مرکز خبرنگاران افغانستان (AFJC) در گزارشی گفته است که روند سرکوب آزادی رسانهها بیشتر شده و آمار رویدادهای نقض حقوق خبرنگاران و رسانهها حدود ۲۴ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است.
رخشانه: این مرکز امروز (یکشنبه، ۲۶ حوت) به مناسبت روز ملی خبرنگار، گزارش سالانهی خود در مورد وضعیت آزادی رسانهها و خبرنگاران در افغانستان را نشر کرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان طی ۱۲ ماه گذشته دستکم ۱۷۲ رویداد نقض حقوق رسانهها و خبرنگاران از جمله توقف فعالیت ۲۲ رسانه به دلیل محدویتهای طالبان و بازداشت ۵۰ خبرنگار را ثبت کرده است.
گزارش با اشاره به قانون امر به معروف آورده است که کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخطیهای رسانهای وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به حاشیه رفته و بهجای آن نیروهای امر به معروف با همکاری استخبارات این گروه ضمن نظارت بر کارکرد رسانهها، علیه رسانهها و خبرنگاران اقدام کردهاند.
گزارش نوشته است که ممنوعیت ثبت و نشر تصاویر زندهجان در تلویزیونها و محدودیتهای رسانهای دیگر، روند سرکوب آزادی رسانهها در افغانستان را وارد مرحلهی تازه و پیچیدهای کرده است.
یافتههای این گزارش نشان میدهد که طالبان در سال ۱۴۰۳ دستکم پنج دستورالعمل تازه به رسانهها ابلاغ کرده است.
این دستورالعملها شامل ممنوعیت نشر تصاویر زندهجان، ممنوعيت پخش زنده میزگردهای سیاسی و اقتصادی، ممنوعیت نشر برنامههای انتقادی از قوانین طالبان، ممنوعیت دعوت از مهمانهای تایید نشده در برنامههای رسانهای و استفاده از واژههای «شهید» و «شهادت» در گزارشهای مربوط به قتل اعضای این گروه میباشند.
یافتههای مرکز خبرنگاران افغانستان نشان میدهد که خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفتهاند، تهدید، بازداشت و یا زندانی شده و رسانههایی که به این دستورها بیتوجهی کردهاند با اقدامات تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت و دایمی مواجه شدهاند.
این مرکز در سال جاری، دستکم ۱۷۲ رویداد نقض حقوق رسانهها و خبرنگاران را ثبت کرده است که شامل ۱۲۲ مورد تهدید و دستکم ۵۰ مورد بازداشت خبرنگاران و کارمندان رسانهها میباشد.
این نهاد رسانهای گفته که از مجموع موارد تهدید ثبت شده در سال ۱۴۰۳، دستکم ۲۲ مورد منع فعالیت و مسدود شدن رسانهها بوده که از آن جمله ۱۵ رسانه تا زمان نشر این گزارش اجازه بازگشایی پیدا نکرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که از جمله خبرنگارانی که توسط طالبان بازداشت شدهاند، ۱۰ تن زندانی شدهاند که چهار تنشان به حبسهای دو تا سه سال محکوم شدهاند.
این مرکز گفته است که در سال ۱۴۰۳ هیچ حملهی هدفمندی علیه رسانهها و کارمندان رسانهای گزارش نشده است.
این مرکز یادآورد شده که در سال ۱۴۰۲، دستکم ۱۳۹ رویداد نقض حقوق رسانهها و خبرنگاران که شامل ۸۰ مورد تهدید و ۵۹ مورد بازداشت خبرنگاران را ثبت کرده بود.
گفتنی است که طالبان پس از بازگشت به قدرت، علاوه بر وضع محدویتهای شدید علیه رسانهها، سبب تعطیلی دهها رسانهی صوتی، تصویری و چاپی در کشور شده و چندین خبرنگار، کارمند و فعال رسانهای را بازداشت و زندانی کرده است.
در آخرین مورد، طالبان حدود یک ماه پیش با حمله بر دفاتر رادیوهای بیگم و جوانان در کابل، فعالیت این دو رسانه را متوقف و دو کارمند این رسانهها را بازداشت کردند.
طالبان پس از دو هفته با گرفتن تعهد، به این دو رسانهی صوتی اجازهی فعاليت دوباره دادند؛ اما کارمندان این رسانههای صوتی را آزاد نکردهاند.