لیلا یوسفی
«طفل مه شیرخوار است.نمی‌توانم یک روز کامل پیش کسی بگذارم. پیش از این، قبل از ظهر درس داشتیم که زود می‌توانستم بروم خانه و به طفلم رسیدگی کنم، اما حالا مجبورم از درس دست بکشم و به طفلم برسم.»
نجیبه، دانشجوی دانشکده روانشناسی در دانشگاه کابل است. از روزی که طالبان روزهای درسی را در دانشگاه‌ها، به زنانه و مردانه تقسیم کرده، او بر سر دو راهی قرار گرفته است.
نجیبه ۲۴ ساله مادر کودک یک ساله است و تمام روز نمی‌تواند کودکش را تنها بگذارد.
شمار از دانشجویان دانشگاه کابل و دانشگاه پولی‌تخنیک در حالی از طرح تازه طالبان ابراز نگرانی می‌کنند که وزارت تحصیلات عالی طالبان اعلام کرده که دختران و پسران باید در روزهای جداگانه به دانشگاه بروند.
احمد تقی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان در توجیه این طرح گفته است:«دانشجویان وقت کافی برای کارهای عملی و گروهی خود داشته باشند و اینکه استادان بتوانند کارهای آکادمیک و تحقیقی انجام دهند.»
طبق این طرح، روزهای شنبه، دوشنبه و چهار‌شنبه به دختران و روزهای یکشنبه، سه‌شنبه و پنجشنبه به پسران اختصاص می‌یابد.
شماری از دانشجویان دختر می‌گویند، طالبان باید در این طرح تجدید نظر کنند، زیرا این طرح محدود کننده است و بسیاری از زنان را از دانشگاه محروم می‌کند.
شبانه ۲۲ ساله که دانشجوی اقتصاد در دانشگاه کابل است او می‌گوید، خانواده‌‌اش اجازه نمی‌دهد که تمام روز در بیرون از خانه باشد.
او می‌گوید که طرح سه روز کامل در هفته درس و سه روز رخصتی برای دختران دانشجو بخصوص کسانی که ازدواج کرده‌اند، ناممکن است: «خانواده شوهرم سنتی است. من که صبح تا شام خانه نباشم بخواهیم نخواهیم، حساسیت‌های را ایجاد می‌کند.»
سیما دانشجوی سال دوم انجینری پولی‌تخنیک است. اما همزمان کارمند نیمه وقت در یک دفتر خصوصی است. او می‌گوید که نان‌آور خانواده است و طرح جدید طالبان باعث شده بین دو راهی انتخاب میان دانشگاه و کار قرار بگیرد.« در کنار تمام محدودیت‌ها این طرح طالبان اصلن منطقی نیست. من نمی‌دانم که باید کار کنم تا خانواده‌ام گرسنه نماند یا درس بخوانم. در هیچ جای یک روز در میان وظیفه نمی‌دهد.»
این دانشجوی جوان ۲۲ ساله که در خانواده شش نفری زندگی می‌کند می‌گوید، پدرش مریض است و توان کار کردن ندارد:«اگر وظیفه نروم نمی‌توانم حتا کرایه موترم را پرداخت کنم. بدون پول که نمی‌شود درس بخوانیم متاسفانه طالب‌ها شرایط دشوار خانواده ها را درک نمی‌کنند.»
صفیه احمدی از دانشجویان جامعه شناسی در دانشگاه کابل نیز با طرح جدید طالبان، برنامه‌های دیگر زندگی‌اش بهم ریخته است.
این دانشجو که او همزمان در یک دانشگاه خصوصی اقتصاد می‌خواند می‌گوید: «من به هر دو رشته تحصیلی‌ام علاقه دارم و دو سال هزینه کردم. واقعا سخت است برایم که یکی از رشته‌های تحصیلی‌ام را ترک کنم. طالبان با این کار شان می‌خواهند ما در بی‌سوادی و بلاتکلیفی قرار بگیریم. دانشگاه‌های خصوصی یک روز در میان تدریس نمی‌کند.»
مروه نیازی، دانشجوی دانشگاه پولی‌تخنیک نیز تاکید می‌کند که طرح تفکیک جنسیتی طالبان باعث شده بسیار از دانشجویان از فعالیت‌های بیرون از دانشگاه باز بمانند.
خانم نیازی که در کنار درس‌هایش در یکی از مکتب‌های خصوصی شهر کابل آموزگار است، می‌گوید به دلیل طرح طالبان مجبور است وظیفه‌اش را ترک کند.
این طرح زنان را به حاشیه می‌برد
یکی از استادان دانشگاه کابل که نخواست نامش در گزارش ذکرشود، به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید، این طرح طالبان پاسخگو نیست. از نظر او این طرح دانشجویان را در تاریکی قرار می‌دهد: « در واقع تفکیک جنسیتی در محیط علمی، فضای ناامن و نامطمین را ایجاد می‌کند. این تفکیک باعث می‌شود دانشجویان زن زمانی که وارد ساحه کاری شوند از مردان بترسند و نتوانند روابط اجتماعی درست برقرار کنند. تفکیک جنسیتی باعث کاهش انگیزه برای درس و تحصیل می‌شود و متاسفانه زنان در حاشیه قرار می‌گیرد.»
محمد همایون روان شناس می‌گوید، طرح تفکیک جنسیتی در روند آموزش سکتکی ایجاد می‌کند:«در اصل ذهن یک انسان توانی برداشت یک روز کامل لکچر استاد را ندارد. ذهن انسان نیاز به استراحت دارد. باید یک بخش از درس‌ها جذب شود تا تا آماده پذیر موضوع دیگر شود وگرنه این طرح برای دانشجویان کسل کننده است.به جای ایجاد تفکیک جنستی باید به ارزش‌های تربیتی و آموزشی هر دو جنس تلاش شود.»
قبلا نیز طالبان برای زنان در دانشگاه محدودیت‌هایی را وضع کرده‌اند. از جمله حجاب اجباری برای زنان در محیط دانشگاه‌ها.
زهرا عاطف، استاد دانشگاه می‌گوید، این طرح دانشگاه‌ها را به مدارس دینی شبیه می‌سازد.
او گفت: « طالبان می‌خواهد ارزش‌های دیموکراسی و روحیه برابری جنسیتی که سال‌ها بین دانشجویان شکل گرفته را از بین ببرد و همان افکار دینی و طالبانی خودشان را که منشا از نابرابری جنسیتی و تبعیض است، اعمال کنند. طالبان با ایجاد مرز میان دختران و پسران می‌خواهد جامعه اکادمیک افغانستان دوباره برگردد به بیست سال عقب.»
خانم عاطف می‌افزاید اگر این محدودیت‌ها لغو نشود، برای نظام آموزشی افغانستان پیامدهای زیان‌باری دارد :« بیست سال به دانشجویان درس آزادی خواهی و برابری داده شده و دانشجویان نمی‌توانند زیر بار ظلم زندگی کنند. در طول تاریخ ما شاهد ایجاد پایگاه‌های سیاسی و قیام‌های آزادی خواهی از درون دانشگاه‌ها بودیم. طالبان با زور و جبر می‌خواهند مردم را همسو با افکار خود کنند.»
