه هیچ نمی‌دانم که چه بگویم، چه قسمی بگویم که بر ما چه می‌گذره، ققط از دل ما خدا خبره. شوهرم تنها نان‌آور خانه بود، صبح تا شب کار می‌کد تا ما گشنه نمانیم، حالی که او نیست ما بی او چه کنیم، چه خاکی به سر خود باد کنیم.»
روستای کوچک و دور افتاده‌ی قریودال که اکنون با زجه‌های زنان و کودکان عجین شده است، زخم عمیقی بر پیکر خود خورده که به این زودی‌ها درمان نخواهد شد.
از قول حواگل، شوهرش مرد ۴۴ ساله‌ای بود که کارش کشاورزی روی زمین‌هایش بوده است. او گفته، هیچ یک از فرزندانش در سن و سالی نیستند که بتوانند روی زمین‌ها کار کنند.
حواگل می‌گوید، در این جنایت بیشتر از نصف مردان قریه به خصوص جوانان روستا قتل عام شده‌اند: «تنها از قومای خودم سه نفر کشته و زخمی شده‌اند، شوهرم کشته شد.»
به گفته حواگل در شامگاه پنجشنبه وقتی که مردم جنازه‌های قربانیان را به قریه آوردند هیچ خانه‌ای نبود که از آن صدای زجه، ناله و گریه و زاری شنیده نشود، روستایی که تبدیل به عزاخانه شده بود.
با گذشت تقریبا یک هفته، هنوز هم هر خانه‌ی این روستای کوچک ماتم‌کده است.
به گفته‌ی منابع، حدود ۴۰ خانواده در این روستا زندگی می‌کند که کارشان کشاورزی است. «قریودال» در همسایگی روستای «پهلوسنگ» مربوط به ولایت غور و آخرین منطقه مسکونی هزاره‌ها در محدوده ولسوالی سنگ تخت-بندر ولایت دایکندی است.
مهری رضایی یکی از بستگان قربانیان در صفحه ایکس خود با نشر عکسی از یکی از قربانیان نوشته است: «حسین حیدری، پسر رشید کاکایم، چهره آفتاب سوخته ودستان تکیده‌اش گواه سخت‌کوشی و همت بلند او برای ساختن زندگی بود. او نه سیاسی و نه نظامی، او یک کشاورز ساده بود. به استقبال کاکای کربلاییش می‌رفت که جنایت‌کارانی که به خون انسان هزاره تشنه‌اند او و همراهانش را به خاک و خون کشیدند.»
هفته‌ی گذشته که «چمن» و همسرش از زیارت کربلا برگشته بودند، ۱۸ تن از مردان این روستا به استقبال آنها رفته بودند. نرسیده به زائرین در منطقه‌ای به نام «خم سفید» توسط چهار فرد مسلح موتورسایکل‌سوار، به گونه‌ا‌ی فجیع قتل‌عام شدند.
مسئولیت این رویداد را شاخه‌ی خراسان داعش به عهده گرفته و ویدیویی از زمان شلیک بر قربانیان نیز در سایت اعماق مربوط به این گروه منتشر کرده است.
روایتی که منابع مردمی از زمان رویداد توصیف کرده، این است: «زمانی که این افراد از کوتل خم‌سفید عبور کردند و وارد خاک ولایت غور شدند، چهار فرد مسلح سوار بر دو موترسایکل، این افراد را به بهانه‌ی گرفتن عکس دسته‌جمعی متوقف کردند، سپس دو نفر از مهاجمان به عکس و فیلم گرفتن شروع کردند و دو نفر دیگر آنها شروع به تیراندازی نمودند که در نتیجه، ۱۴ نفر کشته و ۴ نفر دیگر زخمی شدند.»
این کشتار دسته‌جمعی با واکنش‌های زیاد بین‌المللی روبرو شده است. یک بار دیگر هزاره‌ها در سراسر جهان در تدارک یک کارزار وسیع هستند که جهان این واقعیت را که هزاره‌ها در افغانستان در معرض نسل‌کشی هستند به رسمیت بشناسد.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای حقوق بشر افغانستان نیز در پیامی گفته است: «کشتار هولناک دیروز هزاره‌های دایکندی که در غور در حال سفر بودند، توسط شاخه خراسان داعش، دارای نشانه‌های جنایت بین‌المللی است. من در مورد موج حملات ادعایی داعش نگران هستم. نیاز به پیشگیری، حفاظت و پاسخگویی بین المللی است.»
حواگل گفته است: «مگر همین طالبان همیشه داد از امنیت و عدالت نمی‌زنند، پس چرا حالا هیچ کاری نمی‌کنند، پس چرا دست به کار نمی‌شوند، مگر این‌که ناتوان هستند و یا هم با قاتلین دست دارند، ما عدالت می‌خواهیم، ما می‌خواهیم قاتلین جوانان ما مجازات شوند.»
منابع مردمی گفته‌اند، مهاجمان فارسی حرف می‌زده و خود را در آغاز نظامیان طالبان معرفی کرده بودند.
صمد ۳۴ ساله یکی از ساکنان محل، به نقل از یکی از زخمی‌ها می‌گوید: «آنان گفته بودند که ما نفرای امارت هستیم و منتظر چند نفر مهمان هستیم که از مرکز ولسوالی می‌آیند و راه را بلد نیستند… آنها به بهانه عکس یادگاری می‌خواستند مردم را جمع نمایند ولی وقتی متوجه می‌شوند که مردم بالای‌شان شک کرده‌اند، یکی از آنان که فلم می‌گرفته موبایل خود را به فرد دیگری می‌دهد و سه نفرشان شروع به تیراندازی کرده و یک نفر هم عکس می‌گیرد.»
صمد از قول زخمی‌های این حادثه به رسانه‌ی رخشانه گفته است: «یکی از زخمی‌ها قصه کرد که آنها در حالی که تیراندازی می‌کرده‌اند، همچنان می‌گفتند که هزاره‌های مشرک و کافر را بکشید. آنها حتی برای این‌که اطمینان حاصل کنند که همه مرده‌اند بالای سر همگی رفته و با تفنگچه بالای فرق‌شان فیر می‌کردند، ما هنگام دفن متوجه شدیم که هر فرد بیشتر از چهار پنج مرمی خورده بودند و اکثر به سینه، قلب و فرق سرشان شلیک شده بود.»
حواگل نیز گفته است، گلوله به قفسه سینه و قلب همسرش اصابت کرده بود.
صمد گفته است ۸ نفر از قربانیان از بستگان نزدیک مردی است که با همسرش از زیارت کربلا برگشته بود: «دو پسرش، دو پسر برادرش، یک پسر مامایش، یک پسر کاکایش، داماد برادرش و پدر داماد برادرش.»
دسترسی بیشتر برای ارائه تصویر روشن از جزئیات غم‌انگیز این ماجرا برای رسانه‌ها دشوار است، چراکه در روستای «قریودال» مردم دسترسی سختی به خدمات مخابراتی دارند.
یک شاهد عینی با نام کاربری رحیمی در شبکه اجتماعی فیس‌بوک، چنین توصیفی از وضعیت روستای قریودال در آن روز شوم دارد: «وقتی از پالو سنگ، قریه‌ای نزدیک محل حادثه برگشتم شام شده بود، هنگام پایین شدن از کوتل خم سفید به طرف قریه‌ای قریودال، احساس کردم محشری برپا گردیده، از تمام خانه‌های محقر قریه صدای گریه و زجه‌ی زنان و کودکان بلند بود. پیش منبر آمدم، ۱۳ جنازه پهلوی هم قرار داده شده بود، صحنه‌ی عجیبی بود، دیگر کسی را ندیدم، فقط سه نفر پیرمرد آنجا بودند، آنها هیچ نمی فهمیدند که چه کار کنند، گاهی درون منبر می‌رفتند و گاهی بیرون آمده به اجساد کشته‌ها می‌نگریستند.»
دیدبان حقوق بشر در واکنش به تیرباران شدن ساکنان «قریودال» گفته است که جامعه‌ی هزاره افغانستان به حفاظت نیاز دارد. دیدبان حقوق بشر گفته است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان در آگست ۲۰۲۱، شاخه‌ی خراسان داعش مسئولیت دست‌کم ۱۷ حمله علیه هزاره‌ها را برعهده گرفته است. حملاتی که بیش از ۷۰۰ کشته و زخمی برجای گذاشته است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز خواستار «انجام تحقیقات برای دستگیری و پاسخ‌گو ساختن» عاملان حمله بر باشندگان دایکندی در مناطق مرزی این ولایت و ولایت غور شد.
