بعد از ظهر روز سهشنبه ۱۲ جدی، مهتاب و ستاره، دو دختر بازداشتشده توسط طالبان به بهانهی«بدحجابی» ،تصمیم گرفتند که به بازار بروند و به مناسبت روز مادر، برای مادران شان کیک و تحفه بخرند. همینکه در بازاری از مربوطات حوزهی هجدهم شهر کابل رسیدند، با نیروهای امر به معروف طالبان مواجه شدند.
تعدادی از نیروهای مرد مربوط به ادارهی امر به معروف و نهی از منکر طالبان همراه با سه پولیس زن این گروه که سرتا پا لباس سیاه پوشیده بودند، در حال بازداشت زنان و دختران از جادهها و دُکانها بودند.
مهتاب ۳۰ ساله و دوستش نیز به دام نیروهای امر به معروف گروه طالبان افتادند. آنان در این گزارش، تجربهها و چشمدیدش را بازگو میکنند.
مهتاب میگوید: «ما{مهتاب و ستاره} همیشه لباس منظم و بلند میپوشیم. اتفاقا آن روز هم با همین نوع پوشش به بازار رفته بودیم. نمیدانم چرا ما را دستگیر کردند. هرچه فریاد کردیم، هیچکس به صدای ما گوش نکرد و سه پولیس زن به زور ما را به داخل موتر بردند. یک وضعیتی بود. دخترا کیک و تحفههای مادران شان به دستان شان بود. هر طرف سر و صدا و چیغ و فریاد به گوش میرسید. مردان دور و بر ما فقط نگاه میکردند. کاری هم از دست شان ساخته نبود.»
پس از چندین روز بازداشت گسترده و ادامهدار دختران توسط نیروهای طالبان به بهانهی«بدحجابی»، این گروه در این مورد اظهار نظر کردند. آنان ادعا کردند، دخترانی که حجاب مورد نظر آنها را رعایت نمیکنند، برای تنبیه بازداشت و به حوزههای مربوطه منتقل شده و پس از چند ساعت رها شدهاند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در واکنش به بازداشت دختران گفته بود، گروهی از زنان برای جلوگیری از ترویج«بیحجابی» تنبیه شدهاند. او ادعا کرده که یک گروه از زنان از سوی حلقات بیرونی برای ترویج بیحجابی در شهرها توظیف شدهاند.
مجاهد در یک نوار ویدیویی که از سوی شبکهی تلویزیونی طلوعنیوز منتشر شده، گفته بود که برای جلوگیری از ترویج«بیحجابی»، پولیس زن این گروه در برخی از حوزههای کابل زنان را برای ساعاتی در حضور اعضای خانوادههای شان برای«تنبیه و توصیه» توقیف کردهاند.
اما حقیقت ماجرا برای مهتاب و حدود ۱۳ دختر دیگر که همان روز از یک ساحه بازداشت شده بودند، طور دیگری بود.
نیروهای طالبان آنان را از مربوطات دشت برچی بازداشت کرده و به ادارهی استخبارات این گروه در شهرنو کابل منتقل کرده بودند.
مهتاب میگوید که او و دوستاش ستاره به مدت سهشبانه روز در ادارهی استخبارات زندانی بودند.
او گفت: «پنج نفر ما را در یک اتاق تاریک و نمناک و بسیار کثیف که فقط یک پنجرهی خُرد داشت، زندانی کرده بودند. سه شب و روز در آنجا ماندیم تا خانوادههای ما را پیدا کردند.»
مهتاب میگوید که نیروهای طالبان در این مدت چهار تا پنج بار دختران را مورد بازجویی قرار داده و در مورد تمام بخشهای زندگی شان سوال پرسیدهاند.
مهتاب افزود: «دختران را برای تحقیقات و سوال و جواب تنها میبردند. اشخاص مختلف تحقیق میکردند. در جریان تحقیقات در مورد آدرس خانه، پیشینهی کاری و اینکه آیا با نهادهای خارجی در تماس هستی یانه، با چه کسی کار کرده و افراد سیاسی را چقدر میشناسد، سوال میکردند.»
به گفتهی مهتاب، همهی کسانی که دختران را مورد بازپرسی قرار میدادند، مردان بودند که با دختران به زبان فارسی صحبت کرده و در میان خود شان به زبان پشتو حرف میزدند.
مهتاب میگوید، افرادی که او را مورد بازپرسی قرار دادهاند، از وی خواسته اند که با خانوادهاش تماس بگیرد تا تلفن هوشمند و پاسپورت او را به زندان بیاورند.
به گفتهی او، پولیس زن گروه طالبان در هنگام بازداشت دختران، رفتار نادرست و خشنی داشتهاند: «بسیار خشن رفتار میکردند. از موی ما کش میکردند و به لگد به ساق پاهای ما میزدند. آنها طوری دختران را لتوکوب میکردند که آثار آن باقی نماند. بسیار حرفهای زشت و رکیک استفاده میکردند و میگفتند، شما هزارهها همهی تان فاحشه هستید. محرم و نامحرم نمیشناسید. فرق بین شوهر و یک مرد نامحرم را درک نمیکنید.»
بعد از سه شبانهروز، نیروهای طالبان در بدل رهایی مهتاب و ستاره از آنان ویدیوی اعتراف اجباری گرفته و از خانوادههای شان نیز تعهد کتبی گرفتهاند که پس از این«علیه امارت اسلامی{رژیم طالبان} هیچگونه فعالیت نکنند، حجاب شرعی را در خانه و بیرون رعایت کنند و با رسانهها هم در مورد بازداشت شدن شان هرگز مصاحبه نکنند.»
مهتاب میگوید، از سرنوشت دخترانی که همراه او بازداشت شدند، اطلاعی ندارد.
او گفته که طالبان در بدل رهایی او و دوستش ستاره پول نگرفتهاند.
ستاره نیز در صحبت با رسانهی رخشانه تجربهی مشترک خود با مهتاب را تایید کرده است. او گفت که پس از سهشبانه، روز با ضمانت پدر و برادرش از ادارهی استخبارات طالبان رها شده است. ستاره گفته که وضعیت روحیاش پس از رهایی از زندان طالبان، «بسیار بد» است.
اما برخی منابع از نزدیکان دختران بازداشتشده توسط طالبان میگویند که نیروهای این گروه در بدل آزادی تعدادی از دختران، از خانوادههای آنها مبلغ ۱۶۰هزار افغانی پول نقد مطالبه میکنند.
چندین منبع از اعضای خانوادههای دخترانی که در روزهای اخیر توسط طالبان به بهانهی«بدحجابی» ربوده شدهاند، در صحبت با رسانهی رخشانه گفتهاند که نیروهای این گروه مستقر در حوزههای امنیتی شهر کابل، از آنها در برابر آزادی هر دختر ربوده شده، پول نقد، دو حساب بانکی و سند مالکیت زمین خواستهاند.
یک منبع معتبر که خواست هویتاش درگزارش ذکر نشود، گفت: «بعد از چندین بار مراجعه به حوزهی … امنیتی، بالاخره مشخص شد که[عضو خانوادهی آنها] آنجا است.»
منبع میگوید: «طالبان در برابر آزادی او دو تا ضمانت قوی مالی، ۱۶۰ هزار افغانی پول نقد و سند مالکیت زمین خواستهاند و پاسپورتاش را نیز قید کردهاند.»
منبع میافزاید: «سند مالکیت زمین پیدا کردیم؛ اما مبلغی که طالبان از ما خواستهاند را نداریم و بهخاطر همین تاکنون عضو خانوادهی ما را آزاد نکردهاند.»
منبع رسانهی رخشانه میگوید که طالبان همهی دختران و زنان بازداشتشده را بایومتریک میکنند و به آنها هشدار میدهند که اگر بار دوم بازداشت شوند، برای مدت طولانی زندانی خواهند شد.
پیش از این نیز منابعی به رسانهی رخشانه گزارش داده بودند که نیروهای طالبان در حوزههای امنیتی شهر کابل از خانوادههای دختران بازداشتشده، مبالغ هنگفت پول نقد اخاذی کردهاند.
هدا خموش، یکی از فعالان حقوق زن نیز ادعا میکند که گروه طالبان بابت آزادی هر یک از«دختران ربوده شده» مبلغ ۱۶۰ هزار افغانی پول نقد خواستهاند.
خانم خموش در صفحهی ایکس نوشته است، چهار دختری که خانوادههای شان آنها را بعد از دو شبانهروز جستجو، از حوزهی ۱۳ پیدا کردهاند، میگویند که طالبان از آنها پول گزافی گرفتهاند.
از سوی دیگر، فاطمه امیری، یکی از آسیبدیدگان انفجار مرکز آموزشی کاج نیز در نوار ویدیویی که در رسانههای اجتماعی بهنشر رسیده است، میگوید که گروه طالبان از خانوادههای زنان و دختران بازداشتشده «باجگیری» میکنند.
این درحالی است که نیروهای امر به معروف طالبان در چند روز اخیر صدها زن و دختر جوان را به دلیل رعایت نکردن پوشش مورد نظر این گروه بازداشت کردهاند.
شماری از شهروندان کشور و بهویژه فعالان مدنی و حقوق زن، این عمل طالبان را آدمربایی عنوان کردهاند.
برخی از چهرههای سیاسی کشور از جمله، محمد محقق، احمد مسعود، عبدالرب رسول سیاف و حنیف اتمر نیز در برابر بازداشت زنان و دختران به اتهام«بدحجابی» واکنش نشان داده و آن را محکوم کردهاند.
*به دلیل چالشهای امنیتی، به درخواست مصاحبه شوندگان، اسمها در این گزارش مستعار انتخاب شده و از ارایه جزئیات بیشتر نیز خودداری شده است.