«زمانی‌که می‌خواستم در ولسوالی سنگین با برخی از داکتران و مریضان زن در مورد خدمات صحی در این ولسوالی صحبت کنم، به من گفته شد که حق ندارم از خانم‌ها مصاحبه بگیرم.»
گفته‌های یک خبرنگار هلمندی که به دلیل ترس از طالبان، با نام مستعار فرهاد صحبت کرده است. او می‌گوید، در ولایت هلمند خبرنگاران دیگر حق ندارند با هیچ زنی مصاحبه کنند. امری که از سوی مولوی قاسم ریاض، معاون ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در هلمند به خبرنگاران ابلاغ شده است.
فرهاد می‌گوید، زمانی‌که از اداره‌ی اطلاعات و فرهنگ برای مصاحبه با کارمندان صحی و مریضان زن اجازه گرفته است، با واکنش تند مولوی قاسم ریاض روبه‌رو شده است. این مقام طالبان با دادن بک پیام کتبی از طریق پیام‌رسان واتساپ، به فرهاد گفته است: «د ښځینه څخه به ډیر لیرې ګرځې.» یعنی از زنان بسیار دور باش.
به گفته‌ی فرهاد، لحن این مقام طالب تند بود. او این محدودیت تازه را اقدامی در مسیر خاموش کردن صدای زنان هلمندی می‌داند: «اگر به صفت یک خبرنگار بگویم، آزادی و حقوق زن اکنون هیچ ارزشی ندارد. اگر یک زن حتا اجازه‌ی مصاحبه نداشته باشد، حقوق زن که دیگر به جایش، حتی هیچ حق انسانی دیگری وجود ندارد.»
آقای فرهاد این محدودیت طالبان را برای جامعه، به‌ویژه زنان زیان‌بار می‌داند. او می‌گوید: «اگر زنان مصاحبه نتوانند، به این معنی که صدای شان خاموش شده است. مصاحبه چیزی است که در آن خواستار حق خود می‌شوند، کسی‌که نتواند خواستار حق خود شود، مشخص است که حقوقش پایمال است و کسی برایش توجه نخواهد کرد.»
این خبرنگار هلمندی می‌گوید، زنان انگشت‌‌شماری در ولایت هلمند فقط در بخش‌های صحت و معارف کار می‌کنند که در مقایسه با ولایات دیگر خیلی اندک است: «به باور طالبان، به جز در بخش صحت، برای خانم‌ها در هیچ اداره‌ای ضرورت دیده نمی‌شود.»
مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در هلمند دلیل این ممنوعیت را به خبرنگاران به درستی توضیح نداده و تنها گفته‌اند، این تصمیم دفتر والی طالبان در هلمند است. آقای فرهاد گفته است: «از طرف اطلاعات و فرهنگ به ما گفته شد، هلمند جامعه‌ی سنتی دارد، مسوولان محلی و بزرگان هلمند اجازه نمی‌دهند که یک مرد با زن مصاحبه کند. ما گفتیم، زن با زن مصاحبه می‌تواند؟ گفتند نه این هم امکان ندارد.»
اما فرهاد فکر می‌کند که این اقدام دلیل دیگری دارد. او می‌گوید، این اقدام طالبان به خاطر خاموش کردن صدای زنان است. به گفته‌ی او، طالبان نمی‌خواهند زنان مشکلات خود را بگویند و دنیا از آن خبر شود: «به نظر من دلیلش این است، این‌ها نمی‌خواهند صدای زنان نشر شود و آنان مشکلات خود را بگویند. آنان صدای خود را بلند کنند و بگویند که حق ما به ما داده شود.»
پای طالبان بر گلوی زنان
ملالی(مستعار) ۴۰ ساله در زمان جمهوریت، فعال حقوق زنان در ولایت هلمند بود. پس از برگشت طالبان، او هم مثل دیگر زنان خانه‌نشین شده است. خانم ملالی باور دارد که طالبان پا روی گلوی زنان گذاشته‌اند. ملالی ممنوعیت زنان از مصاحبه با خبرنگاران را ناامیدکننده می‌داند.
از نظر ملالی، این محدودیت طالبان باعث خواهد شد تا مشکلات زنان بیش از پیش افزایش یابد و دیگر حتا نتوانند صدای خود را بلند کنند.
ملالی می‌گوید: «حق آزادی بیان از زنان و‌دختران هلمندی گرفته شده. این باعث شده تا روز به روز مورد آزار و اذیت و خشونت قرار بگیرند. فضای کاملا ناامیدکننده‌ای برای زنان به وجود آمده است. روز به روز طالبان فضا را برای زنان هلمندی تنگ می‌کنند. جامعه‌ای به وجود آمده که مثل زندانی است که زنان حتا حق نفس کشیدن را ندارند.»
وحید‌الله وحدت، مسوول اتحادیه‌ی خبرنگاران هلمند هم تایید کرده است که طالبان خبرنگاران هلمندی را از مصاحبه با زنان منع کرده‌اند. او گفته است، یک‌بار در جلسه‌ی هماهنگی که بین سخنگویان طالبان و خبرنگاران برگزار شده بود نیز این موضوع یادآوری شد و خبرنگاران خواستار اجازه‌ی مصاحبه با زنان شدند؛ اما این درخواست با جواب منفی طالبان مواجه شد.
آقای وحدت وضعیت رسانه‌ها در هلمند را ناامیدکننده می‌داند. به گفته‌ی او، پس از حاکمیت طالبان سه تلویزیون محلی به نام‌های«سباوون»، «باختر» و «ژوندون» نشرات شان را متوقف کرده‌اند. در حال حاضر تنها تلویزیون ملی تحت تسلط طالبان در هلمند نشرات دارد.
همچنان آقای وحدت می‌گوید، از میان ۱۱ رادیوی محلی، سه رادیو به نام‌های«مسکا»، «سمون» و «ژوندون» پس از طالبان از نشرات بازمانده‌اند.
شمار زنان فعال در رسانه‌های هلمندی پیش از طالبان ۱۱ نفر بودند که اکنون با آمدن طالبان، حتا یک نفر هم کار رسانه‌ای نمی‌کند: «وضعیت خبرنگاران زن در گذشته خوب بود، همگی معاش داشتند؛ اما حالا هیچ معلوماتی از آنان وجود ندارد. فقط بعضی که با خودم همکار بودند، وضعیت اقتصادی شان خوب نیست. حالا بی‌کار شدند.»
این‌همه در حالی بوقوع پیوسته است که مرکز خبرنگاران افغانستان مدتی پیش(۲۱ فبروری ۲۰۲۲) اعلام کرده بود که طالبان به خبرنگاران محلی در هلمند دستور داده‌اند که از گرفتن عکس و فیلم در جریان مصاحبه خودداری کنند.
این مرکز نوشته بود: «به خبرنگاران گفته شده است که انجام مصاحبه و تهیه‌ی گزارش صوتی و گزارش‌های نوشتاری بدون تصویر آزاد است. در پی صدور این دستور، خبرنگاران در هلمند امروز نتوانستند برای تهیه‌ی گزارش تصویری اقدام کنند.»
مرکز خبرنگاران افغانستان این اقدام طالبان را محکوم کرده و آن را غیر قانونی و اقدامی در راستای تضعیف رسانه‌ها و آزادی بیان دانسته بود.
سردار ولی(مستعار)، یک خبرنگار فعال در هلمند می‌گوید، برای دو هفته تهیه‌ی گزارش‌های تصویری و عکس‌برداری در هلمند ممنوع شد. به گفته‌ی او، این دستور را مسوولان طالبان از ریاست اطلاعات و فرهنگ به آنان ابلاغ کرده بودند. گفته شده بود که این تصمیم از سوی دفتر والی طالبان گرفته شده: «به نظر من و برخی از خبرنگاران دیگر که با هم صحبت کردیم، دلیل این کار طالبان این بود که اداره‌ی امر به معروف به والی گفته بود و پس از آن والی فرمان داد که عکس گرفتن گناه است و هیچ مسوولی نباید عکس بگیرد و به خبرنگاران هم اجازه‌ی این کار را ندهید. به نظر ما هم موضوع فقط عقیدتی بود، نه چیز دیگری.»
او می‌گوید، حالا پس از یک محدودیت دو هفته‌ای، وضعیت چندان مساعد نیست و اداره‌های محلی طالبان در این ولایت از ارائه‌ی معلومات سر باز می‌زنند: «در بین مسوولان{طالبان} فرق است. مثلا امر به معروف با خبرنگار اصلا صحبت نمی‌کند. دفتر والی همچنان. برخی ریاست‌های دیگر همچنان، ولی برخی ادارات خوب است. مثل ریاست‌های معارف و امور مهاجرین که با خبرنگاران صحبت می‌کنند.»
