پهلوهای تاریک یک حمله‌ی خونبار؛ اطمینان طالبان از «امنیت کامل» یک روز قبل از حادثه

شیرین یوسفی

در گوشه‌ی از اتاق خیره به کتاب‌هایش مانده و آرام آرام اشک می‌ریزد. در میان اشک‌های بی‌امان، به سختی حرف‌هایش قابل فهمیدن است. اسم‌اش نازیه، ۱۷ ساله و از ولایت غزنی است که برای آمادگی کانکور به کابل آمده است.

نازیه دو هم‌اتاقی‌اش را در انفحار مرگبار بر مرکز آموزشی کاج از دست داده؛ ملکه و فرشته را. نازیه می‌گوید، او هر دو دوست‌اش در صف دوم جا گرفته بود که انفجار رخ داد: «دست و پای خوده گم کردم. نمی‌فهمم د زمین استم یا آسمان سرگردان.حالتی که اصلا با هیچ واژه نمی‌توانم بیان کنم.»

نازیه به رسانه‌ی رخشانه گفته است، مهاجم انتحاری لباس نظامی بر تن داشت. او در نخست بر روی دانش‌آموزان آتش‌باری کرد. به قول نازبه، مهاجم پس از گلوله‌باری موادی را داخل صنف پخش کرد که سوختگی ایجاد می‌کرد: «صنف A بزرگترین و اولین صنف است که فرد انتحاری داخل شد. لباس‌ نظامی داشت و رویش کاملا بسته بود بجز چشم‌هایش. بعد از فیر در روی صنف مواد پخش کرد نمی‌دانم باروت بود یا کدام مواد دیگه، فقط همه را می‌سوختاند، نفرهای که د اول بودند تمام لباس‌هایشان سوخته بود.ه مه دخترا و پسرا جیغ می‌زدیم.انتحاری نمی‌دانم د پشتو چی می‌گفت فقط شنیدم که می‌گفت آرام آرام باشید. یک لحظه بعد انفجار شد.»

نازیه می‌گوید، دانش‌آموزان زیر چوکی‌ها پناه گرفته بودند که تعداد زیادی به خاطر فرو ریختن سقف به خاطر شدت انفجار آسیب دیده یا جانش را از دست داده‌اند: «صدای انفجار هنوز د گوش‌ام است. وقتی از زیر چوکی بیرون شدم همه جا خون بود. دست بریده، پای که از تن جدا بود. گنکس بودم و گوش‌هایم قفل شده بود.»

اولین‌بار چشم نازیه به دختری کنار‌اش افتاد که چند لحظه پیش هر دو در مورد تعیین رشته با هم حرف زده بود: «حتا فرصت نشد نامش را بپرسم. پاهایش نبود و فقط د یک دست‌اش قلمش بود، چشم‌هایش باز بود، نگاه‌اش را د خواب می‌بینم انگار داشت طرفم لبخند می‌زد.»

حمله روز جمعه بر آموزشگاه « کاج» در غرب کابل پر تلفات و مرگبار بود. قربانیان عمدتا دختران هستند. دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان رقم تلفات این حمله را ۳۵ کشته و ۸۵ زخمی اعلام کرده است. اما شاهدان عینی می‌گویند، تلفات بیشتر از چنین آمارهایی است.

سهیلای ۱۸ساله می‌گوید، تعداد کشته شده‌ها بیشتر از آنچه است که طالبان و رسانه‌ها می‌گویند. او گفته، شاهد انتقال ده‌ها جسد هم‌صنفی‌هایش بوده که بیشتر از پنجاه تن بوده است: «وقتی از کورس بیرون شدم یادم آمدم نجیبه همصنفی ام داخل مانده. نتوانستم یک قدم بردارم و خانه بروم پس رفتم کورس دنبال نجیبه گشتم. زیر هر خشت پا، دست و سر افتیده بود و بوی خون میداد.»

سهیلا از ولایت بامیان به کابل آمده و می‌گوید مدت دوسال است در اتاق دانش‌جویی به دور از خانواده‌اش زندگی می‌کند.

شماری از بازماندگان حمله مرگبار بر آموزشگاه « کاج» به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند که یک روز قبل از حادثه افراد امربه‌معروف طالبان در آموزشگاه آمد بودند و در کنار بررسی حجاب دانش‌آموزان از «امنیت کامل» به دانش‌آموزان اطمینان داده بودند.

شریفه‌ی ۱۸ساله در این انفجار پای راستش زخمی شده است. او گفته شاهد تیر اندازی افراد طالبان بر دانش‌آموزان در داخل کوچه بوده است. او که خودش را با شماری  از دختران دیگر از روی دیوار نجات داده می‌گوید: «طالبا از داخل کوچه فیر میکد. بعد از انفجار اصلا معلوم نبود چرا تمام راه‌های نجات بسته شده بود‌. مه نمی‌فهمم چرا طالبا فیر می‌کردن.  میخواستن مهاجم را بیگرد یا واقعا سر شاگردا فیر میکدن. اما دیدم که چند نفر از فیر طالبا زخمی شد و به زمین افتید.»

در همین حال یکی از آموزگاران آمادگی کانکور در غرب کابل که نخواست نامش در گزارش ذکر شود به رسانه رخشانه می‌گوید، طالبان آن‌ها را محدود کرده است و سلاح‌های مربوط به نگهبانان آموزشگاه‌ها را جمع‌آوری کرده است: «قبلا هر کورس هشت میل سلاح داشت و حدود ده نفر محافظ. طالبا سلاح‌ها را جمع کردند و به ما دستور دادند که تعداد محافظین ما باید دو یا سه نفر بیشتر نباشد. طالبان گفتند ما خودما امنیت را می‌گیریم.»

طالبان در دو روز گذشته به شدت کوشیده است که جریان اطلاع رسانی از این رویداد را متوقف کند. به هیچ خبرنگاری از این حادثه اجازه اطلاع رسانی نداده است. به همین خاطر چندین خبرنگار موقتا از سوی طالبان بازداشت و بازجویی شده که بعدا رها شده‌اند.

تا کنون این حمله با واکنش‌های زیادی مواجه شده اند. بسیاری طالبان را مقصر درجه اول این حمله می‌دانند. روز شنبه شماری از زنان در کابل با راه اندازی یک راه‌پیمایی اعتراضی شعارهای «نسل کشی هزاره‌ها را متوقف کنید»، «تحصیل، کار، آزادی»، «مرگ بر جهالت، مکتب‌ها باید باز شوند»، «نسل‌کشی جنایت است، خاموشی خیانت است»، «همراه شو» را سر دادند. اما این اعتراض به شدت از سوی طالبان سرکوب و دختران معترض لت‌وکوب شدند.

همزمان در شبکه‌های اجتماعی کارزار با هشتک « نسل‌کشی هزاره‌ها متوقف کنید» از سوی کاربران راه اندازی شده است که طالبان عامل اصلی حمله روز جمعه شناخته شده‌اند. شهرزاد اکبر، رییس پشین کمیسیون حقوق‌بشر افغانستان در صفحه تویتر خود خطاب به طالبان نوشته است: «آغازگر وحشت بزرگ شما بودید که حملات انتحاری در میان بازارها، رستورانت‌ها و مساجد را «جهاد» نامیده، عام و «مقدس» ساختید. کودکان را آموزش قتل و کشتن دادید. بی شرمانه به قتل افراد ملکی چون خبرنگاران و قضات افتخار کردید. نقش شما در عام سازی فرهنگ انتحار نه فراموش شدنی است، نه بخشیدنی.»

واکنش‌های رسمی نیز به این حمله کم نبوده است. از جمله سازمان عفو بین‌الملل گفته است، طالبان در حفاظت از اقلیت‌ها مطلقا ناکام است. گزارشگر ویژه سازمان ملل برای افغانستان این حادثه را حمله به آینده افغانستان خوانده است. ریچارد بنت گفته است: « حملات به مراکز آموزشی هزاره و شیعه باید متوقف شود.»