الیاس احمدی
روز جمعه ( ۱ میزان) اولین نمایشگاه نقاشی گروه تازه تاسیس «مجله حاشیه» با موضوع «خشونت» در کابل برگزار شد.
در این نمایشگاه ۲۵ اثر هنری از دختران هنرمندی به نمایش گذاشته شده بود، که بیشتر آن‌ها توسط طالبان از مکتب‌رفتن محروم شده‌اند. شرکت کنندگان با به نمایش‌گذاشتن آثار شان، بر وضعیت حاکم و خشونت علیه زنان اعتراض کرده‌اند.
شفیقه احمدی ۱۸ ساله یکی از این هنرمندان است. او امسال باید صنف دوازدهم‌اش را در «لیسه نسوان زینب کبرا» به پایان می‌رساند. اما به خاطر محدودیت طالبان چنین فرصتی پیدا نکرد.
او گفته است که افغانستان بدترین جای جهان برای زنان است: «مکتب ما بخاطر امارت اسلامی{طالبان} بسته است و بسیار ناراحت هستم.»
شفیقه می‌گوید، با آن‌که گروه طالبان زنان و دختران را از حقوق اولیه‌ای شان محروم ساخته‌اند؛ اما او و دختران دیگر با شجاعت تمام هنوز تسلیم نشده و نخواهند شد.
سید عنایت‌الله ندرت از برگزار کنندگان این نمایشگاه به رسانه رخشانه گفته است، هر اثر هنری ایده و کار دختران اشتراک کننده در این نمایشگاه است. او افزود که شرکت‌کنندگان اولین نمایشگاه گروه هنری مجله حاشیه، با شرکت در این نمایشگاه می‌خواهند بگویند که زنان و دختران، نه‌تنها بر فرهنگ و جامعه سهم دارند؛ بلکه بر این دو پدیده تاثیرگزار نیز هستند.
برگزار کنندگان این نمایشگاه به این باور اند که خشونت علیه زنان در افغانستان آن‌چنان در تار و پود جامعه ریشه دوانده که اکنون به یک موضوع حاشیه‌ای تبدیل شده است. آن‌ها گفته‌اند که تلاش مجله حاشیه، پرداختن به موضوعات به حاشیه‌رفته و در عین حال مهم است.
زهره رضایی، عضو گروه هنری حاشیه در صحبتی با رسانه رخشانه گفته است، آن‌ها در گروه هنری حاشیه به موضوعاتی مهمی می‌پردازند که به دلایل مختلف اکنون در جامعه به‌عنوان موضوعات نه‌چندان مهم جلوه می‌کند. به گفته‌ی او یکی از همین موضوعات، خشونت علیه زنان و کودکان است. او گفت: «خشونت گریبان‌گیر اکثریت دخترخانم‌ها و خانم‌های عزیز مان است.»
خانم رضایی به این باور است که در وضعیت فعلی، یکی از ابزارهای مهم برای ابراز احساسات و درد دل زنان، هنر است.
طالبان مخالف هنر است. این گروه، کشیدن نقاشی تصویر انسان را در رشته‌های نقاشی دانشگاه‌های کشور نیز منع کرده و به دانشجویان تنها اجازه‌ای کشیدن نقش حیوانات و طبیعت را می‌دهند.
گفته می‌شود تا کنون طالبان چندین بار به برحی از نمایشگاه‌ها به خاطر نمایش تصاویر انسان اجازه برگزاری نداده است. نمایشگاه گروه هنری مجله حاشیه پنهانی و به دور از چشم طالبان برگزار شده است.
یکی از شرکت کنندگان این نمایشگاه که به دلایل امنیتی نمی‌خواهد نامی از او در گزارش ذکر شود، به رسانه‌ی رخشانه گفته است که آن‌ها، عمداً خواسته‌اند تا مکان برگزاری نمایشگاه‌شان را همگانی نکنند. او دلیل این کار را ترس از برهم زدن نمایشگاه توسط طالبان و ممنوعیت این‌گروه از حرکت‌های اعتراضی عنوان می‌کند.
هادی هدایت، یکی دیگر از برگزارکنندگان اولین نمایشگاه هنری حاشیه می‌گوید، یکی از اهداف برگزاری این نمایشگاه، نشان دادن وضعیت اکنون زنان است: «دخترا وضع خود شان را نشان دهند؛ در واقع آن‌ها بتوانند، اعتراضی کرده باشند.»
در همین‌حال سید عنایت‌الله ندرت که دختران را در برگزاری این نمایشگاه راهنمایی کرده، گفته است: «این‌ها زمانی‌که سرگذشت خودشان و یا کسان دیگری را در قالب یک اثر هنری به تصویر می‌کشیدند، بی‌نهایت عمیق و در بسیاری موارد، تاسف‌آور بود … آدم پی می‌برد که در خلاءها و در جنبه پنهان جامعه چه اتفاقاتی است که در حال رخ‌دادن است.»
تینا سخی‌زاده که حدود ۱۷ سال عمر دارد، در شرحی بر اثر خودش به رسانه‌ی رخشانه گفت که او در اثرش تلاش کرده تا خشونت بر زنان و کودکان را به تصویر بکشد. او افزوده است: «در واقع نشان میته که زنان را سرکوب کرده‌اند و اجازه‌ی دفاع از حق شان را هم بر آن‌ها نمی‌ته.»
مهناز زمانی دختر ۱۸ ساله دیگری است که در این نمایشگاه اثر هنری خود را به نمایش گذاشته است. او در توضیح اثر هنری خودش گفته است: «دختر خانمی را کشیده‌ام که دهن او را بسته‌اند، او نه می‌تانه شغل داشته باشد و نه هم می‌تانه مکتب بره.»
خانم زمانی با اشاره به وضعیت حاکم بر افغانستان، افزوده است که زنان از حقوق اولیه‌ی شان، بخصوص حق کار و تحصیل محروم شده‌اند که پیامد آن تا کنون افزایش ازدواج‌های اجباری دختران بوده است.
نمایشگاه اعتراضی هنری دختران در حالی برگزار می‌شود که تا کنون اعتراض زنان در خیابان‌ها به شدت از سوی طالبان سرکوب شده‌است.
