الهه رسا
«به اساس هدایت مقام ریاست شفاخانه حوزوی هرات از مراجعین اناث جهت سونوگرافی جداً معذرت می‌خواهیم.» اطلاعیه‌ی که روی دیوار بخش سونوگرافی شفاخانه حوزوی هرات نصب شده است. یک منبع معتبر صحی در این شفاخانه به رسانه رخشانه می‌گوید، ریاست امر به‌معروف و نهی از منکر طالبان در هرات دستور داده که متخصصان مرد سونوگرافی زنان را انجام ندهند.
آمار مسوولان صحی در شفاخانه حوزوی هرات نشان می‌دهد که روزانه بیش از یک هزار بیمار جهت دریافت خدمات درمانی به این شفاخانه مراجعه می‌کنند و با روی کار آمدن طالبان، تقاضا برای دریافت خدمات درمانی دولتی به‌دلیل گسترش فقر افزایش یافته است.
یک منبع از شفاخانه حوزوی هرات که نمی‌خواهد نامی از او در گزارش برده شود، می‌گوید، هیچ متخصص زن در شفاخانه حوزوی هرات در بخش سونوگرافی وجود ندارد.
منبع صحی گفته که تا سه روز قبل و وضع محدودیت تازه طالبان، روزانه تا ۲۰۰ بیمار برای سونوگرافی به شفاخانه حوزوی هرات مراجعه می‌کردند، اما مسوولان شفاخانه حالا تنها اجازه گرفتن سونوگرافی از مردان را دارند.
به اساس گفته‌های منابع، حدود ۷۰ درصد مراجعه کنندگان بخش سونوگرافی در شفاخانه حوزوی هرات زنان هستند. انجام سونوگرافی در داخل شفاخانه حوزوی هرات به بیماران رایگان است. با این محدودیت تازه، زنان مجبور هستند که به مراکز سونوگرامی شخصی در بیرون از شفاخانه حوزوی هرات مراجعه کنند و دست‌کم ۲۵۰ افغانی برای هر معاینه سونوگرافی بپردازند. این محدودیت در شفاخانه‌ها و مراکز درمانی خصوصی درهرات وجود ندارد.
طالبان به مسوولان و کارمندان صحی در شفاخانه حوزوی هرات هشدار دادند که بدون هماهنگی ریاست اطلاعات و فرهنگ شان، با خبرنگاران و رسانه‌ها صحبت نکنند.
منبع در شفاخانه حوزوی هرات می‌گوید، استدلال طالبان این هست که زنان از زنان و مردان از مردان سونوگرافی کنند و هر چند مسوولان شفاخانه به طالبان اصرار کردند که متخصص زن در بخش سونوگرافی ندارند، با آن‌هم طالبان این درخواست را نپذیرفتند: «طالب چه می‌فهمد به طبابت و هر چه ما استدلال هم بکنیم، هیچ فایده ندارد و اگر فایده می‌داشت، سونوگرافی را به زنان منع نمی‌کردند.»
قراراست که گروهی از مسوولان شفاخانه حوزوی هرات دوباره با طالبان نشستی داشته باشند و از آنان بخواهند که این محدودیت را بردارند.
منبع می‌گوید که نماینده طالبان در شفاخانه حوزوی هرات در بخش طبابت هیچ دانشی ندارد؛ اما در کار مسوولان و داکتران شفاخانه مداخله میکند. منبع صحی ادعا میکند که این طالب در تلاش هست که بخش جراحی زنانه را از مردانه کاملاً جدا کند.
یکی دیگر از متخصصان صحی در شفاخانه حوزوی هرات که خواست هویت‌اش حفظ بماند به رسانه رخشانه گفت، متخصص سونوگرافی در میان زنان در هرات کم است و امکان ندارد که زنان بتوانند که به تقاضاهای بلند سونوگرافی رسیدگی کنند.
او افزود: «در بخش خصوصی هم شمار انگشت‌شمار متخصص زن در بخش سونوگرافی کار می‌کنند و اگر طالبان محدودیت وضع کنند، شمار زیادی از بیماران زن نمی‌توانند که سونوگرافی را انجام دهند.»
به خاطر محدودیت طالبان شماری از کارمندان صحی زن نیز سکتور صحت را ترک کردند و به خارج کشور رفته‌اند.
یکی از داکتران سابق در زایشگاه هرات که بعد سقوط حکومت به‌دست طالبان در ترکیه به سر می‌برد، گفت، تا زمانی که طالبان در قدرت باشند، دوباره به افغانستان بر نمی‌گردد و نمی‌تواند که زیر پرچم طالبان حتا یک ساعت هم کار کند: «مانند من شمار زیادی از داکتران افغانستان را ترک کردند و نمی‌خواهند که تا طالبان در حکومت باشند، دوباره به کشور برگردند. طالبان زندگی را برای زنان روز به روز در داخل کشور سخت می‌کنند و این واقعاً نگران کننده است.»
از نظر این پزشک محدودیت تازه طالبان در شفاخانه حوزوی هرات یک اقدام نابخردانه است: «آیا فکر نکردند که در نبود متخصص زن، چگونه می‌شود که به جای متخصصان مرد، زنان کار کنند؟»
شمار زیادی از بیماران از ولایت‌های غربی و حتا جنوب کشور برای درمان به ولایت هرات می‌آیند.
حلیمه ۳۰ سال دارد و ساکن ولایت فراه است و برای درمان به شفاخانه حوزوی هرات آورده شده است. او می‌گوید، به‌دلیل اینکه سونوگرافی در داخل شفاخانه از زنان نمی‌گیرند، مجبور شده که در مراکز خصوصی سونوگرافی روبه‌روی شفاخانه مراجعه کند.
در شرایط که مردم نان برای خوردن ندارند، از نظر حلمیه این کار طالبان به معنای بار بیشتر روی دوش مردم فقیر است: «وضعیت اقتصادی ما خیلی خراب است و من از فراه آمدم و به هرات هستم. از یک طرف مسافرت و از طرف دیگر پول زیادی شوهرم ندارد و سونوگرافی از من در داخل شفاخانه نگرفتند و گفتند که برو بیرون از شفاخانه سونوگرافی کن.»
در طول ۱۵ ماه حاکمیت این گروه، محدودیت زیادی در بخش دسترسی زنان به آزادی‌های فردی و اجتماعی وضع شده است. هم اکنون شمار زیادی از زنان از کارهای‌شان بی‌کار و خانه‌نشین هستند و طالبان به دختران بالای صنف ششم اجازه رفتن به مکتب را نداده‌اند.
طالبان تمامی اعتراض‌های مدنی و مسالمت‌آمیز زنان را با زور تفنگ سرکوب کردند و برخی از زنان معترض را بازداشت، شکنجه و از آنان اعتراف اجباری گرفته‌اند.
طالبان هم‌چنان زنان را از رفتن به حمام‌های عمومی، پارک‌های تفریحی و کلپ‌های ورزشی محروم کردند و حالا تیغ محدودیت طالبان به جان بخش صحت هم رسیده است. براساس یافته‌های یک گزارش رسانه رخشانه طالبان با وضع محدودیت‌ها زنان را از مراجعه به مراکز صحی باز می‌دارند.
