لیلا یوسفی
کتابخانه سیار «چهارمغز» پس از افزون به سه ماه توقف، امروز (یک‌شنبه، ۱۵ قوس) با دریافت اجازه‌نامه از طرف طالبان، دوباره به فعالیت خود آغاز کرد.
رمزیه عبدل‌خیل، کتاب‌دار وأموزگار در کتابخانه نهاد چهارمغز، به رسانه‌ی رخشانه می‌گوید که پس از افزون به سه ماه توقف، به «بسیار مشکل» توانسته‌اند اجازه‌ی فعالیت را از طرف طالبان دریافت کنند.
او می‌گوید که بس‌های این کتابخانه سیار متعلق به دولت است و از همین خاطر نیاز بود تا اجازه‌ی طالبان را داشته باشند. از طرفی هم، به گفته‌ی او، کارمندان این نهاد اکثرا خانم‌ها هستند و از این رو آنها نمی‌توانستند فعالیت کنند.
طالبان با تصرف کابل در 24 اسد، بر فعالیت زنان محدودیت وضع کرد و نیز بسیاری از نهادها در کشور از فعالیت بازماند.
احمدصیام برکتی، معاون نهاد چهارمغز نیز می‌گوید که طی افزون به سه ماه گذشته، با نهادهای مربوط به طالبان چندین جلسه داشته و سرانجام موفق به دریافت جواز فعالیت برای نهاد چهارمغز شده‌اند.
او می‌گوید که در این جلسات به دو دست‌آور عمده دست یافته‌اند؛ یکی، حفظ کتاب‌دارها که عمدتان خانم‌ها هستند و دیگر این‌که اجازه یافته‌اند داخل کتاب‌خانه‌های چهارمغز برای کودکان دختر و پسر جای جداگانه در نظر گرفته نشود و همه مشترکا در یک مکان باشند.
آقای برکتی می‌گوید که کتابخانه چهارمغز به هدف ترویج کتاب‌خوانی و تفکر انتقادی برای کودکان در سال 2018 ایجاد شد و یک سال بعد به دو کتابخانه افزایش یافت و حالا این نهاد در جاهای مختلف کابل، پنج کتاب‌خانه‌ی سیار دارد.
به گفته او، در هر کتابخانه، به تعداد 4 کتاب‌دار و معاون کتاب‌دار و یک راننده فعالیت دارند. او می‌گوید که پرسنل اداری نهاد چهارمغز حدود پنج نفر هستند و در مجموع اضافه‌تر از 30 نفر در این نهاد کار می‌کنند.
نحوه‌ی فعالیت
به گفته آقای صیام برکتی کتاب‌خانه‌ی چهار مغز در بخش آموزش، کتاب‌خوانی و صحت روانی فعالیت می‌کند. hو می‌گوید که یک داکتر متخصص روان‌شناسی را استخدام کرده و او بازی‌هایی را که صحت روانی کودکان را ارتقا می‌دهد، با کودکان اجرا می‌کند.
خانم عبدل‌خیل نیز می‌گوید که این کتابخانه برای تمامی کودکان فعالیت دارد برای آنها خواندن و نوشتن، رسامی و نقاشی را یاد می‌دهند.
به گفته آقای صیام برکتی، کتاب‌دار و معاون کتاب‌دار برای کودکان نظر به رده سن‌شان کتاب راهنمایی می‌کنند و آن‌هایی که قادر به خواندن نیستند به گروپ‌ها تقسیم می‌کنند و برای‌شان کتاب می‌خوانند.
مسوولان کتابخانه چهارمغز می‌گویند که فعالیت آن از صبح تا عصر ادامه دارد و نظر به فصل سال ساعات‌کاری تفاوت می‌کند.
به گفته آنها، بس‌های کتابخانه در هر ساحه فعالیت، مدت 2 تا سه ساعت متوقف می‌شود تا کودکان مکاتب، پرورشگاه‌ها و کودکان خیابانی می‌توانند مطابق فرصت خود کتاب بخوانند و فعالیت آموزشی انجام دهند.
خانم عبدل‌خیل می‌گوید که کودکان علاقه‌مندی زیادی به کتاب‌های داستان دارند و آن‌هایی که از این کتابخانه استفاده می‌کنند، حالا علاوه بر این‌که داستان می‌خوانند، خودشان داستان‌های خلاقانه می‌نویسند.
به گفته او، بیشترین علاقه‌مندی را کودکان کار به کتاب‌خوانی و گوش کردن داستان دارند، چون آنها فرصت مکتب رفتن را ندارند و از همین خاطر این فرصتی که برای‌شان فراهم می‌شود، خوب استفاده می‌کنند.
این آموزگار کتابخانه چهار مغز می‌گوید که این کتابخانه برای تمامی مراجعین باز است، پسران می‌تواند تا سن 15 الی 18 ساله ولی دختران بالاتر از بیست سال هم می‌توانند داخل کتابخانه شوند مطابق رده سنی خود کتاب انتخاب کنند.
آقای برکتی می‌گوید، برای این‌که کتابخانه در مکتب‌ها و پرورشگاه‌ها رفته بتواند، تفاهم‌نامه همکاری با وزارت معارف و وزارت کار و امور اجتماعی هم امضا کرده است.
سویتا نوری 11 ساله و دانش‌آموز صنف ششم مکتب در پرورشگاه علاوالدین می‌گوید، در مدتی که کتابخانه چهارمغز تعطیل بود، برای او سپری کردن روزها خسته‌کننده بود. او می‌گوید که از این کتابخانه، کتاب‌های خروس مسخره، پدر بی‌پول، مکروب حسادت و… را خوانده و جالب‌ترین کتابی که خوانده موش و پشک نام دارد.
سویتا می‌گوید که از وقتی طالبان آمده در در لباس و کیفیت غذای آنها نیز تغییراتی آمده است.
سیتا می‌گوید که از اسلحه طالبان می‌ترسد و یک‌بار از آنها بسیار ترسیده و زمانی که« چادر به سر ندارند» برخورد خوب با آنها نمی‌شود و طالبان به آنها با قهر می‌گویند:« چادرته بپوش». به گفته او، در گذشته چنین نبوده است.
به گفته آقای صیام برکتی نهادهای حامی این کتابخانه چهارمغز تاجران افغان از جمله دانشگاه کاردان، بانک بین‌المللی افغانستان و چند نهاد دیگر است.
