آرزوهایی که درد شدند؛ «شبی که نتوانستم بخوابم»

غلام حسین الهام – خبرنگار آزاد

بازگشت طالبان به قدرت در نیمه آگست ۲۰۲۱ تحول بزرگ و باعث تاثیرات ناگواری در تمامی جنبه‌های زندگی (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) در کشور شد. این تحول و دگرگونی اما بیش از همه زندگی زنان را متاثر کرده است. وضع محدودیت‌های دست وپا گیر زیرنام «احکام شریعت» زنان را عملا از تمامی صحنه‌ها حذف کرده و به درون چهار دیواری خانه‌ها محصور کرده است.

اما تصمیم اخیر گروه طالبان مبنی بر منع زنان از رفتن به دانشگاه‌ها (دولتی و خصوصی) و همچنین کار کردن زنان در ادارات و موسسات خصوصی، گام دیگری در جهت حذف زنان از عرصه عمومی بود که این تصمیم واکنش‌ها و انتقادهای گسترده‌ ملی و بین‌المللی را به همراه داشت.

تصمیم‌های گروه طالبان در مورد زنان استثناپذیر نیست. به نظر می‌رسد که طالبان با جنس زن مشکل دارند. براساس باورهای این گروه جای زنان فقط «خانه» است.  این یعنی زنده به گور کردن زنان و نفی کردن نیمی از ظرفیت، خلاقیت، قدرت و نیروی محرک جامعه.

مرگ آرزوهای فرزانه

یکی از قربانیان این تحول (واپس‌گرایی) فرزانه میرزایی است. او فارغ التحصیل رشته کمپیوتر ساینس دانشگاه پولی‌تخنیک در سال ۲۰۱۹ و انجنیر نرم‌افزار (Software Engineer) است. او در کنار این، مدتی در یکی از شرکت‌های خصوصی در کابل به عنوان انجینر نرم‌افزار کار و همزمان در یکی از نهادهای تحصیلی افغانستان تدریس نیز کرده است.

به قول فرزانه: «وقتی مقابل دانشجویان ایستاد می‌شدم بیشتر لذت می‌بردم. از اینکه به چشم‌های تک تک آنها خیره می‌شدم و آرزوها واهداف آنها را به چشم خودم می‌دیدم، به خود می‌بالیدم که توانستم در ضمن تدریس تکنالوژی هدف و آرزو خلق کنم و محکم بودن و استوار بودن را به دختران ما آموزش دهم.»

اما بازگشت طالبان به قدرت در نمیه آگست ۲۰۲۱ همه چیز را تغییر داد. در واقع همه چیز را نابود کرد. از جمله «امید و آرزو» برای بهتر بودن را: «متاسفانه با بازگشت طالبان به قدرت، وظایف‌ام را یکی بعد دیگری از دست دادم. مساله‌ای که خیلی برایم سخت و ناراحت کننده بود ولی هنوز به آینده بهتر امیدوارم.»

فرزانه میرزایی اخیرا به هدف ارتقای مهارت‌هایش، دریکی از آموزشگاه‌ها ویژه زنان بانوان برای یاد گرفتن یک زبان خارجی شرکت می‌کرد. می‌خواست بیشتر بیاموزد؛ اما متسفانه طالبان این آخرین امید و فرصت را هم از او و میلیون‌ها دختر دیگر گرفتند.

فرزانه گفته است: «آخرین روزی که به آموزشگاه رفتم، معلم ما بخاطر تصمیم ظالمانه اخیر و محدودیت وضع شده بر تحصییل زنان، قادر به حرف زدن نبود. گلویش را بغض گرفته بود و تمام دختران را با چشم پر از اشک دیدم که ناامید و ناراحت بودند به شمول خودم اشک‌هایم را کنترل نمی‌توانسیتم. من آن شب را نتوانستم بخوابم و این دردی است که فقط خودم و هم نوعانم می‌فهمند و درک می‌کنند و بس.»

پیامدهای فاجعه‌آمیز این محدودیت‌ها

تاثیرات ناگوار تصمیم‌ها و عملکرد طالبان بخصوص در مورد زنان، که از حالا مشهود هست، به نظر می‌رسد تا سال‌ها دامن‌گیر جامعه و حتا نسل‌های بعدی ما خواهد بود. به قول دکتر محمد امین احمدی جامعه شناس و استاد دانشگاه که در صفحه فیسبوک‌اش گفته است: «ممنوعیت کار، تحصیل و سفر برای زنان پیامد فاجعه‌آمیز بشری برای دختران، کودکان و زنان دارد و موقعیت‌ها و سرنوشت‌های بسیار تلخ و دردناک را به بار می‌آورند. اگر چندماه بعد یک تحقیق میدانی در مورد عواقب وضع این محدودیت‌ها بر سرنوشت این سه گروه اجتماعی انجام شود، ضمن این که به لحاظ آماری تاثیرات فاجعه بار انسانی آنها معلوم خواهد شد، سرنوشت‌های تلخ و موردی فراوان از قبیل فقر، گرسنگی شدید، به ازدواج دادن کودکان، ازدواج‌های اجباری و سایر نمونه‌های تلخ آشکار خواهد شد. لذا این محدودیت‌ها علاوه بر ابعاد سیاسی و حقوق بشری، ابعاد فاجعه‌آمیز بشری دارند لذا نقض حقوق بشردوستانه بین‌المللی هم محسوب می‌شوند.»