همزمان با فرا رسیدن نوروز و آغاز بهار، نیروهای طالبان در هرات با برپایی ایستهای بازرسی در دروازههای شهر، از رفتن زنان و خانوادهها به میله و تفریح جلوگیری کردهاند.
رخشانه: طالبان از روز گذشته(سهشنبه، ۱ حمل) بدینسو اماکن تفریحی را بهروی زنان و خانوادهها بستند و موترهای باشندگان این ولایت را از مسیر رفتن به تفریحگاهها و مناظر دیدنی، به سمت خانههای شان برگشت دادهاند.
ژیلا ۱۶ ساله، باشندهی شهر هرات که بههمراه فامیل قصد رفتن به بند بقرچه را داشتند، در ایستبازرسی طالبان به آنها اجازهی عبور داده نشده و طالبان آنها را به اجبار به خانه برگشتاندند.
او در صحبت با رسانهی رخشانه میگوید: «ما تمام آمادگیهای خود را برای رفتن به میله گرفتیم و صبح زمانیکه به سمت بند بقرچه روان بودیم، طالبان مسلح جلو ما را گرفتند و برای پدرم گفتند تا به طرف خانه برگردیم.»
اعضای خانوادهی ژیلا با تماس به اقارب خود توانستند، در یکی از باغهای داخل شهر رفته و نوروز را در آنجا تجلیل کنند.
یک نوار تصویری که بهدسترس رسانهی رخشانه قرار گرفته، ماموران ادارهی امر به معروف طالبان را نشان میدهد که با مسدود کردن راههای منتهی به پل مالان، پل هاشمی، باغ فرقه و کرخ، موترها را بازرسی کرده و برای باشندگان هرات فرمان برگشت به خانه را میدهند.
از سویی هم، شماری از زنان در هرات به دلیل ممانعتهای طالبان، نوروز را در خانههای خود جشن گرفتند و با دعوت اقوام خود در خانه، به پختن سمنک و پهن کردن سفرهی هفتسین بسنده کردند.
شبنم ۳۲ ساله، باشندهی شهر هرات، با شنیدن وضع محدودیتها از سوی طالبان، تصمیم گرفت تا این روز را در خانه تجلیل کند.
او می گوید: «در نوروز و بهار طبیعت دوباره زنده و سبز میشود، پیش از این ما همیشه برای تجلیل نوروز به دامنههای سرسبز طبعیت میرفتیم؛ اما طالبان با وضع محدودیتها نمیتوانند مانع شادی ما شوند. من خانوادهی خود را دعوت کردم و شب سمنک پختم و بعد عکسهایی از سفرهی هفتسین خود را به رسم اعتراض به دستور طالبان، در صفحهی فیسبوک خود نشر کردم.»
پروین ۲۷ ساله که شوهرش کارمند یکی از ادارات دولتی در هرات است، در صحبت با رسانهی رخشانه نوروز امسال را ناخوشآیند توصیف کرده و میگوید: «صبح که شوهرم بهسر کار رفت، برایش زنگ زدم که اگر کاری نداشته باشد با هم به میله برویم؛ اما او گفت رییساش تمامی شعبات را چک میکند و اگر در اداره حضور نداشته باشد، او را غیر حاضر و تنبیه خواهد کرد.»
نوروز برای پروین همانند روزهای دیگر بوده و او تلاش کرده تا با پختن غذاهای سنتی برای خانوادهی خود، از این روز تجلیل کند.
این در حالی است که در سالهای قبل باشندگان هرات به مناسبت تجلیل از روز نوروز، در تفریحگاهها حضور پررنگی داشتند.
غزل[نام مستعار] از معدود زنانی است که در دورهی تسلط طالبان، اجازهی کار برایش داده شده است. او در صحبت با رسانهی رخشانه میگوید که رییس ادارهاش که طالب است، یک روز قبل از نوروز برای کارمندان گوشزد کرد تا در روز نوروز همانند سایر روزها به اداره حاضر شوند.
این مامور دولت میگوید: «ماه رمضان نزدیک است و من میخواستم قبل از روزه حداقل یک روز به میله بروم؛ اما امروز حاضری را جدی گرفتند. من مجبور شدم بهوظیفه بیایم و خانوادهی من نیز بخاطر من نمیتوانند به میله بروند.»
این در حالی است که براساس مادهی ۴۱ قانون کار، مصوب سال ۱۳۸۵ روز اول سال(نوروز) جز رخصتیهای بامزد کارمندان دولت میباشد.
ملالی علوی فعال حقوق زن در پیامی به مناسبت نوروز در صفحهی فیسبوک خود طالبان را دشمنان تجلیل جشن نوروز خوانده و با مخاطب قرار دادن طالبان، نوروز را تبریک گفته است: «به کوری چشم کورانی که دشمن خوشی مردم هستند و ضدیت با تجلیل از جشن باستانی نوروز، در سرشت شان است.»
با این حال، حدود ۱۹ ماه از حاکمیت طالبان بر افغانستان میگذرد و در این مدت، زنان از حق تحصیل و کار محروم شدهاند و از رفتن به پارکها و حتا حمامهای عمومی منع شدهاند و تنها دو روز در هفته اجازهی رفتن به زیارتگاهها را دارند.
در ویدیوی منتسب به مولوی محمد یحیی، یکتن از علمای دین وزارت امر به معروف طالبان، که در توییتر بهنشر رسیده، میگوید که تجلیل از نوروز در دین اسلام«حرام» است: «احترام به نوروز فرد را از دایرهی اسلام خارج میکند. بر اساس قرآن، حدیث و فقه حنفی، جشن گرفتن نوروز حرام و ناجایز است و باید از آن اجتناب شود.»
افغانستان جزء حوزهی تمدنی فرهنگ نوروز به حساب میآید که در طول بیستسال اخیر، از جشن نوروز بهعنوان جشن ملی در آن تجلیل میشد؛ اما با بهقدرت رسیدن دوبارهی طالبان، تاریخ به نیمهی دوم دههی نود میلادی برگشته که شهروندان افغانستان اجازهی تجلیل از نوروز را نداشتند.