الهه رسا
منابع معتبر به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند، در ولایت فراه پنج دندان‌پزشک زن که از جمله چهار نفر آن‌ها آزمون شورای طبی را سپری نکرده‌اند، در درمان‌گاه‌ها و معاینه‌‌خانه‌های شخصی مصروف ارایه‌ی خدمات صحی اند؛ اما این تعداد در مقایسه با جمعیت زنان در فراه بسیار اندک است.
شاکره کلانتری با دو قابله و هشت کارآموز، اخیرا یک مرکز مراقبت و درمان دندان ویژه‌ی زنان را در فراه راه‌اندازی کرده است. این پزشک ۲۷ ساله گفته است، دست‌رسی زنان به خدمات دندان‌پزشکی در فراه بسیار کم است: «ازدحام در درمان‌گاه بسیار زیاد است و من مجبورم که سخت کار کنم. حالا در ناحیه‌ی گردن و کمر خود درد احساس می‌کنم؛ اما سختی‌ها را تحمل می‌کنم تا بتوانم به زنان در ولایت فراه کمک کنم.»
شاکره متولد فراه است. او دندان‌پزشکی را در دانشگاه هرات خوانده است: «من خواستم تا با تاسیس نخستین درمان‌گاه در بخش دندان برای زنان در فراه، مشکلات زنان فراه در بخش بیماری‌های دندان را تا حدودی کم کنم. خوشبختانه زنان استقبال خوبی از کار ما کردند و من هم خیلی خوشحالم. امیدوارم که درمان‌گاه‌های بیش‌تری در بخش دندان در فراه برای زنان تاسیس شود.»
ولایت فراه در غرب افغانستان، تا پیش از تسلط طالبان نیز از جمله‌ی ولایت‌های نا امن افغانستان بود و در بسیاری از ولسوالی‌های آن، دختران به آموزش دست‌رسی نداشتند.
از طرف دیگر، به گفته‌ی این پزشک زن، کمبود دارو در فراه یکی از جدی‌ترین نگرانی‌های پزشکان و کادر صحی است، این مشکل در دوران حکومت طالبان بیش‌تر از گذشته شده است.
شاکره کلانتری گفته است: «برخی از بیماران، مشکلات داخلی دارند که پزشک نمی‌تواند در آن حالت مستقیم به درمان دندان بپردازد. شش ماه قبل بیمار فشار خون بالا داشت و برای درمان‌اش به تزریق وریدی آتروپین ضرورت بود؛ اما نتوانستم آن را از فراه تامین کنم و بعد از گذشت یک روز کاری دارو را از هرات به فراه طلب کردیم. درمان این بیمار برای یک روز به تعویق افتاد و این باعث شد که بیمار یک روز بیهوده درد زیاد را تحمل کند.»
شاکره کلانتری عضو نظارت یک نهاد خارجی در بخش صحت در فراه نیز است. او چشم‌دید خود را از وضعیت صحی زیر حاکمیت طالبان و خروج پزشکان متخصص از افغانستان نگران‌کننده عنوان می‌کند و جبران مهاجرت قشر تحصیل‌کرده در بخش صحت را دشوار و زمان‌بر می‌داند.
زرمینه بارکزی، از جمله‌ی زنان دیگری است که در بخش پروتز دندان کار می‌کند. او به رسانه‌ی رخشانه گفته است: «ما در فراه کمبود شدید پزشک زن داریم و این مشکل به این زودی‌ها حل ناشدنی است.»
زرمینه ادعا می‌کند که برخی از پزشکان مرد در فراه دست به تبلیغ«نادرست» علیه زنان پزشک می‌زنند که از نظر او، این وضعیت کار را تا حدودی برای آن‌ها دشوارتر می‌سازد.
هم‌چنین خانم بارکزی گفته است، در دوره‌ی نظام جمهوریت بخشی از خانواده‌ها از آموزش دختران شان حمایت نمی‌کردند که کمبود شدید کادر صحی گواهی بر این ادعا است: «بسیاری از خانواده‌ها مخالف آموزش و تحصیل دختران شان بودند و من خودم به سختی در بخش صحی آموزش دیدم. خانواده‌ی من از من هیچ حمایت نمی‌کردند و من با کار کردن در یک مکتب خصوصی، مصارف تحصیل خود در یک موسسه‌ی تحصیلات عالی را فراهم ساختم.»
طالبان بیش از دو و نیم سال می‌شود که در افغانستان حاکم اند و پس ازقدرت‌گیری در افغانستان، در نخستین اقدام خود مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم را بستند؛ سپس دختران را از رفتن به دانشگاه‌ها محروم کردند. هیچ افق روشنی برای بازگشایی مجدد مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران وجود ندارد و با این وجود، افغانستان با کمبود شدید کادر صحی مواجه شده و درمان بیماران دشوارتر خواهد شد.
سیستم صحت در افغانستان در دوره‌ی طالبان، با بحران جدی مواجه شده است و این موضوع در گزارش اخیر دیدبان حقوق بشر که در ۲۳ دلو منتشر شد نیز بازتاب یافته است.
در این گزارش آمده که بحران ناشی از کمبود خدمات صحی، بیش‌تر زنان و دختران را تحت تاثیر قرار داده است. گروه طالبان با ممنوعیت آموزش زنان و دختران، تقریبا آموزش کارکنان آینده در بخش صحت را در افغانستان متوقف کرده‌اند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد(یونیسف) به تاریخ ۸ دلو در حساب خود در شبکه‌ی ایکس نوشته که در حدود ۹.۵ ملیون نفر در افغانستان در مناطقی زندگی می‌کنند که به خدمات صحی دست‌رسی ندارند.
اما اخیرا طالبان از جذب دختران فارغ صنف دوازدهم به انستیتوت‌های صحی خبر داده‌اند. خبرگزاری باختر تحت کنترل طالبان روز(سه‌شنبه، ۱ حوت) گزارش داد که وزارت صحت عامه‌ی این گروه با ارسال مکتوبی به اداره‌های محلی این وزارت در ولایات مختلف، خواسته تا روند جذب دختران فارغ‌التحصیل از صنف دوازدهم را در انستیتوت‌های صحی دولتی آغاز کنند.
بر اساس این اعلامیه، روند جذب دختران فارغ صنف دوازده به انستیتوت‌های طبی دولتی در ولایت‌های کاپیسا، پروان، پنجشیر، میدان‌وردک، غزنی، پکتیکا، لوگر، خوست، بدخشان، بامیان و پکتیا آغاز شده است.
