محمد
طاهره، دختر ۱۹ سالهای که در بازار پنجاب ولایت بامیان خیاطی میکرد، توسط طالبان بازداشت شد و پس از رهایی از بند این گروه، بهطور مرموزی جان باخت. منابع محلی در صحبت با رسانهی رخشانه گفتهاند، مرگ او بهدلیل فشارهای روانی و اجتماعی پس از بازداشت و تهدیدهای طالبان بوده است.
این گزارش، مرگ مرموز طاهره را از زبان دستکم چهار منبع محلی در ولسوالی پنجاب ولایت بامیان روایت میکند. به دلیل امنیتی بودن موضوع، در این گزارش هویت منابع ذکر نشده است. اعضای خانواده و بسیاری از منابع مردمی بهدلیل ترس از طالبان از صحبت در این مورد خودداری کردهاند.
طاهره، دختری جوان که پس از حاکمیت دوبارهی طالبان به همراه دو خواهر بزرگتر و کوچکتر از خودش یک دکان خیاطی در بازار پنجاب ولایت بامیان باز کرده بود و در همانجا مشغول به کار بودند.
به گفته منابع، هنگامی که طالبان قدرت را بدست گرفتند، طاهره صنف ۹ مکتب بود و به دلیل محدودیت طالبان نتوانست دیگر به مکتب برود.
طاهره حوالی ساعت ۵:۳۰ عصر روز شنبه(۲۳ سرطان) درحالیکه به تنهایی از بازار پنجاب به سمت خانهاش در روستای «قلعه کته» از مربوطات منطقهی «تگاببرگ» ولسوالی پنجاب در حرکت بود؛ در مسیر راه توسط یک جنگجوی طالبان بهنام «احمدشاه» به اجبار سوار رنجر پولیس شده و فردای آن روز در فرماندهی امنیهی طالبان در ولسوالی پنجاب مورد بازجویی قرار گرفته است.
در اظهارات کتبی طاهره که در رسانهها نشر شده، او گفته است که رنجر نظامی یک نفر سرنشین داشته است. هویت این جنگجوی طالبان «احمد شاه» گفته شده که در اصل از ولایت غور است.
بر اساس اطلاعات منابع موثق رسانهی رخشانه، احمدشاه در پایگاه نظامی گروه طالبان مستقر در نزدیکی بازار پنجاب، وظیفه اجرا میکند. برخی منابع میگویند که در این رویداد هم احمدشاه و هم طاهره توسط استخبارات این گروه بازداشت شدهاند.
سخنگوی والی طالبان در بامیان به رسانهی رخشانه تایید میکند که این فرد از سوی طالبان از وظیفه برکنار شده و در بازداشت به سر میبرد. صبور سیغانی سخنگوی والی طالبان گفته است، مرگ طاهره خودکشی بوده و خانوادهاش علیه هیچکسی ادعا نکردهاند.
منابع رسانهی رخشانه میگویند، طاهره پیش از این هم از سوی استخبارات طالبان تحت تعقیب بوده است. موضوعی که سخنگوی والی طالبان آن را رد می کند.
طالبان طاهره را شب اول بازداشت در خانهی یک پولیس زن وابسته به این گروه در مرکز ولسوالی پنجاب ولایت بامیان نگهداری کردهاند و فردای آن روز، او را به فرماندهی امنیهی ولسوالی پنجاب منتقل کردند تا بازجویی شود.
به گفتهی منابع مطلع، بعد ازظهر همان روز «عوض» پدر طاهره با مشوره نزدیکانش شکایتی تنظیم کرده که طالبان دخترش را بهطور خودسرانه بازداشت کردهاند. این شکایت به همراه اظهارات وی به والی طالبان به مرکز ولایت فرستاده شده است.
پس از آن، عبدالله سرحدی، والی طالبان، طاهره را به همراه پروندهاش به مرکز ولایت خواسته است. طاهره پس از چهار روز از ولسوالی پنجاب به مرکز بامیان منتقل میشود. اطلاعات دقیقی از آنچه در مرکز بامیان برای طاهره رخ داده در دست نیست. طاهره چهار روز دیگر در مرکز ولایت بامیان در بازداشت مانده است. در مجموع طاهره پس از هشت روز بازداشت، روز یکشنبه(۳۱ سرطان) آزاد شد و به خانهاش در تگاببرگ پنجاب بازگشته است.
بر اساس اطلاعات منابع، روز شنبه(۶ اسد) خبر خودکشی طاهره حوالی ساعت ۲:۰۰ بعدازظهر در روستا پخش شد.
منبع رسانهی رخشانه میگوید، طاهره خودش را در «طویله» خانهی پدرش حلقآویز کرده بود. خانوادهاش جنازهی او را از طویله به خانه برده و اهالی روستا را خبر کردند.
به گفتهی منبع، مرگ طاهره به نظر مشکوک میرسد. او میگوید که زیر گلوی طاهره آثار زخم دیده میشد که شبیه جای طناب نبوده است.
منبع میافزاید که بزرگان محل با استخبارات طالبان تماس گرفتند و نیروهای این گروه به روستا رسیدند و محل رویداد را بررسی و از ساحه عکسبرداری کردند.
او گفته است که ابتدا قرار بود جنازهی طاهره بهدلیل مرگ مرموز به طب عدلی در کابل فرستاده شود؛ اما والی طالبان مانع این کار شده و دستور دفن فوری جنازه را داده است. منبع رسانهی رخشانه میگوید که جسد طاهره حوالی ساعت ۷:۰۰ شامگاه همانروز دفن شده است.
منابعی که رسانهی رخشانه با آنها صحبت کرده به این نظر بودند که مشخص نیست که طاهره خودکشی کرده باشد. زیرا شواهدی مانند آثار زخم زیر گلوی او با ادعای خودکشی همخوانی ندارند و احتمال دیگر را هم مطرح میکنند.
از سوی دیگر، تحقیقات کافی در مورد مرگ طاهره انجام نشده و جنازهی او بدون بررسی طب عدلی دفن شده است. به گفتهی منابع، در واقع طالبان اجازه ندادهاند که جنازه طاهره به طب عدلی برده شود.
در مورد این اتهام سخنگوی والی طالبان گفته است: «جسد وی با حضور علمای پنجاب دفن شد و هیچ گونه ممانعت از سوی حکومت برای خانواده و جسد وضع نشده بود.»
خانوادهی طاهره به دلایل مختلف از جمله ترس از طالبان در مورد مرگ او سکوت اختیار کردهاند.
سکوت خانواده و این که طاهره قبلا تحت تعقیب طالبان بوده، موضوعاتی است که به ابهامات در مورد مرگ طاهره دامن میزند.
با این حال، یک منبع دیگر گفته است که طاهره مدت چهار شب در فرماندهی امنیهی طالبان در ولسوالی پنجاب در بازداشت به سر برد و سپس به مرکز ولایت بامیان منتقل شده است.
در این مدت، عوض، پدر طاهره علیه احمدشاه، جنگجوی طالبان و کسی که طاهره را در موتر رنجر سوار کرده بود، به طالبان شکایت کرده است. در این شکایت عوض، احمد شاه را به اختطاف دخترش متهم کرده بود.
اما یک منبع دیگر هم در این مورد میگوید که عبدالله سرحدی، والی طالبان در ولایت بامیان، در این قضیه مداخله کرده و پدر طاهره را تهدید و یک شبانه روز زندانی کرده است.
سخنگوی والی طالبان این پرسش رسانهی رخشانه را که چرا طالبان پدر طاهره را یک شب در بازداشت نگه داشتند، بیپاسخ گذاشته است.
صبور سیغانی گفته است، طاهره براساس حکم محکمه آزاد شده و به خانوادهاش تحویل داده شد. اما سخنگوی والی طالبان طاهره را به داشتن رابطه نامشروع متهم کرده است: «طبق شواهد وی قبلا با یکتن رابطه نامشروع داشته و به میل خودش به موتر سوار شده و بعد از تعقیب بخش امنیتی هر دو بازداشت و به مرکز، جهت تحقیقات بیشتر انتقال داده شدند.»
به گفتهی منبع، سپس والی طالبان از طاهره تعهد گرفته که دکان خیاطیاش را بسته و بدون محرم به بازار نرود. بر اساس این معلومات طاهره چهار شبانهروز دیگر در مرکز ولایت بامیان در زندان طالبان بوده است.
طاهره پس از این تهدیدها و امضای تعهدنامهی طالبان آزاد و به خانه بازگشته است. منبع میگوید که طاهره پس از آزادی از زندان طالبان، وضعیت روحی و روانیاش بهشدت آسیب دیده بود.
منابع رسانهی رخشانه میگویند، احمد شاه برای خواستگاری طاهره به خانهی آنها آمده بود؛ اما خانواده طاهره به او جواب رد دادند.
منابع رسانهی رخشانه میگویند، داستان بازداشت طاهره و آزار و اذیت او توسط نیروهای طالبان در این ولسوالی موضوع تازهای نیست.
نیروهای طالبان در ساحهی تلگراف، که در چندقدمی بازار ولسوالی پنجاب قرار دارد، در میان خانههای مسکونی پایگاه نظامی دارند. این منابع میگویند که نیروهای مستقر در این پایگاه همواره به آزار و اذیت زنان و دختران میپردازند.
به گفتهی این منابع، اکنون هیچ زن و یا دختری جرأت نمیکند به تنهایی به بازار برود، حتی اگر کار ضروری داشته باشد. یک منبع محلی در ولسوالی پنجاب که خواست هویتاش فاش نشود، گفت که حدود ۲۰۰ جنگجوی طالبان در این پایگاه مستقر هستند. این منبع افزود که اکثر این جنگجویان طالبان از ولایتهای غور، میدان وردک، و ولسوالی تاله و برفک ولایت بغلان هستند.
اما صبور سیغانی گفته است، مردم از حضور طالبان در مناطق مسکونیشان شکایتی ندارند و این کار برای امنیت مردم است: «لازم به ذکر است، والی بامیان شخصا اوضاع امنیتی در مرکز و تمام ولسوالیهای بامیان را بصورت دوامدار تحت بررسی و کنترل دارد. به هیچ فرد مسئول و غیر مسئول اجازه نمیدهد آرامش عمومی را مختل کند.»
به نظر میرسد طالبان با ایجاد پایگاه در این محلهی مسکونی و آزار و اذیت زنان و دختران، در تلاش هستند تا کنترل خود را بر جامعهی محلی تحکیم کنند و فضای ترس و وحشت را در میان مردم گسترش دهند.
طاهره تنها نمونهای از دختران و زنانی نیست که پس از آزادی از اسارت طالبان، اقدام به خودکشی کردهاند. سال گذشته هم یک دختر معترض در ولایت قندوز پس از رهایی از بند طالبان خودش را حلقآویز کرده و به زندگیاش پایان داد.
گزارشها نشان میدهند که دختران و زنانی که پس از آزادی از اسارت طالبان به خانه بازمیگردند، به دلیل فشارهای روانی و اجتماعی طاقتفرسا، بیشتر اقدام به خودکشی میکنند.