مژده محمدی
در حالی‌که نور آفتاب از پنجره‌ها فضای باشگاه را روشن کرده، گروهی از دختران تکواندوکار با قامتی استوار، حرکات فنی تکواندو را در هماهنگی بی‌عیب و نقص انجام می‌دهند. صدای ضربات پا بر روی میت‌های بالشتی، سکوت باشگاه را می‌شکند.
تکواندو برای این دختران، نه فقط ورزشی برای جسم، بلکه به گفته‌ی خودشان درسی از مقاومت و ایستادگی است.
زرمینه (نام مستعار)، ورزشکار ۲۰ ساله و مربی این باشگاه، در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «همه ما با دلی پر از شوق، بی‌توجه به هیاهو و آشوبی که بیرون از صالون برپا است و طالب است همچنان به تمرینات‌مان ادامه می‌دهیم.»
این در حالی است که نگرانی‌ها در مورد آینده‌ی ورزش زنان در افغانستان، حالا بیشتر از هر زمان دیگری وجود دارد.
گروه طالبان زنان و دختران را از رفتن به باشگاه‌های ورزشی منع کرده‌اند؛ اما در سایه این محدودیت‌ها، زنان همچنان دور از چشم طالبان ورزش می‌کنند.
فرزانه (نام مستعار) ۱۹ ساله، دختر تکواندوکار اهل افغانستان است. او می‌گوید، هرچند طالبان شرایط ورزش را برای زنان سخت کرده است، اما خانواده‌اش مثل کوه پشت او ایستاده است. به همین دلیل به رغم تهدیدهای طالبان، او یکی از معدود دخترانی است که هنوز فرصت دارد به ورزش مورد علاقه‌اش بپردازد. او می‌گوید: «ما این‌کار را مخفیانه انجام می‌دهیم. اگر طالبان بفهمند زندان و مجازات منتظر ما خواهد بود ولی ما این ریسک را پذیرفتیم و هنوز هم ادامه می‌دهیم.»
فرزانه دانش‌آموز صنف یازدهم و ورزشکار رشته تکواندو بود که با فرمان ممنوعیت آموزش و ورزش زنان از سوی طالبان، به یک‌باره همه فرصت‌هایش از بین رفت. او برای شش ماه در چهار دیواری خانه محصور شد و در سایه محدودیت‌ها، وضعیت روحی شکننده‌ای را تجربه کرد.
در سایه طالبان و قوانین زن‌ستیزانه‌ی این گروه، آن‌چه که بر سر فرزانه آمد، تجربه مشترک میلیون‌ها دختر افغانستان است که گرفتار چنین وضعیتی شده‌اند. گزارش‌های رسمی نیز نشان می‌دهد که محدودیت‌های طالبان، سلامت روان زنان را به طور جدی با خطر مواجه کرده است. بخش زنان ملل متحد در آخرین گزارش در این مورد گفته است، ۶۹ درصد زنان افغانستان احساس اضطراب، انزوا و افسردگی دارند.
در حال‌حاضر، فرزانه به‌عنوان مربی در یک باشگاه به صورت مخفیانه تکواندو تمرین می‌دهد. او می‌گوید، از خطرات و عواقب این کار آگاه است؛ اما خلاء مسدود شدن دروازه‌های باشگاه‌ها و پارک‌ها به‌روی دختران باید پر شود
براساس گفته‌های فرزانه، اعضای طالبان گاهی با حضور در باشگاه‌های مردانه، به مسوولان این باشگاه‌ها هشدار می‌دهند که از پذیرش تایم برای دختران خودداری کنند: «تا به حال سه بار مجبور به تغییر مکان شده‌ایم و چندین بار طالبان به باشگاه آمده و از مسوول باشگاه پرسیده‌اند که آیا تایم مخصوص دختران دارند یا خیر؟»
او تاکنون تجربه‌های سختی را پشت سر گذاشته است. در یک مورد، او می‌گوید: «دروازه باشگاه با صدای بلند تق‌تق شد. همگی ترسیده بودند و ما شک کردیم که خدای ناکرده طالبان نباشند؛ رفتم نگاه کردم که طالبان بودند. در همان لحظه بی‌حد و اندازه ترسیده بودم و با خود گفتم که حالا همه‌ی ما را با خود می‌برد و دیگر آزاد نخواهیم شد؛ ولی افراد طالبان برای ما اخطار دادند که دیگر باشگاه را باز نکنیم و وسایل ما را بردند و برخی را سوزاندند.»
گروه طالبان در همان سال اول حاکمیت خود، حضور زنان را در باشگاه‌های ورزشی و پارک‌ها ممنوع کردند. در ۸ سپتمبر ۲۰۲۱، یک مقام بلندپایه طالبان گفت: «ورزش زنان یک فعالیت نامناسب و غیرضروری است.» براساس دیدگاه این گروه، زن نمونه باید در خانه بماند و فرزندانش را با آموزه‌های اسلامی بزرگ کند.
هرکدام از این دختران ورزشکار که در بیش از سه سال گذشته پنهانی ورزش کرده‌اند، تجربه‌های مشابهی از رویارویی با افراد طالبان داشته‌اند.
فرزانه با نگرانی می‌گوید، در برخی موارد، همکاری مردم با طالبان شرایط را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند. او به رسانه‌ی رخشانه گفته است: «ما که در این شرایط مبارزه می‌کنیم، امید داریم که مردم از کارمان حمایت کنند، نه این‌که تیشه به ریشه ما بزنند، نه این‌که امیدهای‌مان را از ما بدزدند و مانع پیشرفت‌مان شوند.»
زرمینه، مربی ۲۰ ساله‌ی تکواندو نیز تجربه‌های مشابه فرزانه دارد. او که در یکی از باشگاه‌های مخفی مربی است، می‌گوید طالبان به باشگاهی که او مصروف آموزش تکواندو برای حدودا چهل دختر ورزشکار بوده هجوم بردند و تمامی دختران را از باشگاه خارج و دروازه باشگاه را به مدت سه‌روز بستند.
زرمینه گفته است: «طالب خشمگین بود و بلند صدا زد که گپ گپ ماست و ما می‌گوییم که باشگاه باید بسته شود، زودتر از اینجا خارج شوید و بروید.»
زرمینه می‌گوید، باشگاه بعد از سه روز به‌روی پسران باز شد، اما مسوول باشگاه از ترس مسدود شدن این مکان توسط گروه طالبان، دیگر به دختران اجازه تمرین تکواندو نداد.
مدتی پس از این اتفاق ناگوار، زرمینه تسلیم نشد و بار دیگر با همکاری باشگاهی دیگر، دوباره فرصت تمرین تکواندو را برای هنرجویان خود ایجاد کرد.
در حال‌حاضر، در این باشگاه همه روزه در ساعات معین، دو گروه از دختران را به‌طور مخفیانه و دور از چشم طالبان، گرد هم می‌آورد و به آن‌ها تکواندو آموزش می‌دهد.
دختران ورزشکار در جریان تمرین، دروازه باشگاه را قفل کرده و با احتیاط تمرین می‌کنند تا کسی از فعالیت آن‌ها آگاه نشود: «هر زمانی که در جریان تمرینات یک نفر دروازه را محکم می‌زند، همه دختران نگران می‌شوند که نکند پشت این دروازه طالب باشد.»
از زرمینه درباره‌ی شرایط و موانع کارش می‌پرسم، او می‌گوید: «ما مجبوریم تا مخفیانه تمرین کنیم و این، تمرینات ما را تحت تاثیر قرار داده، ما کمبود تجهیزات استندرد برای ادامه تمرینات داریم و باید وسایل را به گونه موقت ترمیم کنیم. علاوه بر این، فیس شاگردان برای ادامه فعالیت باشگاه، پرداخت پول مربی‌ها، کرایه، قبض آب و برق، تامین وسایل تمرینی مصرف می‌شود و پولی برای ما نمی‌ماند.»
زرمینه از سن ۹ سالگی تکواندو را شروع کرده است و پنج‌سال است که به عنوان مربی در این رشته ورزشی فعالیت می‌کند. او از نداشتن دستاوردی در سطح ملی و بین‌المللی به عنوان بزرگ‌ترین حسرت زندگی‌اش یاد می‌کند.
زرمینه سه‌سال برای عضویت در تیم ملی تلاش کرد. او دو مرتبه با دریافت مدال طلا، در یکی قدمی عضویت در تیم ملی بود که بار اول به‌دلیل پایین بودن سن‌اش، برای عضویت تیم ملی پذیرفته نشد. او می‌گوید: «روزانه شش ساعت در صبح، ظهر و عصر تمرین می‌کردم، ولی بعد از یک‌سال تمرین و دریافت مدال طلای منتخب ولایتی، در روز وزن‌کشی نوجوان‌ها، داور تنها متولدین بین سال‌های 2002 الی 2004 را به عضویت تیم ملی می‌پذیرفت و من که متولد 2005 بودم را از لیست حذف کرد.»
زرمینه در سال 2020 و بعد از پاندمی کرونا، بار دیگر برای عضویت در تیم ملی، مسابقات منتخبی را با موفقیت سپری کرد؛ اما با سقوط حکومت به دست طالبان، او مانند هزاران دختر افغانستان خانه‌نشین شد. او در این باره می‌گوید: « این که آدم در بازی شکست بخورد درست؛ ولی این‌که نتوانی حداقل در مسابقات اشتراک کنی، حسرت‌اش سال‌ها در دل آدم می‌ماند.»
زندگی و مبارزه زرمینه و فرزانه، الهام‌بخش داستان‌های زیادی است. زرمینه گفته است: «من به مدت پنج‌سال که مربی‌گری را شروع کردم، آموختم در کنار این‌که یک ورزشکار خوب باشم، باید رهبر خوبی هم باشم و هر آن‌چیزی که یاد دارم را به دیگران منتقل کنم و در کنار خود، بقیه را هم رشد بدهم.»
