رخشانه: مرکز خبرنگاران افغانستان با نشر گزارش سالیانه‌ی خود از افزایش بیش از دو برابر خشونت‌ها علیه خبرنگاران در زمان طالبان پرده بر داشته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان امروز (چهارشنبه، 25 حوت) به مناسبت روز ملی خبرنگار با نشر گزارشی گفته است: «مقایسه شمار رویدادها در هر دو دوره (جمهوری و امارت) در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که خشونت‌ها در دوره حاکمیت امارت نسبت به دوره جمهوری بیشتر از دو برابر افزایش داشته است و فضای کاری برای خبرنگاران و رسانه‌های آزاد بسیار محدود شده است و ترس و خودسانسوری بی سابقه را در پی داشته است.»
تاریخ 27 حوت، روز ملی خبرنگار در افغانستان است؛ اما امسال دو روز زودتر از آن تجلیل شد. در این روز چهار خبرنگار به‌عنوان خبرنگاران برتر سال 1400 از سوی مرکز خبرنگاران افغانستان شناخته شد.اما در میان این فهرست نام هیچ زن خبرنگار به چشم نمی‌خورد.
حسیب بهش، سردبیر روزنامه ۸صبح، صداقت غورزنگ، خبرنگار طلوع‌نیوز، قطب‌الدین کوهی، خبرنگار خبرگزاری پژواک و عارف کریمی، خبرنگار خبرگزاری فرانسه به‌عنوان خبرنگاران برتر و برنده‌ی این جایزه شناخته شدند.
گزارش سالیانه مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، حداقل چهار خبرنگار و کارمند رسانه جان خود را در کشور از دست داده‌اند. مینا خیری، مجری تلویزیون آریانانیوز و دانش صدیقی، گزارشگر خبرگزاری رویترز در دوره حکومت جمهوری کشته شدند.
بر اساس این گزارش، خانم خیری بر اثر یک انفجار که به داعش نسبت داده شده است در کابل جان باخت و دانش صدیقی نیز در جریان پوشش جنگ نیروهای امنیتی و طالبان در قندهار، کشته شد که طالبان در این رویداد متهم شدند. هم‌چنان علی‌رضا احمدی، گزارشگر خبرگزاری رها و نجمه صادقی، مجری تلویزیون جهان صحت بعد از سقوط حکومت جمهوری و در دوره طالبان بر اثر انفجار مرگ‌بار در میدان هوایی کابل که به داعش نسبت داده شد، جان‌های خود را از دست داده‌اند.
در گزارش آمده است که شمار قربانیان جامعه رسانه‌ای در سال جاری در مقایسه با ۱۱ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای جان باخته در سال ۱۳۹۹، کاهش قابل ملاحظه داشته است. اما با وصف این، از نظر بروز سایر خشونت‌ها، جامعه رسانه‌ای افغانستان در سال ۱۴۰۰، سالی بسیار متفاوت، توام با افزایش خشونت و محدودیت روز افزون و بی‌سابقه در کار رسانه‌ای را تجربه کرده است.
در گزارش آمده است که در جریان پنج ماه نخست سال ۱۴۰۰( در دوره حکومت جمهوری)، ۳۳ رویداد دیگر علیه خبرنگاران به ثبت رسیده است که شامل ۱۵ مورد تهدید و توهین، هشت مورد لت وکوب و خشونت فیزیکی، پنج قضیه بازداشت، سه زخمی، و دو مورد ربوده شدن خبرنگاران به ثبت رسیده است که در ۱۲ مورد افراد ناشناس و زورمند، در ۱۲ مورد افراد دولتی و در ۹مورد طالبان مظنون و یا متهم هستند.
در ادامه‌ی گزارش نوشته شده است که رویدادهای به ثبت رسیده در هفت ماه باقی مانده سال یعنی در دوره حاکمیت طالبان، بیشتر شامل بازداشت و خشونت فیزیکی از سوی افراد طالبان می‌شود. بر مبنای این گزارش، دراین مدت، حداقل ۶۶ رویداد بازداشت موقت خبرنگاران از یک تا چند ساعت و حتا تا یک ماه به ثبت رسیده است که این بازداشت‌ها در بیشتر موارد با خشونت فیزیکی و توهین، و حتا شکنجه خبرنگاران توام بوده است. سایر رویدادهای به ثبت رسیده در این مدت شامل پنج مورد تهدید منتسب به طالبان، سه قضیه لت‌وکوب خبرنگاران از سوی افراد ناشناس، سه مورد زخمی کردن خبرنگاران توسط افراد ناشناس، و سه قضیه لت‌وکوب خبرنگاران از سوی افراد طالبان است.
بر مبنای گزارش مشترک مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن آزاد ژورنالیستان افغانستان، پس از سقوط دولت جمهوری اسلامی در ۲۴ اسد سال جاری، صدها خبرنگار مرد و زن کشور را ترک کرده‌اند و بیشتر از ۴۰ درصد از رسانه‌ها (۵۷۸ رسانه از جمله رادیو، تلویزیون، وبسایت خبری و نشریه چاپی) به طور خاص رسانه‌های صوتی و تصویری و چاپی به دلیل مشکلات موجود به ویژه اقتصادی و محدودیت‌های کاری بسته شده‌اند. افزون براین حدود ۳۰ درصد دیگر رسانه‌ها نیز در آستانه بسته شدن قرار دارند و تنها به شکل وقفه‌ای و چند ساعت در روز و یا هفته فعالیت دارند.
در این گزارش که خلاصه‌ی آن در وبسایت مرکز خبرنگاران افغانستان به نشر رسیده، در مورد خبرنگاران زن اشاره‌ای نشده است.
در گزارش آمده است که پس از سقوط دولت جمهوری اسلامی افزون بر افزایش بی‌سابقه تهدید و ارعاب خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای، دسترسی به اطلاعات نیز در کشور به شکل جدی محدود شده است و خبرنگاران مجبور به خودسانسوری شده‌اند.
در پایان گزارش آمده است که مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن آزاد ژورنالیستان افغانستان براین باور هستند که با توجه به افزایش خشونت‌ها علیه خبرنگاران، فشار روز افزون بر رسانه‌ها و محدود شدن فضای کاری برای رسانه‌های آزاد در دوره طالبان، لازم است اداره‌ی طالبان تعهد سیاسی قاطع خود را برای تایید و اجرای قوانین مرتبط به ویژه قانون رسانه‌های همگانی و قانون دسترسی به اطلاعات، اعلام کنند. در عین حال این دو نهاد حامی خبرنگاران و رسانه‌ها پیشنهاد می‌کنند تا کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها که قبل از این در دوره دولت جمهوری اسلامی به‌خاطر رسیدگی به مسایل امنیتی و رسیدگی به رویدادهای خشونت علیه کارمندان رسانه‌ای ایجاد شده بود، احیاء و دوباره فعال شود.
