مهرین راشیدی
«دیوار خاموش» حاصل احساسات، خیال و اندیشهی دو بانوی شاعر نوجوان است: هدیه حسینی 18 ساله و فرخنده آرین 19 ساله. هر دو فارغ صنف دوازدهم اند و در کابل زندگی میکنند. هرچند به قدرترسیدن طالبان و منع تحصیل دختران در این دو سال باعث شده است که هر دو نتوانند وارد دانشگاه شوند و تحصیلات شان را ادامه دهند، اما آنها دست از آموزش و مطالعه نکشیدهاند و به دستآوردی نیز دست یافتهاند.
گردآمدن شعرهای دو شاعر در یک مجموعه، به همان اندازه که کار نسبتا متفاوتی است، حامل پیامی نیز است؛ اینکه آنها در شرایط دشوار، کنارهم میایستند، فکرهایشان را پهلوی هم قرار میدهند، خیال و احساسات فردیشان را مدغم میکنند و برای یک برآیند واحد به توافق و نتیجه میرسند. این وحدت نظر و برآیند واحد -جدا از کار هنری- به خودی خود ارزشمند و آموزنده است.
«دیوار خاموش» حامل 63 قطعه شعر سپید است و در 71 صفحه بهصورت پیدیاف منتشر شده است. شاعران این مجموعه میگویند چون توانایی اقتصادی برای چاپ این مجموعه را نداشتند و نه هم کسی یا نهادی را یافتند که آنها را حمایت کنند، تصمیم گرفتند کتاب شان را بهصورت پیدیاف نشر کنند. هدیه و فرخنده میگویند که آنان نسخهی پیدیاف کتاب شان را در گروههای واتساپ، دوستان، خانواده و آشنایانشان همرسانی کردهاند و هر کسی هم تقاضا کند، برایش ارسال میکنند. آنها خاطرنشان میکنند که بعد از نشر مجموعهیشان، مورد تشویق و محبت خانواده، دوستان و آشنایانشان واقع شدهاند که موجب دلگرمی هرچه بیشتر آنها شده است.
این دو بانوی نوجوان شاعر که حقوق اولیهی بشریشان، از جمله فرصتهای تحصیلی، کار، اشتراک به برنامههای فرهنگی-هنری و گشتوگذار آزاد را از دست دادهاند، مهمترین علت نشر مجموعهیشان را رساندن صدایشان به گوش جامعه، بهویژه برای دختران همسنوسال شان بیان میکنند.
فرخنده آرین میگوید: «وقتی از حقوق اولیهی خود در افغانستان محروم شدم، کوشش کردم با سرودن شعر صدای خود را بلند کنم.» او در شعری با عنوان «سنگ صبور» نیز میگوید:
«من همان سنگ صبورم
که از دردها پلهها میسازم
به آرزوهایی که مدتهاست
مرا صدا میزنند»
در همین حال هدیه حسینی نیز میگوید: «ناهنجاریهای زندگی من را به نوشتن وادار کرد. جامعه به دختران ارزش قایل نیست و آنها را موجب ناراحتی میداند. به قدرترسیدن طالبان برایم حس عجیبی آورد. خیلی سخت بود ولی کنارآمدن را ترجیح دادم و به کارم ادامه دادم. با خود میگفتم که هرکسی باید به کارش ادامه دهد. این ناهنجاریها همیشگی نیست و روزی باید خود را تحسین کنیم که در چنین شرایطی متوقف نشدیم و درخشیدیم.»
«…در خندههایم ویرانههاست
ویرانههای تلخ
اینجا کسی هست؟
آیا هست تا بگوید من مست نیستم
ویرانهترینم!»
هدیه حسینی که علاوه بر سرودن شعر، دورههای آموزش داستاننویسی را نیز آموزش میدهد، میگوید با سرودن شعر و نشر آن در پی این است که نشان دهد در کابل هنوز هم انگیزه وجود دارد. در پهلوی آن، به جامعه گوشزد کند که تنها پسران نیستند که افتخار کسب کنند، بلکه دختران نیز میتوانند به موفقیتهای چشمگیر دست یابند و کار ارزشمند انجام دهند.
هدیه حسینی میگوید وقتی او مانند هزاران دختر دیگر این سرزمین از ادامهی درس و تحصیل محروم شد، سال قبل با جمعی از دوستانش گروهی را تحت نام «کافه ماندگار» تشکیل دادند تا باعث انگیزهای شود که شعر دکلمه کنند، کتاب بخوانند و اندوختههایشان را با هم شریک کنند. بهگفتهی او، آنها در گروه شان صنفهای ویژهای برای داستاننویسی، دکلمهی شعر و مهارتهای مطالعه و یادگیری نیز دایر میکنند تا اندوختههایشان را به افراد بیشتری برسانند. او میافزاید بهخاطر اینکه محدودیتها زیاد است و آنها نمیتوانند آزادانه از خانه برآیند و در جایی تجمع کنند، ترجیح دادهاند تا فعالیتهای گروه شان را بهطور آنلاین پیش ببرند.
فرخنده آرین که در بامیان زاده شده است و اکنون در کابل زندگی میکند، میگوید دو سال میشود که به سرودن شعر روی آورده است. بهگفتهی خودش، علاوه بر شعر سپید، غزل نیز میسراید. این بانوی شاعر میگوید بعد از اینکه با هدیه حسینی آشنا شد و مشاهده کردند که علایق و اندیشههایشان با هم سازگار اند، تصمیم گرفتند که با هم مجموعهای را منتشر کنند.
فرخنده آرین دربارهی محدودیتهای سد راه شان میگوید: «وقتی مکاتب و بهدنبال آن دانشگاهها بهروی دختران بسته شدند، من ابتدا ناامید شدم ولی بعدا متوجه شدم که آنها (طالبان) با این حرف شان که “زنان ضعیف هستند” از زنان میترسند. اینکه مبادا زنان رشد کنند و دنیا را به جایی بهتر تبدیل نمایند. این باور مرا متوجه ساخت که باید قدرت درونی و استعدادم را بیشتر مکاشفه کنم و از آنها سلاحی بسازم برای مبارزه با جهل و نادانی.»
او همچنان در پیامی به دختران همسنوسال خود میگوید: «هرگز منتظر بهترشدن شرایط نباشید، بلکه شرایط را برای خود تان بهتر بسازید. از فکر کوچک و منفی بپرهیزید و بلندپرواز باشید.»
در همین حال، هدیه حسینی نیز در پیامی به سایر دختران میگوید: «میخواهم برای دختران همسنوسال خود بیان کنم که هیچ وقت دست از تلاش برندارند. مهم سنوسال نیست، بلکه تلاش آدمی است. قوی باشید و انگیزه بگیرید.»
