منابع در ولایتهای کابل و بلخ میگویند که طالبان خرید و فروش دارو و وسایل پیشگیری از بارداری زنان را ممنوع کردهاند. این گروه به طور شفاهی به داروخانهها و مراکز فروش دارو دستور دادهاند که از فروش داروها و وسایل پیشگیری از بارداری، خودداری کنند.
شماری از از دارو فروشان شهر کابل و مزار شریف گفتهاند، افراد طالبان به آنها دستور داده که قرص، آمپول و وسایل ضد بارداری را نفروشند و جلوگیری از بارداری را«حرام» خواندهاند.
هرچند وزارت صحت عامهی طالبان تاکنون به صورت رسمی در این مورد اعلامیهیی صادر نکرده است.
منابع جزییات ارایه نکردند که این دستور شفاهی از سوی افراد طالبان مربوط به کدام وزارت صادر شده است.
برخی از زنان نیز درگفتوگو با رسانهی رخشانه تایید کردهاند که قابلهها از تزریق علنی آمپولهای ضد بارداری خودداری میکنند. از طرف دیگر به گفتهی منابع، این ممنوعیت قیمت دارو وسایل ضد بارداری را در بازار دو برابر کرده است. زیرا این داروها به گونهی پنهانی در بازار سیاه به فروش میرسد و طالبان واردات آن را نیز ممنوع کردهاند.
خدیجه ساکن کابل و مادر سه فرزند است. او می گوید، کوچکترین فرزندش یکساله است و برای جلوگیری از بارداری مجدد، هر دو ماه بعد نزد قابله مراجعه میکند. او گفته است، دو هفته پیش داروهای ضد بارداری را با قیمت دو برابر قبل خریده است: «قابلهی که مه همیشه پیشاش میروم برایم گفت، طالبان گفته دواهای ضد بارداری ره تزریق نکنیم، چون گفته که حرام است. وقتی رفتم از بیرون تابلیتهای خوشی را خریدم، قیمتاش دو برابر شده بود. این کار طالبا با هیچ عقل و منطقی جور نمیآید. وقتی قابله گفت منع شده، نمیدانستم خنده کنم یا گریه.»
این کار طالبان از نظر خدیجهی ۳۵ ساله، سلب حق انتخاب زنان حتا در درون چهاردیواری خانه و نقض حقوق شهروندی زنان و مردان در رابطه با تصمیمگیری دربارهی فرزندآوری است: «حتا آرامش داخل خانه را از ما گرفتهاند.»
شمیم ۴۲ ساله که مادر چهار فرزند است نیز گفته است، پنج سال است که از قرص ضد بارداری استفاده میکند؛ اما سه هفته پیش به دلیل ممنوعیت فروش داروهای ضد بارداری، برای پیدا کردن قرص به داروخانههای زیادی مراجعه کرده و سرگردانی کشیده است: «در بسیاری از دواخانهها تابلیت pop و coc پیدا نمیشه. چون فارمسیست برایم گفت منع شده و در یگان جای هم که پیدا میشه، قیمتش بالا رفته و به شکل پنهانی فروخته میشه. شخصا خودم سه تا چهار جای در منطقهی ده خدایداد رفتم. گفتند، نیست و منع شده است.»
در همین حال، برخی از عمدهفروشیهای دارو در شهر کابل به رسانهی رخشانه تایید کردهاند که طالبان وارد کردن این داروها و وسایل مرتبط را از بیرون منع کردهاند. به همین دلیل قیمت این دارو در بازار سیاه بلند رفته است.
یکی از داروفروشان شهر کابل که نخواست نامش در گزارش ذکر شود گفته است، طالبان از بیست روز به اینسو، فروش انواع داروهای ضد بارداری را منع کردهاند: «فعلا انواع دواهایی که زنان برای ضد بارداری استفاده میکنند، منع شده. هرچند دلیل خاصی برای ما نگفتهاند که به این علت نفروشید. گفتن جواز نداره و حرام است. تقریبا پانزده روز پیش چهار طالب با چپن سفید آمدن و به ما گفتن دیگر حق فروش این داروها را نداریم. یک چند قلم دوا هم که داشتیم را جمع کردند.»
طالبان در حالی فروش این داروها را ممنوع کردهاند که در حکومت پیشین افغانستان، با همکاری نهادهای بینالمللی طرح تنظیم خانواده روی دست گرفته شده بود. براساس این طرح، به خانوادهها در مورد چگونگی ایجاد وقفه میان ولادت فرزندان شان آگاهیدهی صورت میگرفت. همزمان با آن، وزارت صحت عامهی افغانستان در مراکز درمانی دولتی داروها و وسایل ضد بارداری را به طور رایگان برای زنان توزیع میکرد. یکی از اهداف اصلی این طرح، کاهش مرگومیر مادران بود. زیرا به گفتهی وزارت صحت حکومت پیشین افغانستان، «ارزانترین و سادهترین راه» برای کاهش مرگومیر مادران و تنظیم خانواده، فاصلهدهی میان ولادتها است.
سمیعالله(مستعار) یکی از شهروندان شهر مزارشریف در تماس تلفنی به رسانهی رخشانه گفته است، او دو هفته پیش با همسرش به یکی از داکتران نسایی ولادی در مزار شریف مراجعه کرده است و کپسول «آمپلنت» پیشگیری از بارداری را به قیمت دو برابر گرفته است.
او گفته است: «من همیشه خانمم را پیش داکتر همراهی میکنم. قبلا قیمت کپسول آمپلنت تا دو هزار و پنجصد افغانی بود و حالا این قیمت دو برابر شده و داکتر خانمم گفت،{بالا رفتن قیمت}بهخاطر ممنوعیت طالبان است، زیرا به آنها دستور داده شده است که نباید از این آمپول به خانمها استفاده شود.»
این ممنوعیت، کار شمار زیادی از قابلهها را نیز با چالش روبرو کرده است. زیرا بخش عمدهی کار شان مشوره و تزریق داروهای ضد بارداری به زنان است.
حوریه وکیل(مستعار) ۳۳ ساله و قابله در شهر مزار شریف است. او در گفتوگوی تلفنی با رسانهی رخشانه گفته است: «حدود سه هفته پیش افراد طالبان سر زده به کلینیک ما آمدن و گفتن نباید به زنان این آمپولها زده شود. چند تا آیت هم خواندن که متاسفانه هیچکدام دلیل منطقی نبود. وقتی گفتم به چه دلیل باید زرق نشود؟ گفتند، حرام است.»
براساس گزارش سال گذشته(۱۶حوت، ۱۴۰۰) صندوق جمعیت سازمان ملل متحد(UNFPA)، افغانستان بالاترین میزان مرگومیر مادران باردار را در آسیا دارد. یعنی از هر ۱۰۰هزار مادر در هنگام زایمان، ۶۳۸ مادر در افغانستان جانهای شان را از دست میدهند. در حالیکه تا قبل از آمدن طالبان، از ۱۰۰ هزار مادر، ۳۹۴ مادر هنگام ولادت در کشور جان خود را از دست میدادند.
از نظر پزشکی، افزایش فرزندآوری تاثیر مستقیم بر مرگومیر زنان دارد؛ اما با این وضعیت، قربانی این ممنوعیت طالبان نیز زنان هستند.
داکتر انیتا یکی از داکتران نسایی ولادی در شفاخانهی حوزوی ابوعلی سینای بلخی قبلا به رسانهی رخشانه گفته بود:«زنان فاصله میان هر ولادت که حداقل سه سال است را در نظر نمیگیرند…این خودش باعث مرگومیر مادران در هنگام ولادت میشود.»