حجاب اجباری طالبان؛ روایت‌هایی از خیابان‌های ترسناک کابل

آزاده

چهار طرفش را نگاهی می‌اندازد و  قدم بر می‌دارد. ترس و وحشت در چشمانش نمایان است. کلمات در دهنش راست نمی‌آید. لبخند سردی دارد. تند تند حرف می‌زند. نادره ۲۲ ساله، دانشجوی قابلگی در یک انستیتوت خصوصی در کابل است.

می‌گوید، این روزها وقتی از خانه بیرون می‌شود، بیشتر از گذشته حس ناامنی می‌کند: «هر قدم که بر می‎دارم احساس می‌کنم طالب صدایم می‌کند که باید ایستاده شوم.»

با گذشت یک هفته از موجی شدید دستگیری زنان و دختران توسط نیروهای امر به معروف طالبان، به بهانه‌یی «بد حجابی» در غرب کابل، خانواده‌ی نادره به او اجازه نمی‌دهد تنهایی از خانه بیرون شود.

نادره به رسانه‌ی رخشانه گفته است، از وقتی که طالبان که چنین برنامه‌ی را روی دست گرفته، با برادر یا پدرش به بیرون می‌رود: «دائم حجابم معمولی بود. در اوایل که این حرف‌های محدودیت را شنیدم زیاد باور نکردم، بالاخره پنجشنبه هفته‌ی گذشته، از انستیتوت با دوستانم در حال برگشت بودم. درگولایی دواخانه تعدادی از نیروهای چپن سفید امر به معروف را دیدم که زنان وابسته به این گروه ما را ایستاد کرد. خدایی خیلی ترسیدم زبانم لال شد. با خود گفتم نادره دیگه کارت تمام است. وقتی این زن نزدیک آمد سر تا پا سیاه پوشیده بود با صدای آرام گفت، دختران دیگر پتلون و دامن کوتاه نپوشید که شما را می‌برد. این طالبان به هیچکس رحم نمی‌کند. به خود دل بی‌سوزانید.»

با راه افتادن موج تازه‌ی بازداشت دختران از سوی طالبان به بهانه‌ی «بد حجابی» انتقادهای گسترده‌ی از طالبان راه افتاده است. سازمان عفو بین‌الملل روز جمعه( ۱۵ جدی) در پلتفرم ایکس در برابر بازداشت گسترده‌ی زنان و دختران توسط طالبان، واکنش نشان داده و آن را سرکوب و نقض آزادی فردی و اجتماعی زنان خوانده است.

هم‌چنان، زنان معترض اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی در واکنش به بازداشت زنان و دختران به بهانه‌ی «بد حجابی» توسط طالبان، گفته‌اند که بازداشت‌ها و اختطاف‌های زنان توسط نیروهای این گروه، بیان‌گر تشدید سیاست حذف سیستماتیک، و هدفمندانه‌ی زنان از اجتماع است.

هانیه ۱۶ ساله، نیز یکی از دخترانی است که این روزها با ترس و اضطراب بیشتر قدم به خیابان می‌گذارد. او که روزانه به یک مرکز آموزشی زبان انگلیسی و آموزشگاه نقاشی می‌رود گفته است، در روزهای اخیر در مقابل چشمان‌اش یک دوست ۱۸ ساله‌اش توسط طالبان بازداشت شده است.

هانیه گفته است، این اتفاق برای دوست‌اش سه‌شنبه هفته گذشته از طرف بعد از ظهر در ایستگاه سرپل رخ داده است: « لباس بلند  و چادرش نیز با حجاب بود. کمی از مچ پاهایش دیده می‌شد که یکی از نیروهای چپن سفید طالبان به زور وادار کرد که بر موتر رنجر سوار شود‌. هر چه دوستم می‌گفت، غلط کردم دیگر تکرار نمی‌شود مرا ببخشید. صدایش را نشنید و با خودش برد که تا به امروز ازش خبری نیست.»

هانیه که در یک مرکز آموزشی غرب کابل زبان انگلیسی و نقاشی می‌آموزد از کاهش چشم‌گیر دوستان‌اش در صنف درسی می‌گوید: «در صنف انگلیسی ما، ۱۰ نفر بودیم که در این دو روز ۵ نفر حاضر هستیم و همچنان در صنف نقاشی که ۳صد نفر شاگرد هستیم که امروز کمتر از ۵۰ نفر حاضر بود.»

هانیه می‌گوید، خانواده‌اش او را از رفتن به مرکز آموزشی منع کرده است. زیرا پدر و مادرش می‌ترسد که او توسط طالبان ربوده شود: «دختری که طالب ببرد دیگر برایش هیچی نمی‌ماند.»

در کنار زنان و نهادهای حقوق‌بشری، اقدام اخیر طالبان، چهره‌های سیاسی را نیز کشیده است. محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان روز شنبه(۱۶ جدی) در صفحه‌ی فیسبوک خود گفته است که ‏ربودن دختران در کابل و بی‌احترامی به آنان، طرح گزینشی بوده و هدف آن، تحقیر قومی و مذهبی یک ملیت خاص است.

احمد مسعود، رهبر جبهه‌ی مقاومت ملی که در برابر طالبان در افغانستان فعالیت‌های مسلحانه دارد، نیز در مورد بازداشت‌های اخیر زنان و دختران واکنش نشان داده و گفته است: «آنچه امروز زیر نام شریعت علیه زنان با عزت و شجاع افغانستان به اجرا گذاشته می‌شود، نه با اصول و ارزش‌های دین اسلام قابل جمع است و نه با هیچ ‌دین و آیین الهی و بشری.»

نرگس ۱۴ساله، گفته است: «لباسم دراز است. بازم ترس دارم که‌خدایا طالب بیاید و دستگیرم کند. امروز کورس رفته بودم امتحان داشتم نصف از دخترا نیامده بود.»

نرگس نیز خانواده‌اش را به روز راضی کرده تا  برای آخرین بار بگذارد به آموزشگاه برود. این اقدام طالبان به ترس زیادی در میان خانواده‌ها دامن زده است.

در همین‌حال، طالبان به ترفندی دیگری نیز متوسل شده‌اند. این گروه، شماری را مجبور کرده‌اند که در حمایت از این طرح طالبان، تظاهرات خیابانی کنند. یک منبع معتبر در غرب کابل به رسانه‌ی رخشانه قبلا گفته است که اعتراض‌کنندگان، اعضای خانواده‌های دخترانی هستند که در چند روز گذشته توسط طالبان بازداشت شده‌اند.

خدیچه ۶۱ ساله و ساکن گولایی مهتاب قعلعه در غرب کابل می‌گوید، از ناحیه کمر و پای استخوان درد است؛ اما مجبور شده برای خرید مواد غذایی خودش به بازار بیاید.

او که چهار دختر و دو عروس درخانه دارد از ترس ربوده شدن توسط طالبان آن‌ها را  اجازه نداده‌ است که از خانه بیرون شود: «اگر طالب عروس یا دخترانم ببرد، من کجا بروم و یخن کدام قانون را بگیرم. هیچ قانونی وجود ندارد و من زوری ندارم تا دخترانم را نجات بدهم. همان بهتر با پای لنگم، سوداهای مورد ضرورت را خانه می‌برم.»

خدیجه خود از طالب خاطراتی خوشی ندارد‌. او در حکومت قبلی این گروه به خاطر سیاست‌های زن‌ستیزانه طالبان جوانی‌اش را کنج خانه گذرانده است: «طالبان جاهل است. زور هیچ‌کس به آن‌ها فعلا نمی‌رسد. فعلا در افغانستان مرد امنیت ندارد زن که هیچ.»

نیرو‌های امر به معروف طالبان هفته‌ی گذشته روز دوشنبه، ۱۱ جدی، درشهرکابل از آن جمله نقاط گوناگون دشت‌‌برچی در غرب کابل، حجاب زنان و دختران را بررسی و کنترل کرده است. تعدادی نامعلومی از زنان و دختران را به بهانه‌ی « بدحجابی» با خودشان برده و در جای نامعلوم نگهداری می‌شود.

زهرا ۲۰ ساله، که تا هفته‌ی قبل لباس مورد علاقه‌ی خودش را می‌پوشید و حالا پس از افزایش محدودیت بر زنان و دختران به ویژه در غرب کابل، او ناگزیر شده حجاب بپوشد. زهرا گفته است: «در یک خانواده‌ی روشن فکر زندگی می‌کنم. حالا ناگزیرم حجابی که  طالبان دستور داده را عملی کنم.»