صبح روز شنبه‌ی دوهفته قبل، هنگامی‌که خوشبو* می‌خواست وارد دفتر کارش شود، متوجه شد که بیش از ۳۰ تن از زنان همکارش در مقابل دروازه‌ی دفتر تجمع کرده‌اند.
خوشبو از این تجمع متعجب شده بود؛ اما وقتی دلیل تجمع همکارانش را پرسید، پاسخ برایش شوکه‌کننده بود: «طالبان ما زنان را از کار منع کرده‌اند.»
خوشبو که مدیر یک پروژه‌ی سه ماهه‌ی صنایع دستی زنان از سوی دفتر USID در کابل است، آن روز با ۱۵۰ همکار دیگر خود، مجبور به برگشت به خانه از پشت دروازه‌ی دفتر شد.
او در یک مصاحبه‌ی تلفنی گفته است: «تمام کارمندان زن از پشت دروازه به خانه‌های شان روان شدند و بعدآ به ما گفتند که اجازه‌ی فعالیت ندارید، یک مدت صبر کنید شاید تغییرات بیاید. ما تا حالا هم منتظر هستیم؛ اما وضعیت تغییر نکرده است.»
خوشبو ۲۵ ساله است و سند لیسانس از دانشگاه کابل را دارد. او می‌گوید که تصمیم طالبان در مورد ممنوعیت کار زنان، اقتصاد خانواده‌ها را صدمه زده و با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
او که مدیر ۱۵۰ زن در بخش صنایع دستی است، دیگر جوابی به تماس‌ها و پرسش‌های همکارانش ندارد: «۱۵۰ زن هر روز به من زنگ می‌زنند و از شروع دوباره‌ی کار می‌پرسند، من هیچ جوابی به آن‌ها ندارم. من دیگر نمی‌توانم تشخیص بدهم چه حسی دارم، من دیگر هیچ حرفی برای گفتن ندارم چون هیچ‌کس زنان را درک نمی‌کند.»
افغانستان یکی از کشورهای فقیر دنیا است. براساس گزارش سازمان ملل متحد، در حال حاضر ۹۷ درصد مردم در این کشور نان کافی برای خوردن ندارند.
وزیران امور خارجه‌ی ۱۲ کشور از جمله، کشورهای استرالیا، کانادا، دانمارک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، جاپان، ناروی، سوئیس، هلند، بریتانیا، ایالات متحده‌ی آمریکا و نماینده‌ی عالی اتحادیه‌ی اروپا در یک اعلامیه‌ی مشترک، گفته‌اند که ممنوعیت کار زنان در نهادهای غیر دولتی توسط طالبان، سرنوشت میلیون‌ها شهروند این کشور را که به کمک‌های بشردوستانه وابسته هستند، در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.
حماسه ۴۲ ساله استاد دانشگاه است که مدت ۱۶ سال را در مکتب، آموزشگاه‌ها و دانشگاه تدریس کرده است.
او می‌گوید که در یک خانه‌ی کرایی زندگی می‌کند و بعد از این که کارش را از دست داده، توانایی تامین مصارف خانواده‌اش را ندارد. حماسه ترجیح می‌دهد که تخلص‌اش در گزارش ذکر نشود.
این استاد دانشگاه علاوه بر آن‌که نگران رکود اقتصاد و افزایش فقر در افغانستان است، نگران بی‌سرنوشتی نسل آینده‌ی این کشور نیز می‌باشد. او می‌گوید: «من از معاشم می‌توانستم مصارف خانواده را تامین کنم. خانه‌ی کرایی دارم، معاشم کافی بود؛ ولی حالا حیران مانده‌ایم که چگونه می‌توانیم مصارف خانواده را فراهم کنیم. تنها نگرانی این نیست که ما گرسنه می‌مانیم، مشکل جدی‌تر این است که دختران و نسل آینده‌ی افغانستان بی‌سواد می‌مانند و آینده‌ی این کشور تباه می‌شود.»
طالبان پس از به قدرت رسیدن در افغانستان، ابتدا مکاتب را به روی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کرده و پس از حدود یک و نیم سال، دروازه‌ی دانشگاه‌ها را نیز به روی دختران بسته‌اند.
به تازه‌گی حنیف وردک، سخنگو وعضو دفتر سیاسی طالبان در دوحه، در صفحه‌ی توییترش نوشته است که در سطح رهبری این گروه، کار بالای یک طرح در مورد تحصیل دختران جریان دارد: «در کم‌تر از شش ماه آینده، براساس اصول شرعی و فرهنگ افغانی با محیط امن و استاندارد، زمینه‌ی تحصیل برای دختران در مکتب‌ها و دانشگاه‌ها فراهم خواهد شد.»
با این‌حال، زنانی مثل فاطمه* امید شان را نسبت به تغییر سیاست طالبان در برابر زنان از دست داده‌اند. فاطمه می‌گوید: «در بخش ارتباطات یک نهاد خصوصی کار می‌کردم. بعد از مکتوب طالبان به ما گفتند که دیگر به کار حاضر نشوید. ما امیدوار نیستیم که طالبان به این زودی در تصمیم خود تجدید نظر کنند.»
سیما باهوس، مدیر اجرایی بخش زنان سازمان ملل متحد می‌گوید که با ممنوعیت کار زنان از سوی طالبان در نهادهای غیر دولتی ملی و بین‌المللی، ۱۱٫۶ میلیون زن و دختر از کمک‌های بشردوستانه محروم شدند.
به گفته‌ی او، طالبان با ممانعت از مشارکت زنان در سازمان‌های کمک‌رسان، کمک‌هایی که نیمی از جمعیت افغانستان به آن‌ها وابسته بودند را به حالت تعلیق درآوردند؛ کمک‌هایی که مردم افغانستان بدون آن‌ها دوام نمی‌آورند.
او نوشته است که ۱۱٫۶ میلیون زن و دختر دیگر از کمک‌های حیاتی برخوردار نیستند و زنان سرپرست خانواده‌ها، که تقریباً یک چهارم خانواده‌های افغانستان را تشکیل می‌دهند، جایی برای کار کردن و حمایت معیشتی ندارند.
فاطمه‌ی ۲۷ ساله می‌گوید که پدر او فوت کرده و تنها نان‌آور خانواده‌ی هشت نفری‌اش است. او به شدت نگران آینده و نحوه‌ی امرار معیشت خود و خانواده‌اش است: «در خانه هشت نفر هستیم. پدرم فوت کرده، من بزرگ‌ترین عضو خانواده هستم. دیگر نمی‌توانم خواهران و برادرانم را حمایت کنم. نگرانم که تا یک ماه دیگر ذخیره‌ی پولی خود را از دست بدهیم و نتوانیم نانی برای خوردن پیدا کنیم. من بسیار زحمت کشیدم و حالا خانه‌نشین شدم. زحمت‌هایم حیف شد و هیچ امیدی به آینده ندارم، این برایم بسیار دردآور است.»
افغانستان تنها کشور در جهان است که زنان در آن‌جا حق آموزش و کار ندارند.
*یادداشت: بعضی از نام‌ها به درخواست مصاحبه‌شوندگان مستعار انتخاب شده است.
