مهرین راشیدی
از سهونیم سال زندگی در هالند، دو سال‌اش را در کمپ مهاجرتی سپری کرده؛ اما راهی را که در این مدت رفته، جامعه‌ی میزبان را شگفت زده کرده است. شفیقه پویا، دختر اهل افغانستان به تازگی از سوی سازمان«بیست نیوکومیرس» (Beste Nieuwkomers) به‌عنوان«بهترین تازه‌وارد در بخش تکنولوژی در هالند» شناخته شده است.
عنوانی چشم‌گیر در جامعه‌ی میزبان که به سخت‌کوشی و مهربانی شهره است. سازمان بیست نیوکومیرس، شفیقه را که از خشونت و تبعیض سیستماتیک در افغانستان فرار کرده بود، به خاطر فعالیت‌های داوطلبانه‌اش برای مهاجران و مردم هالند، دختر الهام‌بخش معرفی کرده است.
شفیقه می‌گوید، از سوی این سازمان در بخش تکنولوژی نامزد شده بود و توانست برنده شود و عنوان بهترین تازه‌وارد در بخش تکنولوژی در هالند را به‌دست آورد.
شفیقه‌ی۳۴ ساله، سهونیم سال است که در هالند زندگی می‌کند. او متولد و بزرگ‌شده در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی است: «من در یک خانواده‌ی ساده بزرگ شده‌ام. پدرم دُکان ترمیم رادیو داشت و با وجودی که چشمانش ضعیف بود، مجبور بود با دو ذره‌بین کار کند. مادرم صبح تا شب گلیم‌بافی می‌کرد تا هر دو هزینه‌ی درس و زندگی ما شش کودک شان را مهیا کنند. به همان خاطر خیلی سخت‌کوشم و همیشه کوشش می‌کنم از فرصت‌های پیش‌آمده نهایت استفاده را ببرم.»
شفیقه مکتب را در زادگاهش خوانده، لیسانس‌اش را از رشته‌ی کمپیوترساینس در دانشگاه تعلیم و تربیه کابل گرفته و ماستری‌اش را در همین رشته در کشور جاپان خوانده است.
براساس معلومات خودش، او در وزارت ترانسپورت حکومت پیشین افغانستان آمریت ارتقای ظرفیت را به دوش داشته و گه‌گاهی در صورت لزوم، سرپرستی ریاست منابع بشری این وزارت را هم به پیش می‌برده است.
او در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «متأسفانه مشکلات شخصی و مهاجرتی و اخبار ناگوار وطن مرا به شکل وحشتناکی می‌پیچاند. آن‌قدر اذیت می‌شدم و احساس ناتوانی می‌کردم که آرامش کلا از من سلب شده بود. به همین خاطر با خود عهد بستم که اگر نمی‌توانم کاری در وطن انجام بدهم، باید این‌جا با افراد نیازمند همکاری کنم.»
شفیقه چگونه الهام‌بخش شد؟
شفیقه فعالیت‌هایش را از همان کمپ مهاجری شروع کرد. به‌گفته‌ی خودش، از همان ماه‌های اول که درخواست پناهندگی داده بود، شروع به کارهای داوطلبانه کرد.
او کارش را در کارگاه ماسک‌دوزی شروع کرد. بعضی مواقع با سازمان«کوا» که مسوولیت غذا و مسکن مهاجران را به عهده دارد، همکاری می‌کرد. همچنان با سازمان‌های خیریه‌ی دیگرمانند دُکان‌های دسته دوم(Emmaus) که پول آن صرف افراد بی‌خانمان می‌شود، به‌طور داوطلبانه همکاری می‌کرد.
شفیقه می‌افزاید که در کنار این فعالیت‌های داوطلبانه‌اش، به برنامه‌های آموزشی زیادی که برای مهاجران برگزار می‌شد نیز شرکت می‌کرد.
شفیقه از همین طریق خیلی زود با یک شرکتی که کمپیوترهای اپل را توسط افراد با اختلال اوتیسم ترمیم می‌کند، قرارداد کاری بست و بعد از سپری نمودن دوره‌ی آموزشی، حالا مسوولیت راهنمایی همکارانش را هم به دوش دارد.
شفیقه پویا می‌گوید که او حالا در کنار اینکه در این شرکت کار می‌کند و دوره‌ی زبان‌آموزی‌اش را سپری می‌کند، همچنان به فعالیت‌های داوطلبانه‌اش ادامه می‌دهد و در سازمانی که مهاجران تازه‌وارد را در بخش‌های مختلف کمک می‌کند، فعالیت دارد.
شفیقه به‌عنوان یک تازه‌وارد الهام‌بخش و نمونه در هالند شناخته شده است. عکس: ارسالی به رسانه‌ی رخشانه
شفیقه در مورد انگیزه‌ی فعالیت‌های اجتماعی و داوطلبانه‌اش در کشور میزبان می‌گوید: «من خود یک هزاره‌ام و متأسفانه در افغانستان تا عمق وجودم تبعیض، بی‌عدالتی و مشکلات را در محیط دانشگاه، کار و زندگی تجربه کرده‌ام. واقعا وحشتناک است که ببینم حق کاملا با ما است، ولی فقط به‌خاطر ملیت، مذهب، زبان و غیره از آن حق محروم می‌شویم. این‌ها همه باعث شده است تا امروز دست افرادی که به کمک نیاز دارند و آن کمک از عهده‌ی من برآمدنی است را بگیرم و این بیش‌ترین انرژی را به من می‌بخشد.»
شفیقه می‌افزاید که هالند کشور خوبی است و مردم مهربان و زحمت‌کشی دارد. توقع مردم‌اش از مهاجران این است که در حفظ آبادی و همچنان بهبودی این کشور سهیم باشند، کار کنند و به قوانین آن احترام بگذارند.
او در مورد چالش‌های فرا راه خود و سایر مهاجران می‌گوید که بدون شک یادگیری زبان و کار در محیط و کشور جدید بدون چالش نیست؛ اما او بیشتر به جنبه‌های مثبت‌اش می‌اندیشد و از اینکه در این کشور چانس تحصیل و حق کار، آزادی و همه چیز را دارد، خیلی خوشحال است.
به‌گفته‌ی شفیقه، فقط کمی تلاش، انرژی و مثبت‌اندیشی برای مهاجران لازم است تا از پس مشکلات مراحل اولیه‌ی مهاجرت برایند.
شفیقه می‌گوید: «در شرکتی که کار می‌کنم، برنامه‌ای داریم که کمپیوترهایی که مشکلات تخنیکی دارند را از شرکت‌ها می‌گیریم. بعد از ترمیم، آن‌ها را به مهاجرانی که هنوز در کمپ‌های مهاجرتی به‌سر می‌برند و نیاز به کمپیوتر دارند، اهدا می‌کنیم تا آن‌ها برای خود مصروفیتی بیابند. همیشه به این فکر می‌کنم که چگونه تعدادی کمپیوتر جمع‌آوری کرده و آن‌ها را برای صنف‌های آموزشی آنلاین دختران در وطن روان کنم.»
او در پیامی به دختران و زنان افغانستان می‌گوید: «همه می‌دانیم که شرایط خیلی سخت، خفت‌بار و غیرقابل باور است و این را هم می‌دانیم که این وضعیت دیر دوام نخواهد کرد. پس امیدوارم ناامیدی را در خود راه نداده و انگیزه‌ی زندگی کردن را از دست ندهید. شما قدرتمندتر و تواناتر از آن هستید که فکر می‌کنید. خودتان را با کتاب و چیزهای مثبت تا ختم این شرایط مصروف نگهدارید.»
شفیقه پویا متولد جاغوری غزنی و دانش‌آموخته‌ی علوم کمپیوتر است. عکس: ارسالی به رسانه رخشانه
شفیقه لحظه‌‌ای که بر روی سکو دعوت شد و به‌عنوان بهترین مهاجر تازه‌وارد یا دختر الهام‌بخش شناخته شد، در میان شور و هلهله‌ی تماشاگران به فکر دختران و زنان سرزمینش افتاد. دخترانی که با استعداد و توانایی و خلاقیت فراوان، اکنون در حبس خانگی به‌سر می‌برند و از آموزش و فعالیت در اجتماع منع شده‌اند: «وقتی روی استیج فرا خوانده شدم و جایزه را گرفتم، در مورد حس‌وحالم از برنده‌شدن پرسیدند. وضعیت دختران سرزمینم پیش چشمم مجسم شد و آن‌جا برای همه گفتم که قلبم برای دختران وطنم درد می‌کند. آن‌هایی که فقط به جرم زن بودن از حقوق اساسی خود محروم اند. خیلی رنج می‌برم و درد شان را با تمام وجود حس می‌کنم و به همین خاطر بیشتر تلاش می‌کنم تا جهانیان بفهمند که خانم‌هایی بهتر از من و مانند من در آن‌جا در حبس خانگی به‌سر می‌برند.»
طالبان در افغانستان محدودیت‌های زیادی بر زندگی زنان وضع کرده‌اند. بستن مکتب‌های دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم، بستن دانشگاه، ممنوعیت کار، سفر، حجاب اجباری و بستن آرایشگاه‌های زنانه نمونه‌های از ده‌ها محدودیت طالبان علیه زنان در بیشتر از دو سال گذشته بوده است. اکنون طالبان متهم به اعمال آپارتاید جنستی در افغانستان هستند.
پیام شفیقه به طالبان نیز روشن و ساده است. وضعیتی که طالبان بر سر زندگی زنان افغانستان آورده‌اند، برایش نه پذیرفتی است و نه قابل قبول؛ اما می‌گوید، به یک چیز ایمان راسخ دارد: «شما زنان را در وطن خودشان از حق اساسی‌شان محروم کرده و همه‌ی فرصت‌ها را از آن‌ها گرفته‌اید. درحالی‌که زنانی که از کشور بیرون شده‌اند، هر روز از هر جایی جوانه می‌زنند. مطمئناً روزی همه با هم از افغانستان نیز جوانه خواهند زد.»
