شیرین یوسفی
طالبان در یک سالگی تسلط خود بر کابل، طرح تفکیک جنسیتی را در آموزشگاه‌های خصوصی نیز اجرا کرده‌اند. منابع به رسانه‌ی رخشانه گفته‌اند که به آموزشگاه‌های خصوصی دستور داده شده تا صنف‌های درسی دختران و پسران جدا شود.
طرحی که به گفته‌ی مسوولان آموزشگاه‌ها، از یک طرف کار آن‌ها را با چالش روبه‌رو کرده است و از سوی دیگر، این اقدام طالبان مانع جدیدی در برابر آموزش دختران به شمار می‌رود.
مدیر مسوول‌های چند مرکز آموزشی خصوصی درغرب کابل در گفت‌و گو به رسانه‌ی رخشانه می‌گویند، طالبان برای آن‌ها تا روز یکشنبه هفته آینده فرصت داده تا صنف‌های درسی پسران و دختران جدا شود.
قبلا هم طالبان طرح پردردسر تفکیک جنسیتی برای شهروندان را در دانشگاه‌ها، مراکز تفریحی کابل و برخی از شفاخانه‌های دولتی پایتخت اجرایی کرده‌اند.
محمد ادریس، مدیرمسوول یک آموزشگاه زبان انگلیسی در غرب کابل می‌گوید، این طرح هم برای آن‌ها و هم برای دانش‌آموزان پردردسر است: «ما سه روز است که نتوانستیم صنف‌ها را به‌صورت کامل جدا کنیم، چون در یک وقت که شاگرد وقت دارد ما صنف و استاد نداریم و زمانی که ما صنف داریم شاگرد وقت ندارد و این بزرگ‌ترین چالش ما در این روزا است. این دستور طالبان تعدادی از شاگردان را مجبور کرده است که از خواندن زبان دست بکشند.»
محمد ادریس به خاطر ترس از تعقیب طالبان، ترجیح می‌دهد که نامی از مرکز آموزشی او در گزارش برده نشود. او باور دارد که این طرح، منجر به تعطیلی بسیاری از نهادهای آموزشی خصوصی خواهد شد: «فیسی که از شاگردان می‌گیریم به سختی می‌توانیم از پس بل برق، معاش استادان و محافظین بیرون شویم که متاسفانه محدودیت‌های طالبان باعث شده ما به فکر بسته کردن کورس شویم چون ما امکانات جداسازی را نداریم و نمی‌توانیم در یک صنف که دو دختر درس می‌خواند، استاد مقرر کنیم.»
مدیرمسوول یک مرکز آمادگی کانکور درغرب کابل که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، گفت پیش از این به دستور طالبان در صنف‌ها میان پسران و دختران پرده کشیده بود؛ اما اخیرا طالبان گفته است که باید صنف‌ها کاملا جدا شود: «طالبان به نوبت، کورس‌های هر حوزه را بررسی می‌کنند که صنف‌ها یکجا نباشد و در صورت یکجا بودن صنف‌های پسران و دختران به ما هم اخطار مهرولاک داده است.»
این طرح بیش از هرکس دیگری برای دانش‌آموزان دختر دردسر آفرین است. به باور دانش‌آموزانی که با رسانه‌ی رخشانه صحبت کرده، این اقدام طالبان یک قدم دیگر برای محدودیت آموزش دختران است.
زهرای ۲۵ ساله، دانش‌آموز آموزشگاه «تافل هوس»، در غرب کابل می‌گوید، روز چهارشنبه از طرف مدیریت این مرکز آموزشی به آن‌ها گفته شده است که دختران باید زمان‌های درسی خود را تغییر دهند. او که در یک دفتر خصوصی در کابل کارمند است، می‌گوید که این طرح طالبان او را با چالش روبه‌رو کرده است: «زمانی که من وقت دارم تا زبان بخوانم، متاسفانه کورس صنف ندارد. طالبان در واقع با محدودیت‌های شان می‌خواهند دست همه را از آموزش کوتاه کند.»
از زمان روی‌کار آمدن طالبان، تا کنون دروازه‌های مکتب‌های دخترانه بالاتر از صنف ششم در افغانستان بسته است. این تصمیم طالبان میلیون‌ها دانش‌آموز دختر را از حق آموزش محروم کرده است.
به تازه‌گی، نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان گفته است که بسته ماندن مکتب‌ها به‌روی دختران انگیزه شرعی ندارد.
او دو روز قبل در یک کنفرانس خبری هنگام امضای قرارداد با یک نهاد خیریه از کشور ترکیه گفته است: «امارت اسلامی افغانستان از نقطه نظر شرعی در مورد تعلیم دختران کدام ملاحظه نداریم، ولی فرهنگ افغان‌ها طوری است که ما را به این مجبور ساخته است که ما باید آماده‌گی کامل داشته باشیم که ما مکاتب زنانه و دخترانه را طوری آغاز کنیم که مورد اعتراض مردمی نشود. این تعداد اکثریت خاموش است.»
مریم ۱۵ ساله می‌گوید که از شنیدن خبر طرح تفکیک جنسیتی در مراکز آموزشی خصوصی شوکه شده است: «چند لحظه فکر کردم که حالا انگلیسی هم نمی‌توانم بخوانم. می‌ترسم که طالبان دختران را در کورس‌ها هم نمانه و کاملا خانه‌نشین شوم.»
مهتاب۱۷ساله، دانش‌آموز آموزشگاه خصوصی راه فردا در غرب کابل نیز گفت که چهار روز است که به دلیل جدا شدن صنف‌ها نتوانسته سر صنف بنشیند: «پدرم بعد از آمدن طالبا بیکار شد و مادرم در یک دفتر آشپزی می‌کنه. پیش از رفتن مادرم از کورس می‌آمدم، اما حالا کورس صبح وقت صنف نداره و مه نمی‌توانم کورس بروم. هم از مکتب ماندم و هم از کورس خواندن.»
چرا طالبان برغم فشارهای بین‌المللی و داخلی هر روز دامن محدودیت علیه زنان را بیشتر می‌کنند؟
شماری از آگاهان به این نظرند که این کار طالبان ناشی از باور آنان به زنان است.
سلمان وفایی، استاد دانشگاه در کابل می‌گوید: «برای طالبان فرق نمی‌کند که جامعه جهانی چه می‌خواهند، آن‌ها از عقاید شان که سال‌ها جنگیده است دفاع می‌کند. برای شان مهم نیست که دختران بی‌سواد می‌ماند.»
او این اقدام را از نظر جامعه شناسی خطرناک و دارای پیامدهای زیان‌بار در بلند مدت می‌داند. آقای وفایی به رسانه‌ی رخشانه گفته است: «این طرح طالبان زنان را بیشتر از پیش به حاشیه قرار می‌دهند.»
نصیبه محمدی، فعال حقوق زن در کابل به این نظر است که طالبان هر نوع محدودیت که وضع می‌کنند، بیشترین ضرر را زنان و دختران می‌بینند. «اول طرح تفکیک جنسیتی را در دانشگاه ایجاد کردند، امروز در آموزشگاه‌ها و فردا دختران را از هر نوع آموزش و فعالیت محروم می‌کنند. طالبان با ایجاد این محدودیت‌ها، نشان می‌دهد که مخالف هر نوع پیشرفت و آموزش زنان هستند.»
