سینا سعیدی
دختری با روسری سفید و لباس کریمی‌رنگ، پشت میز ایستاده و در حال صحبت با مردم است. پیشِ روی میز، بنری نصب شده که نام یک مرکز آموزشی تازه‌تأسیس به پنج زبان ترکمنی، ترکی، فارسی، انگلیسی و پشتو به چشم می‌خورد. این تصویر، یکی از چند تصویری است که از روز افتتاح مرکز آموزشی «اوغوز میراثم»، مرکزی ویژه برای آموزش به زبان مادری کودکان قوم ترکمن در روستای «آلتی بولک» ولسوالی قرم‌قُل ولایت فاریاب، به رسانه‌ی رخشانه فرستاده شده است.
این مرکز آموزشی، به گفته‌ی مسئولان آن، قرار است به زبان مادری کودکان ترکمن خدمات آموزشی ارائه کند و توسط یک دختر از ساکنان محلی این منطقه راه‌اندازی شده است.
گل‌جمال جاهد مرگن‌زاده، دختر جوان و فعال آموزش اهل همین روستا، با صرف دو هزار دالر امریکایی از هزینه‌ی شخصی خود و کمک مردمی، این مرکز آموزشی را راه‌اندازی کرده است.
خانم جاهد در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید که این مرکز را ایجاد کرده تا «برای دانش‌آموزان روستایی که در محرومیت به سر می‌برند و زنانی که از نعمت سواد ابتدایی محروم‌اند»، کاری انجام شده باشد.
روستای «آلتی بولک» یکی از روستاهای پرجمعیت و محروم ولسوالی قرم‌قُل ولایت فاریاب است که دانش‌آموزان آن به مرکزهای آموزشی دسترسی درستی ندارند. خانم جاهد می‌گوید: «این مرکز، آن‌ها [دانش‌آموزان] را قادر خواهد ساخت تا خودشان به مطالعه‌ی فردی بپردازند و توانایی تحلیل کتاب‌های مختلف را داشته باشند و اگر از سوی مردم و دولت حمایت شویم، برای دانش‌آموزان خود راه‌های اشتغال‌زایی و درآمد از طریق فعالیت‌های آنلاین را نیز آموزش خواهیم داد.»
به گفته‌ی خانم جاهد، تنها در چند روز پس از راه‌اندازی این مرکز آموزشی، حدود ۱۶۰ دانش‌آموز که ۱۰۰ نفر آن‌ها دختران هستند، در این مرکز ثبت‌نام کرده‌اند.
در این مرکز، علوم دینی و هم‌زمان مضامین مکتب به زبان‌های فارسی و ترکمنی به دانش‌آموزان تدریس می‌شود. او می‌گوید: «خوشبختانه صنف‌های مرکز ما برای تمامی رده‌های سنی از طبقه ذکور و اناث باز است. ما در این مرکز به دانش‌آموزان صنف‌های سوم تا ششم کتاب‌های مکتب را آموزش می‌دهیم. دانش‌آموزان بالاتر از صنف ششم نیز در این مرکز، با رعایت کردن قوانین امارت اسلامی (طالبان) و شریعت، آموزش می‌بینند. ما کوشش می‌کنیم برای افراد مسن که از داشتن سواد محروم‌اند نیز فضایی ایجاد کنیم تا آموزش ببینند.»
خانم جاهد هدف از ایجاد این مرکز آموزشی را این‌گونه خلاصه می‌کند: «فراهم کردن زمینه‌ی آموزش علوم دینی برای دخترانی که از آموزش محروم‌اند و بلند بردن سطح دانش و ظرفیت‌های علمی دانش‌آموزان روستایی که نه آموزگار و نه امکانات کافی دارند… و آموزش به زنانی که از نعمت داشتن سواد ابتدایی محروم‌اند.»
این مرکز آموزشی در دورافتاده‌ترین نقطه فاریاب، در شرایطی توسط یک زن راه‌اندازی شده که طالبان محدودیت‌های شدیدی علیه حقوق و آزادی‌های اساسی زنان و دختران در کشور وضع کرده و آنان را از رفتن به مکتب و دانشگاه منع کرده‌اند.
بیشتر از ۱۳۷۰ روز می‌شود که دختران بالاتر از صنف ششم به مکتب نرفته و ۹۱۵ روز است که دختران از ادامه‌ی تحصیل در دانشگاه‌ها محروم‌اند.
گل‌جمال جاهد، خود مکتب را در همین روستا تمام کرده و از رشته‌ی ادبیات زبان ترکمنی در دانشگاه جوزجان فارغ شده است. او اکنون کاندید دکتری ادبیات در دانشگاهی در ترکیه است.
او در گفت‌وگو با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: حسی که راه‌اندازی این مرکز آموزشی به او بخشیده، توصیف‌ناپذیر است: «خوشحالی‌ای که از ایجاد این مرکز آموزشی داشتم، قابل بیان نیست؛ چون ما فرزندان این جامعه هستیم و خوشبختانه توانسته‌ایم از میلیون‌ها درد این جامعه، یکی را درمان کنیم. اما امکانات ما متأسفانه خیلی محدود است و با کمبود صنف، آموزگار و وسایل آموزشی به‌روز روبه‌رو هستیم.»
به گفته‌ی خانم جاهد، مردم روستای آلتی بولک و روستاهای هم‌جوار از ایجاد این مرکز آموزشی و فرصت جدید آموزشی برای کودکان‌شان خوشحال‌اند و از او حمایت کرده‌اند.
او گفته است: «در نظام قبلی و فعلی هیچ تغییراتی [در زمینه‌ی آموزش] نیامده است. محرومیت نه‌تنها در روستای ما، بلکه در روستاهای اطراف ما نیز بسیار است. تنها در روستای ما بیشتر از ۵۰۰ فامیل زندگی می‌کند که فرزندان‌شان از دسترسی به مرکزهای آموزشی و کورس‌ها محروم‌اند.»
برای همین، به گفته‌ی خانم جاهد، مردم از این اتفاق استقبال زیادی کردند و آن را یک پنجره امید تازه برای آموزش کودکان دیدند: «مردم خیلی خوشحال شدند. چون در یک قریه دورافتاده از مرکز ولسوالی، باز شدن چنین مرکز آموزشی هم به مردم قریه، یک کار نیک است.»
