سمیه ماندگار
برنامه آموزشی « دختران» ایده که در ذهن یک گروه پنج‌نفری زنان فرسنگ‌ها دور از کشور مادری شان، نقش بسته است. هدف برنامه « دختران» حمایت از آموزش دختران در زیر سلطه‌ی طالبان است. براساس این برنامه، زنان از بیرون افغانستان سرپرستی آموزشی یک یا چند دختر دانش‌آموز را در افغانستان بر عهده می‌گیرند.
هیئت مدیره این برنامه در صحیت با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، این سرپرستی در قدم اول مالی است و در گام بعدی، مشورت‌های آموزشی. در این طرح، دخترانی از افغانستان به سرپرستی آموزشی گرفته می‌شوند که ترجیحا بین ۷ تا ۱۶ ساله باشند.
نه و نیم ماه از سقوط حکومت قبلی افغانستان و روی کار آمدن دوباره‌ی طالبان می‌گذرد. گروهی که در اولین اقدام و با یک دستور هزاران دختر بالاتر از صنف ششم را خانه‌نشین کرده‌اند.
از شروع کار طرح آموزشی « دختران» چهار ماه گذشته است. در این مدت به گفته‌ی مسوولان، ۱۴ زن حاضر شده سرپرستی آموزشی دختری را در افغانستان بر دوش بگیرند.
هیئت مدیره این طرح با فراخوان همکاری در شبکه‌های اجتماعی گفتته است:« لطفا به برنامه دختران بپیوندید. سرپرستی تحصیلی یک دختر در افغانستان هزینه اندک دارد. با فراهم سازی کتاب، کتابچه و هزینهٔ کورس‌های چون ساینس، زبان، کامپیوتر و… برای یک دختر آیندهٔ او را تضمین می‌کنید.»
طرح چگونه عمل می‌کند؟
هیئت مدیره برای پیوستن به این طرح دستورالعملی پنج ماده ساده‌ی دارد. در حساب کاربری فسبوک « دختران» آمده است: « اول، با یک دختر/ خانوادهٔ دختر در افغانستان خود‌تان تماس می‌گیرید. سن دختر ترجیحا بین ۷ تا ۱۶ سال است.. دوم، پس از صحبت و شناسایی، بخشی از هزینه‌های تحصیلی او را به اندازه توان مالی خود بر عهده می‌گیرید. در مورد مقدار هزینه تحصیلی و چگونه‌گی رساندن آن فقط خود‌تان تصمیم می‌گیرید. سوم، او را در امر تحصیل و آموختن کتاب و دانش مشورت می‌دهید. چهارم، هر وقت خواسته باشید، عکس و‌گزارش‌های کار نیک تان را در این صفحه نشر می‌کنیم و پنج، هیت رهبری برنامه دختران، وظیفه مشورتی دارد. شما به هیت رهبری یا هیچ‌کس دیگر هزینه نمی‌پردازید و پاسخگو نیستید.»
منیژه باختری از چهره‌های شناخته و سفیر پشین افغانستان در کشوراتریش و بنیان‌گذار برنامه آموزشی « دختران» در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، این برنامه تازه و جدید است. او امیدوار است که این طرح با استقبال زنان بیرون از افغانستان که نگران آموزش دختران هستند قرار بگیرد.
او گفت: «طرح برنامه‌ی دختران یک طرح ساده است به این معنا که ما می‌خواهیم بانوان که در خارج از افغانستان زنده‌گی می‌کنند، و از لحاظ مالی و وقت توان این را دارند که به دخترخانم‌ها در افغانستان کمک کنند، یکجا شوند و سرپرستی تحصیلی یک کودک دختر را در افغانستان به عهده بگیرند.»
خانم باختری در توضیح بیشتر این برنامه می‌گوید، زنان داوطلب می‌تواند دختر خانمی را از هرجای افغانستان به سرپرستی آموزشی بگیرد: «این دختر را از دو جهت کمک نمایند از جهت مالی که بستگی به توان مالی خانمی دارد که خارج از افغانستان زنده‌گی می‌کند، حد اقل کمک مالی را ما ۵۰ دالر امریکایی در نظر گرفته‌ایم ولی کسانی‌که توان مالی خوب تر دارند می‌توانند بیشتر کمک نمایند؛ فعلا چون طالبان زمینه‌ی مکتب رفتن را از دختران گرفته‌اند، این خانم‌ها زمینه‌ی آموزش دختران را در بیرون از چوکات مکتب باید فراهم بسازند.»
طالبان ادعا می‌کنند که محدودیت آموزشی دختران « موقتی » است. اما در قریب به سالگی تسلط این گروه بر افغانستان، نه تنها سرنوشت مکتب‌های دخترانه در ابهام است که طالبان هر روز محدودیت‌های تازه و بیشتری علیه زنان وضع می‌کنند.
سیل از تقاضا
منیژه باختری می‌گوید، انتظار دارد این طرح موفق شود، زیرا می‌تواند سرنوشت دختران زیادی را تغییر بدهد. «از زمانی‌که طالبان قدرت را در کشور به دست گرفته‌اند همان زمینه‌های اندکی که برای آموزش دختران فراهم بود از بین رفته است و لازم است که به دختران کمک شود زیرا باسواد ساختن و آگاه ساختن یک دختر از حقوقش باعث پیشرفت خانواده‌ها، جامعه و کشورش می‌شود، و هدف اصلی برنامه‌ی دختران هم پیشرفت علمی، اکادمیک و تحصیلی دختران کشور ماست.»
خانم باختری می‌گوید، براساس این طرح یک دخترخوانده ۱۳ ساله در افغانستان دارد که از نظر مالی و مشورتی از آموزش او حمایت می‌کند: «از طرف خودم و دوستانم صد در صد مطمئن هستم که ما این مسوولیت را که به عهده گرفته‌ایم ادامه می‌دهیم تا این دختران سرِ پای خود ایستاد شوند؛ اما نمی‌دانیم که چه تعداد داوطلبان دیگر به این طرح خواهد پیوست.»
به قول خانم باختری تا هنوز چهارده دختری که به سرپرستی گرفته شده‌اند از ولایت‌های کابل و بدخشان است. اما او می‌گوید، از شروع این برنامه درحقیقت سیل از تقاضاها که دختران نیازمند به کمک را معرفی می‌کنند به آن‌ها رسیده، در حالی تعداد زنانی که حاضر شده دختری را به سرپرستی آموزشی بگیرد، هنوز کم است.
او از دیگر زنان می‌خواهد تا از طرح برنامه‌ی «دختران» حمایت کرده و در آن سهم بگیرند.
طرح سرپرستی آموزشی « دختران» در نوع خود اولین طرح است؛ اما در حمایت از آموزش دختران و در اعتراض به تصمیم طالبان در مورد بسته ماندن مکتب‌های دختران بالاتر از صنف ششم تا کنون ایده‌های زیادی طرح و اجرا شده است. از جمله آموزش و مکتب‌های آنلاین.
خاطره بسمل سال‌ها است که ساکن شهر ونکور کانادا است. او عضو هیئت مدیره « دختران» و سرپرست آموزشی یک دختر درافغانستان است. او در گفت‌وگو با رخشانه می‌گوید، قلبش به این برنامه گرم است: «باور داریم که هم‌وطنان ما با آن‌که در خارج از افغانستان زنده‌گی می‌کنند از وطن و درد مردم خود بی خبر نیستند… به این کار خیر که بسیار کمک کوچکی است بپیوندیم.»
سیده پامیرزاد هژیر نیز سومین زنی است که در این برنامه سهم گرفته و سرپرستی یک دختر ۱۱ ساله را در افغانستان به عهده دارد. او می‌گوید که ۲۰ سال پیش به کانادا مهاجرت کرده و در ونکور کانادا به عنوان نرس کار می‌کند: «در نشست‌های دوستانه همیشه بحث ما این بود که چطور می‌توانیم یک دختر را در افغانستان کمک نماییم و خیلی در صدد این مسئله بودیم.»
او به خاطر مصئونیت دختر خوانده‌اش جزئیاتی بیشتری نمی‌دهد؛ اما دختر خوانده‌اش به کمک او از مکتب دولتی به یک مکتب خصوصی نقل مکان کرده است: « من ماهانه ۵۰ دالر امریکایی به فامیل دخترخوانده خود روان می‌کنم و این فامیل همین پول را در قسمت خریداری کتاب، قرطاسیه و سایر لوازم مکتب دختر شان به مصرف می‌رساند…همچنان پدر این دختر با کمک همین پول دخترش را به کورس‌های آموزش زبان انگلیسی و کمپیوتر نیز می‌فرستد.»
در کنار کمک مالی، کار او راهنمایی آموزشی به دختر خوانده‌اش هم است. سیده پامیرزاد می‌گوید، بسته شدن مکتب‌های دخترانه توسط طالبان او را به یاد مادرش می‌اندازد که چگونه با تصمیم دیگران هرگز نتوانست با سواد شد. او باور دارد در زمانی‌که «داعیه‌داران» حمایت از حقوق زن و حقوق بشر همه در مقابل اقدامات زن‌ستیزانه گروه طالبان خاموش است، تنها کاری که او و همکارانش می‌تواند اجرای همین طرح است.
او گفت: «این بار که گروه طالبان دوباره افغانستان را گرفته است و مکاتب دخترانه را بسته کرده است، برایم بسیار سخت تمام می‌شود، زیرا من درد محرومیت از مکتب را خودم بارها تجربه کرده‌ام. مادرم را برادرش به مکتب نمانده بود، و او هر روز از برادرش شکایت می‌کرد که چرا او را از مکتب محروم کرده است و اگر مادرم سواد می‌داشت یقیناً زنی خیلی موفقی می‌شد.»
