کبرا نادر و مریم مرسل
مسوولان صحی در ولایت غور میگویند که شفاخانهی ۱۲۰ بسترهی ولایت غور با کمبود داکتران زن، نبود دارو و بستر برای بیماران مواجه شده است.
یکی از مسوولان شفاخانه حوزوی ولایت غور که به شرط ناشناس ماندن هویتش با رسانهی رخشانه صحبت کرد. او گفت: «شفاخانه ولایتی غور ۱۲۰ بستر دارد، اما در حال حاضر ۲۰۰ بیمار در اینجا بستری هستند و بسیاری از بیماران به دلیل نبود بستر مجبورند به خانههای شان برگردند.»
فضل الحق فرجاد، سرطبیب این شفاخانه نیز به رسانهی رخشانه گفت که این مرکز صحی ذخایر دارویی ندارد و احتمال دارد تا یک هفتهی آینده هیچ دوایی در این شفاخانه یافت نشود. وی افزود: «وضعیت اقتصادی مردم وخیم است و آنها توانایی خرید دارو برای بیماران شان را ندارند.»
آقای فرجاد با اشاره به سردی هوا گفت که این شفاخانه حتی مواد سوخت برای گرم کردن اتاق بیماران ندارد.
غلام علی، پدر پسر ۱۲ سالهای که دو هفته پیش مجبور شد پسر بیمارش را به دلیل نبود بستر از شفاخانه به خانه انتقال دهد، به رسانهی رخشانه گفت: «پسر من هنوز مریض است، اما به دلیل کمبود بستر او را رخصت کردند.»
این پدر که میگوید در ولایت غور شفاخانه و کلنیکهای زیادی وجود ندارد و امکانات صحی در دسترس نیست، او توان مالی نداشته تا پسرش را به کابل انتقال دهد، «ما پول نداشتیم که او را کابل برای تداوی ببریم، مجبور شدیم او را مریض به خانه بیاوریم.»
در اوایل ماه عقرب، برنامه جهانی غذای سازمان ملل هشدار داده بود که نیمی از جمعیت افغانستان با گرسنگی شدید رو بهرو هستند و اگر اقدام فوری صورت نگیرد، آنان زمستان سختی پیشرو خواهند داشت.
دیوید بیسلی، مدیر برنامه جهانی غذای سازمان ملل در گفتوگو با بیبیسی وضعیت در افغانستان را «بدترین فاجعه انسانی کنونی در روی زمین» توصیف کرده، گفته است «۹۵ درصد مردم غذای کافی ندارند و ۲۳ میلیون نفر بهسوی گرسنگی در حرکت هستند.»
احتمالا ولایت مرکزی غور یکی از مراکز اصلی این «بدترین فاجعه انسانی» خواهد بود. این ولایت با داشتن نزدیک به یک میلیون نفوس، یک شفاخانه دولتی دارد که داکتران آن از چهار ماه به این سو معاش دریافت نکردهاند.
مسوولان این شفاخانه میگویند که تنها یک داکتر زن در این شفاخانه کار میکند که توانایی رسیدگی به همه بیماران زن را ندارد. افزون بر آن، این شفاخانه، هیچ داکتری در بخشهای گوش و گلو ندارد.
مسوولان این شفاخانه تایید میکنند که تعدادی از داکتران شفاخانه حوزوی غور به دلیل پرداخت نشدن چهار ماه معاشات و ۱۰ ماه شبانه کاری/ اضافهکاری استعفا دادهاند؛ اما برخی دیگر هنوز با مشکلات اقتصادی به وظیفههای شان حاضر میشوند و به بیماران کمک میکنند.
به گفتهی آقای فرجاد، در چند ماه گذشته تنها دارویی که به این شفاخانه از طرف یک موسسه خیریه کمک شده، دارویی تقویت برای کودکان سوء تغذی بوده است. مسوولان صحی در ولایت غور در حالی از کمبود دارو و امکانات صحی در این ولایت شکایت دارند، که به تازگی سازمان جهانی صحت اعلام کرده است که این نهاد هفت تٌن دارو و امکانات صحی به افغانستان کمک کردهاست.
شیوع بیماری سرخکان در ولایتهای غربی افغانستان
شفاخانه حوزوی غور، داکتر، بستر و داروی کافی ندارد و از پنج ماه به این طرف، بیماری سرخکان نیز در این ولایت شیوع کرده است.
آقای فرجاد، سرطبیب این شفاخانه خانه گفت: «پنج ماه از شروع شیوع مریضی سرخکان در این ولایت می گذرد و به دلیل نبود امکانات صحی آمار مصاب شدگان و فوتیها هر روز در حال افزایش است.»
هر چند وی آماری از کودکانی که به دلیل سرخکان جانشان را در این شفاخانه از دست دادهاند، ارایه نکرد، اما گفت که روزانه بین ۸ تا ۱۵ کودک با بیماری سرخکان به این شفاخانه مراجعه میکنند.
شیوع بیماری سرخکان در نزد کودکان، تنها در ولایت غور نیست. بلکه این بیماری در میان کودکان در ولایت های بادغیس، هرات و فراه نیز شیوع دارد. مسوولان صحی در ولایتهای فراه و بادغیس در غرب افغانستان نیز از افزایش شیوع بیماری سرخکان در این ولایتها خبر میدهند.
آصف قانت، رییس صحت عامه بادغیس به رسانهی رخشانه گفت که شیوع بیماری سرخکان در میان کودکان در این ولایت افزایش یافته است.
او گفت: « متاسفانه واقعات سرخکان در بادغیس نگران کننده است؛ در سال 2020 تنها هشت واقعه مشکوک بود اما در 2021 تا کنون به 315 واقعه مشکوک رسیده که در این میان 34 واقعه پس از گزارش لابراتوار تثبیت شده است».
آقای قانت افزود که در جریان سال جاری میلادی سه کودک در اثر این بیماری جانهای شان را از دست داده اند. در همین حال سراج الدین مزمل رییس صحت عامه فراه نیز میگوید که در ولایت فراه نیز بیماری سرخکان در میان کودکان افزایش یافته است.
به گفتهی او، ارزیابی صحت عامه از شفاخانههای ولایت فراه نشان میدهد که در 20 روز گذشته حداقل 160 تن به خاطر سرخکان بستری شدهاند.
او افزود: « متاسفانه در فراه از طرف دفتر یونیسف یا موسسات دیگر، اقدامی برای مقابله با سرخکان نشده است. بیماری سرخکان از ماه می ۲۰۲۱ به این سو افزایش یافته است.»
منابع صحی در ولایت هرات می٬گویند که در یک سال گذشته به صورت میانگین در هر ماه بین 15 تا 20 واقعه سرخکان در این ولایت به ثبت رسیده است. عارف جلالی، رییس صحت عامه هرات به رسانهی رخشانه گفت که این بیماری در یکی دو سال گذشته در هرات تلفاتی نداشته است.
داکتران میگویند که سرخکان بیماری بسیار ساری است و اکثراً کودکان به آن مبتلا میشوند. این بیماری یک نوع ویروس ساری است که به کمک ذرات معلق در هوا و از طریق عطسه و سرفه، یا از طریق تماس مستقیم با ترشحات بینی و دهانِ افراد آلوده به دیگران منتقل میشود.
